Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kim Hi Tông”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Ghi chú: clean up, replaced: {{reflist}} → {{Tham khảo}} |
n Robot: Sửa đổi hướng |
||
Dòng 1:
{{Thông tin nhân vật hoàng gia
| tên = Kim Hi Tông (金熙宗)
| tước vị = [[Hoàng đế]] [[Tên gọi Trung Quốc|Trung Hoa]]
| thêm = china
| hình = Wanyan Hela.jpg
Dòng 33:
}}
'''Kim Hi Tông''' (熙宗金) là một [[hoàng đế]] [[nhà Kim]] trong [[lịch sử Trung Quốc|lịch sử Trung Hoa]]. Tên thật của ông là '''Hoàn Nhan Đản''' hay '''Hoàn Nhan Hợp Lạt'''. Ông trị vị từ năm 1135-1149. Các [[niên hiệu]] trong thời gian trị vì của ông là: Thiên Hội (1135-1138), Thiên Quyến (1138-1141), Hoàng Thống (1141-1149).
==Thân thế==
Dòng 43:
Sau khi Hoàn Nhan Đản lên ngôi hoàng đế đã cho thực thi một loạt chính sách cứng rắn nhằm tiêu diệt phái bảo thủ trong triều đình do [[Tông Hàn]], [[Tông Bàn]] và [[Thát Lãn]] cầm đầu. Trước hết, ông cho thực thi chính sách " thay đổi chức vụ để giảm quyền bính, bãi chức Đô Nguyên Soái và Quốc luận Bột cực liệt của Tông Hàn, bổ nhiệm ông ta làm [[thái bảo]], phong làm Tấn Vương, thực chất là đã tước hết quyền bính trong tay Tông Hàn. Sau đó , hoàng đế cho dời tay chân của Tông Hàn là Hàn Xí Tiên, Cao Khánh Duệ và Tiêu Khánh tới kinh thành nhận chức để dễ dàng kiểm soát. Tiếp đó, hoàng đế lợi dụng mâu thuẫn giữa Tông Hàn với Tông Bàn và Tông Cán để làm giảm thế lực của Tông Hàn. Hoàng đế ra chiếu thư bổ nhiệm Tông Bàn làm [[thái sư]], Tông Cán làm [[thái phó]], quản lí ba tỉnh, quyền hành còn cao hơn Tông Hàn. Đến năm 1137, Hoàn Nhan Đảm lại để Tông Bàn giết thuộc hạ của Tông Hàn là thượng thư tả thừa Cao Khánh Duệ và Lưu Tư vì tội tham ô. Tông Hàn đã xin đổi chức vụ để chuộc tội cho Cao Khánh Duệ nhưng bị Hy Tông từ chối. Sau đó ít lâu, Tông Hàn chết, Tông Bàn lên nắm quyền còn ngang tàng, hống hách hơn .
Tông Bàn chính là con trai trưởng của chính thất hoàng hậu của Kim Thái Tông, có quyền kế tục ngôi hoàng đế. Chính vì vậy lúc nào Tông Bàn cũng xem Hy Tông là cái gai trong mắt cần trừ bỏ. Để tiêu diệt ông ta, Hi Tông cất nhắc Tông Tuyển làm tả [[tể tướng|thừa tướng]], còn phong làm thái bảo, cai quản ba tỉnh. Nhưng Tông Tuyển lại cấu kết với Tông Bàn làm phản. Năm 1139, Hy Tông đã giết chết Tông Bàn và Tông Tuyển vì có âm mưu phản loạn. Tả thừa tướng Hoàn Nhan Hi Di vốn là tay chân của Tông Hàn; năm 1140, có người mật báo Hy Di không coi hoàng đế ra gì, ăn nói vô lễ nên cũng bị Hy Tông giết chết, còn giết cả tâm phúc Tiêu Khách và hai con trai của ông ta. Vì Tông Cán và Tông Bật luôn sát cánh cùng Hy Tông trong cuộc đấu tranh giành quyền lực nên được Hy Tông trọng dụng. Từ đó, phe bảo thủ bị tan rã hoàn toàn và quyền hành nằm trong tay phái cải cách do Hoàn Nhan Đảm, Tông Cán và Tông Bật đứng đầu .
Sau khi tiêu diệt được phe bảo thủ, Hoàn Nhan Đản bắt đầu thực thi Hán chế. Ông bổ nhiệm người Hán làm quan, mở hai khoa thi tiến sĩ. Biên soạn quốc sử, ban hành [[văn tự Nữ Chân]]. Ông còn phỏng theo quan chế nhà [[nhà Liêu|Liêu]], [[nhà Tống|Tống]], [[nhà Đường|Đường]] để quy định các chức vụ dưới hoàng đế là [[thái sư]], [[thái phó]], [[thái bảo]], [[thái uý|thái úy]], [[tư đồ]], [[tư không]], ... Thiết lập cơ cấu quân sự tối cao là phủ đô nguyên soái ở trung ương, quy định các chức vụ nguyên soái, tả hữu phó nguyên soái, tả hữu [[giám quân]], tả hữu [[đô giám]], ... Ở địa phương thì xóa bỏ chính quyền bù nhìn của [[Lưu Dự]], thiết lập nên Hành đài thượng thư sảnh ở [[Khai Phong|Biện Kinh]], lập nên cơ cấu hành chính ở địa phương. Cơ cấu này quán triệt chính sách dùng người Hán trị người Hán, quan lại triều Tống cũ vẫn cai quản ở địa phương, ngoài ra còn dùng người Nữ Chân, [[Khiết Đan]] và [[vương quốc Bột Hải|Bột Hải]].
Năm 1138, ông ban hành quan chế, tức là " Thiên Quyến tân chế ". Theo đó, đất nước sẽ thực thi chính sách quan lại mới, dựa theo công lao thành tích để ban thưởng. Tháng 10 cùng năm còn định ra chế độ phong quốc .
Dòng 58:
==Cuối đời==
Hoàn Nhan Đản là một [[chính trị gia|nhà chính trị]] tài ba nhưng lại vô cùng xa hoa và dâm đãng. Ông từng nhiều lần bắt dân chở [[gỗ]], [[gạch]], [[đá]] để xây các [[công trình kiến trúc]]. Hàng năm, Hi Tông còn cho tuyển con gái từ 13 đến 20 tuổi vào cung bất kể địa vị để phục vụ cho ông.
Trong thời gian trị vì, ông còn lạm dụng hình ngục, thích giết người. Sau này, khi con trai ông là thái tử [[Hoàn Nhan Tế An]] và Ngụy Vương [[Hoàn Nhan Đạo Tế]] qua đời, ông trở nên u uất, suốt ngày uống rượu, không màng chính sự. Năm 1149, con trai thứ của Tông Cán là Hải Lăng Vương Hoàn Nhan Lượng đã phát động binh biến.
| |||