Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đại Vận Hà”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n r2.7.2+) (Bot: Thêm bg:Велик китайски канал |
n clean up |
||
Dòng 11:
Đại Vận Hà đã được kéo dài thêm vào thời kỳ [[nhà Tùy]] ([[581]]-[[618]]). Năm [[604]], [[Tùy Dạng đế]] của nhà Tùy đã rời bỏ [[Trường An]] (ngày nay là [[Tây An]]) để chuyển kinh đô tới [[Lạc Dương]]. Năm [[605]], vị hoàng đế này giao công việc mở rộng, kéo dài Đại Vận Hà cho Vũ Văn Khải, để nối liền Trác Quận (nay là [[Bắc Kinh]]) với [[Hàng Châu]].
Công việc này kéo dài trong 6 năm để liên kết 5 hệ thống sông vào Đại Vận Hà. Khi hoàn thành, nó nối liền các sông [[Hải Hà]], [[Hoàng Hà]], [[Hoài Hà|sông Hoài]], [[Tiền Đường Giang|Tiền Đường]] và [[Dương Tử|Trường Giang]]. Phần phía nam, nằm giữa Dương Tử và Hàng Châu, được đặt tên là [[Giang Nam Hà]] (江南河). Phần trung tâm của Đại Vận Hà kéo dài từ [[Dương Châu]] tới Lạc Dương. Nó có thể được chia thành hai phần. Phần nằm giữa sông Dương Tử và sông Hoài được gọi là Sơn Dương Độc (山阳渎), phần lớn trong đó được xây dựng lại trên con kênh cũ. Phần thứ hai được gọi là Thông Tế Cừ (通济渠), nối liền Hoàng Hà với Hoài Hà. Phần phía bắc của Đại Vận Hà, được đặt tên là Vĩnh Tế Cừ (永济渠). Nó nối liền Bắc Kinh và Lạc Dương, và đã từng được sử dụng để vận chuyển quân lương cho cuộc [[chiến tranh Tùy-Cao Ly]]<ref>[[Tùy thư]], Chương 3</ref>. Tổng chiều dài của hệ thống kênh đào này vào thời kỳ đó là khoảng 2.500
=== Các thời kỳ sau ===
Sau [[loạn An Sử]] (755-763) trong thời kỳ [[nhà Đường]] ([[618]]-[[907]]), nền [[kinh tế]] của miền bắc Trung Quốc đã bị tổn hại nghiêm trọng và không thể phục hồi lại do các cuộc chiến cũng như lũ lụt thường xuyên của sông [[Hoàng Hà]]. Đại Vận Hà là con đường chính để vận chuyển ngũ cốc từ khu vực đồng bằng châu thổ [[Trường Giang]] tới Hoa Bắc. Thành phố [[Khai Phong]] đã là trạm trung chuyển chính trên tuyến đường thủy này, và do đó nó đã lớn mạnh dần lên để sau đó trở thành kinh đô của [[nhà Tống]] ([[960]]-[[1279]]).
Trong thời kỳ [[nhà Nguyên]] ([[1271]]-[[1368]]), kinh đô của Trung Quốc chuyển về Đại Đô ([[Bắc Kinh]]) và do vậy nhu cầu cho Đại Vận Hà chảy về phía tây tới Khai Phong và Lạc Dương đã bị giảm mạnh. Kênh đào này sau đó đã được chuyển hướng theo đường tắt tại tỉnh [[Sơn Đông]] trong những năm từ [[1280]] tới [[1283]]. Nó đã ngắn đi tới 700
[[Tập tin:Near Grand Canal of China.JPG|nhỏ|trái|250px|Các công trình xây dựng ven bờ Đại Vận Hà]]
Dòng 27:
== Lộ trình ==
Đại Vận Hà bắt đầu ở phía bắc tại Bắc Kinh và kết thúc ở phía nam gần Hàng Châu, [[Chiết Giang]] với chiều dài tổng cộng khoảng 1.794
=== Giang Nam vận hà ===
Đoạn phía nam của Đại Vận Hà, "Giang Nam vận hà", bắt đầu từ [[Hàng Châu]] thuộc tỉnh [[Chiết Giang]], tại đây nó nối liền vào sông Tiền Đường, tới [[Trấn Giang]] thuộc tỉnh [[Giang Tô]] để nối vào sông Dương Tử. Sau khi chảy qua Hàng Châu, kênh đào này vượt qua phần bờ phía đông của [[Thái Hồ]], bao quanh trên hành trình của nó là thành phố xinh đẹp [[Tô Châu]], và sau đó di chuỷen nói chung theo hướng tây bắc qua các vùng đất màu mỡ của Giang Tô tới Trấn Giang trên bờ sông Dương Tử. Ở đoạn phía nam, độ dốc là khá thấp và nhiều nước (từ mức 2,1
=== Lý vận hà ===
Trong khu vực Trấn Giang-Hàng Châu, kênh đào này vượt qua sông Dương Tử. Trấn Giang nằm ở bờ nam sông Dương Tử, còn Dương Châu nằm ở bờ bắc. Xa hơn về phía bắc, đoạn của Đại Vận Hà nằm giữa [[Trấn Giang]] và [[Hoài An]] được gọi là "Lý vận hà". Trong đoạn này, dòng chảy rất mạnh, làm cho nó rất khó vượt ngang qua ở đoạn thượng lưu về phía bắc. Tại Thanh Giang phổ (Hoài An), nó vượt qua một lòng sông cạn, sự đánh dấu dòng chảy của sông Dương Tử trước năm [[1855]]. Đoạn kênh này đi men bờ của một số hồ và được cấp nước từ sông Hoài Hà thông qua hồ [[Hồng Trạch]]. Các vùng đất ở phía tây kênh đào nằm cao hơn kênh đào này trong khi các vùng đất ở phía đông lại thấp hơn kênh đào. Hai khu vực này được gọi tương ứng là ''Thượng hà'' (trên sông) và ''Hạ hà'' (dưới sông). Các đập nước trông buồn tẻ mở về phía Hạ hà – một trong những khu vực sản xuất nhiều lúa gạo nhất của Trung Quốc – dùng để xả nước dư thừa trong mùa lũ. Độ dài của đoạn này khoảng 170
[[Tập tin:A sight-seeing boat.JPG|nhỏ|phải|250px|Tàu khách trên Đại Vận Hà]]
=== Trung vận hà ===
Đoạn tiếp theo, từ Hoài An tới hồ Vi Sơn, được gọi là "Trung vận hà", tức đoạn kênh giữa. Nó được cấp nước bởi các con sông trong khu vực và chảy theo con đường uốn khúc nguyên thủy của nó. Trong khu vực này nó vượt qua hồ Lạc Mã (gần Tú Thiên, Giang Tô). Trong khu vực này có nhiều mỏ than nằm cận kề Đại Vận Hà. Độ dài của đoạn này khoảng 186
=== Lỗ vận hà ===
Từ hồ Vi Sơn, kênh đào này chảy vào tỉnh [[Sơn Đông]]. Đoạn kênh đào chảy qua tỉnh Sơn Đông được gọi là "Lỗ vận hà" ("Lỗ" là tên gọi khác của tỉnh Sơn Đông). Giữa Hoài An và dòng chảy hiện nay của Hoàng Hà thì kênh đào này có hướng bắc tây bắc, men theo các cao nguyên của tỉnh Sơn Đông. Kênh đào này vượt qua một loạt các [[phá (địa lý)|phá]], các hồ Vi Sơn, Chiêu Dương, Độc Sơn và Nam Dương. Bốn hồ này tạo thành một nguồn nước liên tục trong mùa hè, đôi khi được gọi là Nam Tứ hồ.
Ở phía bắc của hồ Nam Dương, trên bờ đông của kênh đào này là thành phố [[Tế Ninh]]. [[Khúc Phụ]], quê hương của [[Khổng Tử]], nằm cách kênh đào này khoảng 60
Bỏ lại đoạn vượt ngang sông Hoàng Hà ở phía sau, Đại Vận Hà vượt qua các vùng đất nông thôn miền đồi nhiều rừng gỗ ở phía tây [[Đông Bình]] và phía đông [[Liêu Thành]]. Tại [[Lâm Thanh]], Đại Vận Hà chảy vào tỉnh [[Hà Bắc (Trung Quốc)|Hà Bắc]]. Độ dài của đoạn này khoảng 380
=== Nam vận hà ===
Đoạn thứ năm của Đại Vận Hà kéo dài từ [[Lâm Thanh]] tới [[Thiên Tân]] với tên gọi "Nam vận hà". Nó không phải là đoạn phía nam của Đại Vận Hà mà có tên gọi như vậy là do nó ở phía nam Thiên Tân. Tại Lâm Thanh nó nối vuông góc với sông Vệ Hà tại khu vực giữa của thành phố này. Vì thế, đoạn này còn được gọi là "Vệ vận hà". Từ Hoài An tới Lâm Thanh, một khoảng cách khoảng trên 485
Đại Vận Hà vượt qua phía đông tỉnh Hà Bắc đoạn giữa [[Đức Châu, Sơn Đông|Đức Châu]] và [[Thương Châu, Hà Bắc|Thương Châu]], nhận nước từ sông Tử Nha Hà trong khu vực Qingxian và nước của sông Đại Thanh Hà trong khu vực huyện Tĩnh Hải. Cuối cùng, kênh đào này nối liền các sông Vĩnh Định Hà và Bạch Hà tại [[Thiên Tân]] để tạo ra sông [[Hải Hà]]. Độ dài của đoạn này khoảng 524
=== Bắc vận hà và Thông Huệ hà ===
Từ Thiên Tân, kênh đào chạy theo hướng tây bắc. Đoạn này chia sẻ dòng chảy với sông Bạch Hà với tên gọi "Bắc vận hà" do nó nằm ở phía bắc Thiên Tân.
Cuối cùng, 80
== Chiều dài và cao độ ==
Theo các tác phẩm của [[Père Gandar]], tổng chiều dài của Đại Vận Hà là 3.630 [[lí (đo lường)|lí]], hay khoảng 1.930
Cao độ của đáy Đại Vận Hà tại một số điểm kiểm soát là:
Dòng 75:
=== Lộ trình phía đông của Dự án Nam thủy Bắc điều ===
Đại Vận Hà hiện nay đang trong giai đoạn nâng cấp và sẽ được sử dụng như là lộ trình phía đông (đông tuyến) của [[Dự án Nam thủy Bắc điều]]. Nước từ sông Dương Tử sẽ được bơm vào kênh tại khu vực thành phố [[Giang Độ]]. Sau đó nước được liên tục bơm dọc theo kênh tới hồ Đông Bình, tại đây nước có thể chảy xuống tới Thiên Tân và Bắc Kinh<ref name="SNWT">
== Xem thêm ==
* [[Linh Cừ]]
|