Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Naegleria fowleri”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Cheers!-bot (thảo luận | đóng góp)
n Bot: Thay thể loại đã đổi hướng Sinh vật học bằng Sinh học
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n chú thích, replaced: {{cite web → {{chú thích web (2), {{cite journal → {{chú thích tạp chí, {{cite news → {{chú thích báo
Dòng 23:
'''Naegleria fowleri''' có thể tồn tại trong tự nhiên ở 3 hình thái, nhờ sở hữu trên 15.700 gen mã hóa [[protein]]. Bình thường, chúng thường săn đuổi và ăn [[vi khuẩn]] giống như các loại [[amip]], hoặc cũng có thể chuyển sang dạng [[trùng roi]] để bơi đi tìm môi trường thuận lợi hơn; thậm chí “biến” thành dạng [[bào nang]] nếu gặp điều kiện khắc nghiệt. Chính vì khả năng biến hình linh hoạt này mà Naegleria fowleri rất khó bị tiêu diệt, có thể tồn tại dai dẳng ở những nơi ấm và ẩm ướt.
 
Ở những vùng [[nhiệt đới]] có sự lưu hành của amip và tỷ lệ dân số nhiễm amip rất phổ biến. Khi ăn phải thức ăn, rau sống, tay bẩn có dính kén amip, nó vào trong cơ thể xuống đến tận [[ruột già]]. Amip có thể sống ký sinh bất cứ bộ phận nào trong cơ thể, như trong ruột, gan, lách tạo thành các áp xe ở những vị trí này<ref name="b">[http://vnexpress.net/gl/suc-khoe/2012/08/benh-do-amip-an-nao-nguoi-rat-hiem-gap/ Bệnh do 'amip ăn não người' rất hiếm gặp], 31/8/2012 11:19(GMT+7)</ref>. Tại đây, nếu gặp điều kiện thuận lợi, ký sinh trùng phá vỡ vỏ chuyển thành thể amip hoạt động, gây chứng lỵ, đau quặn, đi ngoài ra phân, máu... hoặc đơn giản bị [[Rối loạn tiêu hóa|rối loạn tiêu hóa]]. Đại đa số trở thành bệnh amip ruột mãn tính nếu điều trị kịp thời, sẽ không nguy hiểm đến tính mạng.
 
Khi amip chui lên não (trường hợp này rất hiếm) thì cực kỳ nguy hiểm vì sẽ gây áp xe não, viêm não, dẫn đến tử vong nhanh. <ref name="a">[http://vnexpress.net/gl/suc-khoe/2012/08/amip-an-nao-nguoi-cuop-mang-song-mot-thanh-nien/ 'Amip ăn não người' cướp mạng sống một thanh niên], báo Phụ nữ TP.HCM, 30/8/2012</ref>
 
==Bệnh "amip ăn não"==
''N. fowleri'' có thể xâm nhập và tấn công hệ thống thần kinh của con người. Mặc dù điều này hiếm khi xảy ra<ref>{{citechú thích web|url=http://www.cdc.gov/Ncidod/dpd/parasites/naegleria/factsht_naegleria.htm |title=The Centers for Disease Control and Prevention, Division of Parasitic Diseases - Naegleria Infection Fact Sheet |accessdate=2007-10-09 }}</ref> nhưng những trường hợp nhiễm trùng như vậy gần như luôn luôn gây tử vong cho nạn nhân<ref>{{citechú newsthích báo |agency=Associated Press |title=6 die from brain-eating amoeba after swimming |url=http://www.msnbc.msn.com/id/21034344/ |publisher=MSNBC |date=September 28, 2007}}</ref>. Nếu bị nhiễm, nạn nhân chắc chắn sẽ bị viêm màng não<ref name="a"/>. Tỷ lệ tử vong ước tính khoảng 98%.<ref>{{citechú thích web |url=http://www.stanford.edu/group/parasites/ParaSites2010/Katherine_Fero/FeroNaegleriafowleri.htm |title=Naegleria fowleri |author=Fero, Katherine |publisher=Stanford University [Đại học Stanford] |date=2010/2/26}}</ref> Chúng xâm nhập vào cơ thể người qua đường mũi, di chuyển theo các sợi thần kinh khứu giác thông qua sàn sọ để lên não. Điều nguy hiểm là amip này có thể vượt qua mọi khâu lọc khử trùng, nhiễm vào hệ thống nước sinh hoạt của các gia đình. May mắn, amip này không gây bệnh thông qua uống nước, trừ khi súc miệng mà nước nhiễm amip xộc lên mũi. Amip Naegleria fowleri sẽ sinh sôi rất nhanh, sau đó di chuyển lên [[não]]. Sau đó nó sẽ bắt đầu ăn các [[Hệ thần kinh#Nơ-ron, đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh|nơ-ron thần kinh]], gây đau đầu khủng khiếp, sốt cao, ảo giác và thậm chí mất khả năng kiểm soát hành vi. Các nhà khoa học mô tả loại [[amip]] này gây tử vong nhanh đến nỗi rất khó nghiên cứu chúng tại phòng thí nghiệm<ref name="a"/>.
[[File:Free-living amebic infections.png|thumb|Vòng đời của "N. fowleri "và các Amip sống tự do khác.]]
Các bác sỹ M. Fowler và R. F. Carter đã lần đầu mô tả bệnh ở người gây ra bởi amebo-flagellates ở Úc vào năm 1965.<ref>{{citechú journalthích tạp chí |pmid=5825411 |pmc=1846173 |year=1965 |last1=Fowler |first1=M |last2=Carter |first2=RF |title=Acute pyogenic meningitis probably due to Acanthamoeba sp.: a preliminary report |volume=2 |issue=5464 |pages=740–2 |journal=British medical journal}}</ref>
 
Năm 1966, ông Fowler đặt tên cho loại amip này là "Naegleria fowleri". Cho đến nay, khoảng 150 ca bệnh đã được xác định trong nhiều quốc gia và chỉ có một ca được cứu sống vào năm 1978.
Dòng 43:
* [[Pakistan]]: 2 bệnh nhân nam 39 tuổi và 54 tuổi tử vong vào năm 2010.
* [[Tiệp Khắc]] (cũ): năm 1962-1965 ghi nhận 16 người tử vong vì viêm não - màng não cấp sau khi tắm ở một hồ bơi trong nhà.
* [[Việt Nam]]: tháng 7 năm 2012, một thanh niên quê ở Phú Yên đã lặn để bắt trai ở một hồ lớn gần nhà. Sau đó, anh ta quay trở lại TP HCM để sinh sống và bị phát bệnh viêm não do nhiễm amip ăn não. <ref>[http://vnexpress.net/gl/suc-khoe/2012/08/amip-an-nao-nguoi-cuop-mang-song-mot-thanh-nien/ 'Amip ăn não người' cướp mạng sống một thanh niên, VnExpress]</ref>. Ngày 19 tháng 9 năm 2012, một bệnh nhi 6 tuổi tại TP. Hồ Chí Minh đã nhiễm amip này.
 
==Xem thêm==
Dòng 52:
 
{{DEFAULTSORT:Naegleria Fowleri}}
[[Thể loại:viVi khuẩn]]
 
[[Thể loại:vi khuẩn]]
[[Thể loại:Sinh học]]
[[Thể loại:Amip]]