Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mayonnaise”

'''MayonnnaiseMayonne''' ([[tiếng Phap]]:''mayonnaise'') là một loại sốt sánh mượt xuất xứ từ các nước [[phương Tây]], được sử dụng để chấm các loại [[nem]], [[chả]], và làm các loại [[xa lát]], đặc biệt ngon khi sử dụng với các loại hải sản như [[tôm]], [[sò]], [[cá hộp]].

MayonnnaiseMayonne thường được bán rất nhiều trong các [[siêu thị]], cửa hàng đồ ăn với nhiều nhãn mác khác nhau xuất xứ từ các quốc gia [[Nga]], [[Pháp]], [[Ý]]... Tuy nhiên trong khuôn khổ nội trợ gia đình hoàn toàn có thể làm món này để cất trong [[tủ lạnh]] dùng dần, vì xốt rất dễ làm, với các nguyên vật liệu dễ kiếm.

Một cách giải thích nguồn gốc của cái tên “mayonnaise”“mayonne” là ý tưởng về làm ra mayonnaise đã được đưa về [[Pháp]] từ Mahon, [[Tây Ban Nha]] sau chiến thắng của Louis-François-Armand du Plessis de Richelieu trước người Anh ở cảng của thành phố vào năm 1756. Sau đó, Marie-Antoine Carême đã trộn thêm dầu thực vật và lòng đỏ trứng gà tạo thành một hỗn hợp đặc biệt, cách làm này của ông nhanh chóng trở nên nổi tiếng khắp Châu Âu. Nếu câu chuyện này là có chính xác, có vẻ ''allioli'' chính là nguồn cảm hứng. Cái tên Mayonnaise thường được nói là được rút ra hoặc từ Mahon (Mayonesa) (tạo thành mahonnaise), hoặc từ tiếng Pháp manier (nghĩa là khuấy hoặc trộn, tạo thành magnonaise).

Thành phần chính của sốt mayonnaisemayonnese bao gồm trứng gà lấy lòng đỏ; dầu ăn nguyên chất thường dùng [[dầu đậu nành]], [[dầu ôliu]]; [[chanh]] tươi hoặc [[dấm gạo]]; [[mù tạt cay]] tùy theo người nội trợ muốn cay nhiều hay ít; [[muối ăn]], [[tỏi]], [[hạt tiêu]].

Cách làm truyền thống của Pháp hoàn toàn giống với cách làm như được nói ở trên, nhưng sử dụng loại [[dầu ôliu]] thượng hạng và đôi khi có giấm và nước chanh. Cách làm này còn đặc biệt yêu cầu phải liên tục đánh mayonnaisemayonne bằng một cái đánh trứng trong khi cho dầu ôliu, hòa tan hoàn toàn dầu trước khi cho thìa tiếp theo. Những đầu bếp có kinh nghiệm có thể biết được khi nào mayonnaise được hoàn thành bằng sự phản lại hành động đánh của hỗn hợp. Mayonnaise làm theo cách này có thể có vị quá mạnh và hắc đối với những người đã quen với những sản phẩm thương mại thông thường.

Quá nhiều dầu ôliu có thể làm cho mayonnaisemayonne có vị đắng. Vì thế, người ta thường dùng dầu cây rum để tạo ra hỗn hợp đầu tiên, sau đó mới cho dầu ôliu và đánh bằng thìa gỗ.

MayonnaiseMayonne làm tại nhà có thể chứa 85% [[chất béo]] trước khi hỗn hợp vữa ra; các loại mayonnaisemayonne thương mại thường có 70-80% chất béo. Các loại mayonnaisemayonne có hàm lượng chất béo thấp thường có chứa tinh bột, gien xêlulô, hoặc các thành phần khác để tạo hương vị giống mayonnaisemayonne thật.

Một vài cách làm mayonnaisemayonne tại nhà sử dụng toàn bộ quả trứng, bao gồm cả [[lòng trắng trứng]]. Ta cũng có thể chỉ sử dụng mỗi lòng trắng để làm mayonnaise ở tốc độ cao trong một máy chế biến thức ăn. Hỗn hợp được tạo ra gần giống, và nếu được thêm gia vị như muối, tiêu, mù tạt, nước chanh, giấm, và một ít ớt cựa gà thì hương vị rất giống với mayonnaise truyền thống được làm từ lòng đỏ trứng.

Những nhà sản xuất hoặc tiệt trùng và làm đông lạnh lòng đỏ trứng, thay thế phần lớn các loại chất lỏng bằng nước, hoặc dùng các chất chuyển thể sữa. Với các loại mayonaise làm tại nhà thì nên sử dụng loại trứng tươi nhất có thể. Một vài cửa hàng còn bán trứng tiệt trùng để sử dụng tại nhà. Trứng có thể được luộc trong nước 77 °C để lòng đỏ rời khỏi lòng trắng. Các loại mayonnaisemayonne làm tại nhà thường chỉ giữ được trong tủ lạnh 3-4 ngày.

MayonnaiseMayonne thương mại vì có chứa các [[axít]] như giấm hay nước chanh nên thường có độ pH giữa 3,8 và 4,6 và là loại thức ăn có tính axít. Có một quan niệm sai lầm rằng những thức ăn như sa lát [[khoai tây]] có thể khiến người ăn mắc bệnh nếu để dưới ánh mặt trời vì mayonnaisemayonne bị đun nóng. Điều này là hoàn toàn sai; độ [[pH]] của mayonnaisemayonne có tác dụng ngăn chặn vi khuẩn phát triển. Nếu bị để ra ngoài tủ lạnh, mayonnaise sẽ có mùi và vị khó chịu vì bị các loại vi khuẩn và rêu mốc phá hoại nhưng cũng không thể làm người ăn mắc bệnh.

MayonnaiseMayonne thương mại thường có chứa chất EDTA. Các nhà sản xuất nói rằng chất này được thêm vào để bảo quản chất lượng, thế nhưng một số tài liệu đã vạch ra rằng chất EDTA có thể gây ra ảnh hưởng xấu cho hệ sinh sản và sự phát triển của cơ thể.

== Cách dùng của mayonnaisemayonne ==

Trên khắp thế giới, mayonnaisemayonne thường được dùng nhiều nhất với sandwich hoặc sa lát như sa lát khoai tây hay cá ngừ đóng hộp. Tùy theo mỗi đất nước, người ta lại có những cách dùng khác nhau:

MayonnaiseMayonne thương mại bắt đầu được bán trong hũ lần đầu tiên tại thành phố New York, ở phần trên của Đông Manhattan. Vào năm 1905, mayonnaisemayonne làm sẵn được bán lần đầu tiên tại cửa hàng đồ ăn sẵn của Richard Hellmann trên đại lộ Columbus, giữa đường số 83 và 84. Năm 1912, mayonnaisemayonne của bà Hellmann đã được bày bán rộng rãi trên thị trường và được gọi là Hellmann’s Blue Ribbon Mayonnaise.

Trong khi mayonnaisemayonne của Hellmann đang rất phát triển ở Đông Mỹ thì một công ty ở California, Best Foods, cũng giới thiệu một loại mayonnaisemayonne mà sau này đã trở nên rất phổ biến ở Tây Mỹ. Cuộc cạnh tranh giữa hai nhãn hiệu đã chấm dứt vào năm 1932 khi Best Foods mua nhãn hiệu của Hellmann. Đến lúc đó, cả hai loại mayonnaisemayonne đều có thị trường thiết yếu riêng ở mỗi nửa đất nước, vì thế cả hai nhãn hiệu đều được tiếp tục hoạt động.

Ở Đông Nam nước Mỹ, Bà Eugenia, Công tước vùng Greenville, đã thành lập Công ty Duke Sandwich vào năm 1917 để bán sandwich cho những người lính luyện tập ở gần Fort Sevier. Loại mayonnaisemayonne tự làm của bà đã trở nên nổi tiếng đến mức công ty của bà bắt đầu tập trung sản xuất và bán mayonnaisemayonne và cuối cùng bán hết cho công ty C.F.Sauer của Richmond, Virginia năm 1929. Duke’s Mayonnaise, được sản xuất theo công thức truyền thống, hiện nay vẫn còn là một thương hiệu mayonnaisemayonne nổi tiếng ở Đông Nam, mặc dù ít khi được bày bán ở các thị trường khác.

Công ty Reily Foods ở New Orleans, LA, sản xuất Blue Plate Mayonnaise, một loại mayonnaisemayonne cực kì nổi tiếng ở phía Nam nước Mỹ. Trước đây thuộc về Hunt-Wesson và được sản xuất tại New Orleans, Blue Plate MayonnaiseMayonne hiện nay được sản xuất tại Knoxville, Tennessee.

Ở vùng [[Bắc Âu]], mayonnaisemayonne thường được dùng với khoai tây rán, đặc biệt là ở Hà Lan, Bỉ và Đức; với gà lạnh hoặc trứng luộc kĩ ở Lát-vi, Hà Lan, Pháp, Phần Lan, U-crai-na và Mỹ.

Những tài liệu được xuất bản tháng 9 năm 1991 khuyên rằng hàm lượng dầu và lòng đỏ trứng trong mayonnaisemayonne ít nhất nên là 70% và 5%, mặc dù như thế là không hợp pháp. Hầu hết các loại mayonnaisemayonne bán sẵn hiện nay có hàm lượng dầu và lòng đỏ trứng vượt quá mức này.

MayonnaiseMayonne Nhật Bản được làm theo một cách rất đặc trưng dùng giấm rượu táo hoặc giấm gạovà một lượng nhỏ MSG để làm mayonnaisemayonne có mùi vị đặc biệt từ giấm được chưng cất. Loại mayonnaisemayonne này thường được đóng gói trong những chai nhựa dẻo có thể bóp một cách dễ dàng.

Ngoài sa lát, người Nhật còn dùng mayonnaisemayonne với okonomiyaki, takoyaki và yakisoba, các loại rau đã được chế biến hoặc trộn với nước sốt đậu nành hay wasabi để chấm thức ăn. Ở vùng Tōkai, mayonnaisemayonne là một gia vị thường có trong hiyashi chuka (sa lát mì lạnh).

Đặc biệt, những ngươì thích mayonnaisemayonne ở Nhật thường được bạn bè gọi là ''mayoler'' (マヨラー).

MayonnaiseMayonne cũng rất được ưa chuộng tại Nga. Ở đây, người ta làm mayonnaisemayonne từ dầu hạt hoa hướng dương để mang lại cho nó một hượng vị rất khác biệt. Một cuộc nghiên cứu năm 2004 đã chỉ ra rằng Nga là thị trường duy nhất ở châu Âu có lượng mayonnaisemayonne bán ra cao hơn so với nước xốt cà chua nấm. Những nhãn hiệu hàng đầu là Calve (thuộc hãng Unilever) và Sloboda (thuộc hãng Efko).

Hơn nữa, ở những quốc gia nói tiếng Nga, bạn có thể tìm thấy nhiều hương vị khác nhau của mayonnaisemayonne như ôliu, chanh…

Chilê đứng thứ 3 thế giới và thứ nhất ở Mỹ Latinh về tiêu thụ mayonnaisemayonne tính theo đầu người. Từ khi mayonnaisemayonne trở nên rất dễ kiếm vào thập niên 80, người Chilê bắt đầu dùng nó với đậu ván, hot dogs, khoai tây chiên và khoai tây luộc.

== MayonnaiseMayonne cho người ăn chay ==

Một vài loại mayonnaisemayonne được làm từ [[đậu nành]] cho người ăn chay cũng đang được bày bán như Nayonaise và Vegenaise. MayonnaiseMayonne chay có thể được làm một cách an toàn tại nhà.