Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Văn Thánh Miếu Vĩnh Long”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n →‎Chú thích: clean up, replaced: {{reflist}} → {{Tham khảo}}
n Chỉnh một vài câu văn
Dòng 4:
 
==Lịch sử==
'''Văn Thánh Miếu Vĩnh Long''' tọa lạc trên một sở đất rộng, cặp bên bờ sông Long Hồ thuộc làng Long Hồ, tổng Long An, huyện Vĩnh Bình, (nay thuộc phường 4, [[thành phố Vĩnh Long]]).
 
Người chủ xướng xây dựng công trình này là Kinh lược sứ [[Nam Kỳ]] [[Phan Thanh Giản]] và Đốc học [[Nguyễn Thông]]. Căn cứ văn bia do Phan Thanh Giản soạn, thì:
:''Năm [[Kỷ Mùi]], [[Tự Đức]] thứ 12 ([[1859]]), [[Gia Định]], [[Biên Hòa]], [[Định Tường]] nối nhau thất thủ, sĩ phu ba tỉnh tỵ địa qua bản tỉnh (ý nói Vĩnh Long) và các hạt [[An Giang]], [[Hà Tiên]]. Lúc bấy giờ binh mã bận rộn, sĩ tử mang bút tòng quân, việc học bỏ bê. Năm Tự Đức thứ 15 (1862), đốc học Nguyễn Thông họp các thân hào nhân sĩ bàn việc ấy, chọn đất ở địa phận thôn Long Hồ, cách tỉnh thành hơn 2 [[dặm]] về hướng Đông Nam, phía trước sông dài, phía sau là gò cao, hai bên vườn tược...Tháng 11 năm [[Tự Đức]] thứ 17 ([[Giáp Tý]] [1864]) khởi công, tháng 9 năm nay hoàn thành (năm [[Bính Dần]], 1866)''<ref>Trích bản dịch Văn bia số 1, hiện dựng tại Văn Thánh Miếu Vĩnh Long.</ref>
Tuy trên danh nghĩa là đề cao [[Nho giáo]], nhưng thực chất đây là một tụ điểm hoạt động văn hóa đề cao các bậc tiền hiền và giáo dục lòng yêu nước. Thế nhưng chỉ có mấy tháng sau, quân Pháp lại đem chiến thuyền uy hiếp và chiếm thành Vĩnh Long lần thứ hai, Phan Thanh Giản tuẫn tiết, Nguyễn Thông tỵ địa ra [[Bình Thuận]], Pháp lấy cớ thiếu gỗ xây dựng dinh tham biện (dinh tỉnh trưởng) có ý định phá bỏ Văn Thánh Miếu. Lúc đó ông Bá hộ Trương Ngọc Lang (tức Bá hộ Nọn-người [[Minh Hương]]) được đồng bào đề cử đứng ra ngăn cản. Nhờ vậy công trình văn hóa này mới tồn tại đến hôm nay.
 
==Kiến trúc Văn Thánh Miếu==
[[Tập tin:Điện Đại Thành.jpg|nhỏ|phải|200px| Điện Đại Thành trong Văn Thánh Miếu Vĩnh Long]]
Cận bên đường lộ[[Trần Phú]] là cổng tam quan xây theo lối cổ lâu có ba tầng mái. Cổng này đơn giản nhưng mỹ thuật (ảnh trên cùng). Sau cổng là thần đạo đi thẳng vào điện Đại Thành. Hai bên là hai hàng sao cao vút có cùng niên đại với ngôi Thánh Miếu, giữa thần đạo là ba tấm bia đá.
*Tấm bia số 1 với trước tác của Phan Thanh Giản trước khi tuẫn tiết (1866), dựng năm [[1911]].
*Tấm bia số 2 dựng để kỷ niệm Tống Hữu Định và giới trí thức trong cuộc trùng tu ngôi miếu lần 2 ([[1903]]).
*Tấm bia số 3 dựng năm [[1931]], với di chúc của Trương Thị Loan (con gái của Trương Ngọc Lang), người đã hiến đất cho miếu.
Hai tấm bia sau do [[Nguyễn Liên Phong]] (tác giả ''Nam Kỳ phong tục diễn ca'') viết vào thập niên đầu của [[thế kỷ 20]].
 
Cuối đường thần đạo là Điện Đại Thành. Bên trong, nơi chính điện thờ [[Khổng Tử]], hai bên (Tả ban, Hữu ban) thờ [[Tứ phối]], [[Thập triết]]. Hai bên chính điện có hai gian nhà (Tả vu và Hữu vu) thờ Thất thập nhị hiền. Ngoài ra, trong khuôn viên Văn Thánh Miếu còn có hai ao nhỏ trồng sen (hồ Nhật Tinh, hồ Nguyệt Anh) và một công trình kiến trúc nhỏ là Tụy Văn Lâu.
Bên ngoài điện Đại Thành có hai miếu nhỏ (Tả vu, Hữu vu) thờ [[Thất thập nhị hiền]].
Trong khuôn viên Văn Thánh Miếu còn có hai ao nhỏ trồng sen, tên là hồ Nhật Tinh, hồ Nguyệt Anh và một công trình kiến trúc nhỏ đó là Tụy Văn Lâu.
 
==Tụy Văn Lâu==
'''Tụy Văn Lâu''' hay '''Văn Xương Các''' là một công trình nhỏ nhưng đẹp nằm bên phải lối thần đạo, trong khuôn viên rộng rãi của Văn Thánh miếu Vĩnh Long.
===Lịch sử===
Lúc xây Văn Thánh Miếu Vĩnh Long, ýđại củathần Phan Thanh Giản đã muốn xây thêm một thơ lầu phía bên tả Văn Thánh Miếuđây. Nhưng vì quân Pháp đến đánh chiếm và ông Phan tử tiết, nên côngkhông việcthực đànhhiện bị dở dangđược. Năm [[1869]], Trương Ngọc Lang đứng ra quyên tiền để xây một cái lầu, theo ý định của ôngcụ Phan.
Website của chính quyền tỉnh Vĩnh Long, viết:
:''Sau khi Phan Thanh Giản tuẫn tiết, các con của Phan Thanh Giản vào bưng biền kháng chiến chống giặc; những người [[Minh Hương]], đứng đầu là bá hộ Trương Ngọc Lang đã lập sổ quyên tiền xây dựng một “Tân"Tân Đình”Đình" ([[1869]]) phía tả Văn Thánh Miếu để thờ Phan Thanh Giản. Năm [[1872]], công trình này hoàn thành, Trương Ngọc Lang dựng bia đặt tên là Tụy Văn Lâu (lầu nhóm họp giới văn nhân tài tử). Tụy Văn Lâu được trùng tu năm [[1914]] và khoảng năm 1920–1923[[1920]]–[[1923]], được đổi tên là Văn Xương Các (gác Văn Xương)...''[http://www.vinhlong.gov.vn/Default.aspx?abid=275&categoryId=26&itemId=372]
[[Tập tin:Tụy Văn Lâu.jpg|nhỏ|phải|200px| Tụy Văn Lâu trong Văn Thánh Miếu Vĩnh Long]]