Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hoa Kỳ”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n →‎Tội phạm và hình phạt: chú thích, replaced: {{cite journal → {{chú thích tạp chí
Cnbhame (thảo luận | đóng góp)
Dòng 91:
[[Tập tin:USA topo en.jpg|phải|nhỏ|Bản đồ địa hình của [[Hoa Kỳ lục địa|Hoa Kỳ Lục địa]]]]
[[Tập tin:Climatemapusa2.PNG|nhỏ|phải|Các vùng khí hậu của Hoa Kỳ lục địa]]
Hoa Kỳ là quốc gia có tổng diện tích lớn thứ ba hoặc thứ tư trên thế giới, trước hoặc sau [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|Cộng hòa Nhân dân Trung hoa]], tùy theo hai lãnh thổ mà [[Ấn Độ]] và [[Tên gọi Trung Quốc|Trung Hoa]] đang tranh chấp có được tính vào lãnh thổ Trung Hoa hay không. Nếu chỉ tính về phần mặt đất thì Hoa Kỳ lớn hạng ba sau [[Nga]] và [[Tên gọi Trung Quốc|Trung Hoa]] nhưng đứng ngay trước [[Canada]] (''Canada lớn hơn Hoa Kỳ về tổng diện tích nhưng phần lớn lãnh thổ phía bắc của Canada là những khối băng, không phải là mặt đất'').<ref>{{Chú thích web| url = http://education.yahoo.com/reference/factbook/countrycompare/area/3d.html;_ylt=As1XMsN8kgSx746VWazy_s7PecYF| title = World Factbook: Area Country Comparison Table| publisher = Yahoo Education| accessdate = 2007-02-28}}</ref> [[Hoa Kỳ lục địa|Hoa Kỳ Lục địa]] trải dài từ [[Đại Tây Dương]] đến [[Thái Bình Dương]] và từ [[Canada]] đến [[México|Mexico]] và [[Vịnh Mexico]]. [[Alaska]] là tiểu bang lớn nhất về diện tích, giáp [[Thái Bình Dương]] và [[Bắc Băng Dương]] và bị Canada chia cách khỏi [[Hoa Kỳ lục địa|Hoa Kỳ Lục địa]]. [[Hawaii]] gồm một chuỗi các đảo nằm trong Thái Bình Dương, phía tây nam Bắc Mỹ. [[Puerto Rico]], [[vùng quốc hải Hoa Kỳ|lãnh thổ quốc hải]] đông dân nhất và lớn nhất của Hoa Kỳ, nằm trong đông bắc [[Vùng Caribe|Caribbe]]. Trừ một số lãnh thổ như [[Guam]] và phần cận tây nhất của Alaska, hầu như tất cả Hoa Kỳ nằm trong [[tây bán cầu]].
 
Đồng bằng sát duyên hải Đại Tây Dương nhường phần xa hơn về phía bên trong đất liền cho các khu rừng dễ rụng lá theo mùa và các ngọn đồi trập chùng của vùng [[Piemonte|Piedmont]]. [[Dãy Appalachian|Dãy núi Appalachian]] chia vùng sát duyên hải phía đông ra khỏi vùng [[Ngũ Đại Hồ]] và thảo nguyên Trung Tây. [[Sông Mississippi]]-[[sông Missouri|Missouri]] là hệ thống sông dài thứ tư trên thế giới chảy qua giữa nước Mỹ theo hướng chính là bắc-nam. Vùng đồng cỏ phì nhiêu và bằng phẳng của [[Đại Bình nguyên Bắc Mỹ|Đại Bình nguyên]] trải dài về phía tây. [[Dãy núi Rocky|Rặng Thạch Sơn]] ở rìa phía tây của Đại Bình nguyên kéo dài từ bắc xuống nam băng ngang lục địa và có lúc đạt tới độ cao hơn 14.000 [[ft (định hướng)|ft]] (4.300 m) tại [[Colorado]].<ref>{{Chú thích web|author =Benner, Susan| url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?sec=travel&res=9E0CEFD6113BF937A15756C0A964958260| title = Tackling Colorado's 14,000-Footers| work = New York Times|date =[[1992-05-24]]| accessdate = 2007-06-21}}</ref> Vùng phía tây của [[Dãydãy núi Rocky|Rặng Thạch Sơn]] đa số là hoang mạc như [[Hoang mạc Mojave]] và [[Đại Bồn địa Hoa Kỳ|Đại Bồn địa]] có nhiều đá. Dãy núi [[Sierra Nevada (Hoa Kỳ)|Sierra Nevada]] chạy song song với Rặngdãy Thạchnúi SơnRocky và tương đối gần duyên hải Thái Bình Dương. Ở độ cao 20.320&nbsp;ft (6.194 mét), [[Núi McKinley]] của Alaska là đỉnh cao nhất của Hoa Kỳ. Các núi lửa còn hoạt động là thường thấy khắp [[Quần đảo Alexander]] và [[Quần đảo Aleut]]ian. Toàn bộ tiểu bang [[Hawaii]] được hình thành từ các đảo núi lửa nhiệt đới. [[Siêu núi lửa]] nằm dưới [[Vườn quốc gia Yellowstone|Công viên Quốc gia Yellowstone]] trong Rặngdãy Thạchnúi SơnRocky là một di thể núi lửa lớn nhất của lục địa.<ref>{{Chú thích web| url = http://dsc.discovery.com/convergence/supervolcano/under/under.html| title = Supervolcano: What's Under Yellowstone?| author=O'Hanlon, Larry| publisher = Discovery Channel| accessdate = 2007-06-13}}</ref>
 
Vì Hoa Kỳ có diện tích lớn và có nhiều địa hình rộng lớn nên Hoa Kỳ gần như có tất cả các loại khí hậu. Khí hậu ôn hòa có ở đa số các vùng, khí hậu nhiệt đới ở Hawaii và miền nam [[Florida]], khí hậu địa cực ở Alaska, nửa khô hạn trong [[Đại Bình nguyên Bắc Mỹ|Đại Bình nguyên]] phía tây kinh tuyến 100 độ, khí hậu hoang mạc ở Tây nam, khí hậu Địa Trung Hải ở duyên hải [[California]], và khô hạn ở [[Đại Bồn địa Hoa Kỳ|Đại Bồn địa]]. Thời tiết khắt nghiệt thì hiếm khi thấy—các tiểu bang giáp ranh Vịnh Mexico thường bị đe dọa bởi bảo và phần lớn [[lốc xoáy]] của thế giới xảy ra trong [[Hoa Kỳ lục địa|Hoa Kỳ Lục địa]], chủ yếu là miền Trung Tây.<ref name="Science News 1">{{Chú thích web|author=Perkins, Sid| url = http://www.sciencenews.org/articles/20020511/bob9.asp| title = Tornado Alley, USA| accessdate = 2006-09-20|date = [[2002-05-11]]| work = Science News}}{{dead link|date=November 2010}}</ref>