Bệnh ngồi không yên (akathisia) là một rối loạn vận động đặc trưng bởi cảm giác bồn chồn bên trong và không thể đứng yên.[1][2] Thông thường chân bị ảnh hưởng nổi bật nhất.[3] Mọi người có thể bồn chồn, rung lắc qua lại, hoặc di chuyển nhanh.[4] Những người khác có thể chỉ cảm thấy không thoải mái.[3] Biến chứng bao gồm tự tử.[3]

Triệu chứng thường gặp - biểu hiện của bệnh ngồi không yên

Thuốc chống loạn thần, đặc biệt là thuốc chống loạn thần thế hệ đầu tiên, là một nguyên nhân hàng đầu.[2][4] Các nguyên nhân khác có thể bao gồm các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc, metoclopramide, reserpine, bệnh Parkinsontâm thần phân liệt không được điều trị.[3] Bệnh cũng có thể xảy ra khi ngừng thuốc chống loạn thần.[3] Cơ chế cơ bản được cho là liên quan đến dopamine.[3] Chẩn đoán dựa trên các triệu chứng.[3] Nó khác với hội chứng chân bồn chồn ở chỗ akathisia không liên quan đến việc ngủ.[3]

Điều trị có thể bao gồm chuyển sang thuốc chống loạn thần với nguy cơ mắc bệnh thấp hơn.[3] Các thuốc có bằng chứng dự kiến về lợi ích bao gồm diphenhydramine, trazodone, benztropine, mirtazapine và thuốc chẹn beta.[2][3] Vitamin B6 hoặc điều chỉnh thiếu sắt cũng có thể hữu ích.[2][3] Khoảng một nửa số người dùng thuốc chống loạn thần phát triển tình trạng này.[5] Thuật ngữ này lần đầu tiên được Ladislav Haškovec, người đã mô tả hiện tượng này vào năm 1901, sử dụng.[6] Tên akathisia bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp a- có nghĩa là "không" và καθίζειν kathízein có nghĩa là "ngồi" hay nói cách khác là "không thể ngồi".[3]

Tham khảo

sửa
  1. ^ Forcen, FE; Matsoukas, K; Alici, Y (tháng 2 năm 2016). “Antipsychotic-induced akathisia in delirium: A systematic review”. Palliative & Supportive Care. 14 (1): 77–84. doi:10.1017/S1478951515000784. PMC 5516628. PMID 26087817.
  2. ^ a b c d Laoutidis, ZG; Luckhaus, C (tháng 5 năm 2014). “5-HT2A receptor antagonists for the treatment of neuroleptic-induced akathisia: a systematic review and meta-analysis”. The International Journal of Neuropsychopharmacology. 17 (5): 823–32. doi:10.1017/S1461145713001417. PMID 24286228.
  3. ^ a b c d e f g h i j k l Lohr, JB; Eidt, CA; Abdulrazzaq Alfaraj, A; Soliman, MA (tháng 12 năm 2015). “The clinical challenges of akathisia”. CNS Spectrums. 20 Suppl 1: 1–14, quiz 15–6. doi:10.1017/S1092852915000838. PMID 26683525.
  4. ^ a b Thomas, JE; Caballero, J; Harrington, CA (2015). “The Incidence of Akathisia in the Treatment of Schizophrenia with Aripiprazole, Asenapine and Lurasidone: A Meta-Analysis”. Current Neuropharmacology. 13 (5): 681–91. doi:10.2174/1570159x13666150115220221. PMC 4761637. PMID 26467415.
  5. ^ Encyclopedia of Movement Disorders (bằng tiếng Anh). Academic Press. 2010. tr. 17. ISBN 9780123741059.
  6. ^ Mohr, P; Volavka, J (tháng 12 năm 2002). “Ladislav Haskovec and akathisia: 100th anniversary”. The British Journal of Psychiatry. 181 (6): 537. doi:10.1192/bjp.181.6.537-a. PMID 12456534.