Bong bóng kinh tế

Hiện tượng bong bóng kinh tế (tiếng Anh: Economic bubble) là hiện tượng chỉ tình trạng thị trường trong đó giá hàng hóa hoặc tài sản giao dịch tăng đột biến đến một mức giá vô lý hoặc mức giá không bền vững.

Bản chất của hiện tượng bong bóng làm cho giá tài sản tăng bùng phát, thường vượt ra ngoài giới hạn đảm bảo của các hệ số tài chính cơ bản và xuất hiện ở một số ngành nhất định, tiếp sau hiện tượng này là sự sụt giá rất nhanh và mạnh cùng làn sóng ồ ạt bán ra.

Ta có thể hiểu bong bóng kinh tế là sự đầu cơ tích trữ hàng hóa của các cá nhân, tổ chức, dần dần hàng hóa ngày càng khan hiếm, cung nhỏ hơn cầu đã dẫn tới giá cả tăng một cách vô lý. Sau một khoảng thời gian, nhà nước đưa ra nhiều chính sách tăng cung để cố gắng lấy lại cán cân cung - cầu. Nắm bắt được thời cơ, các cá nhân, tổ chức bắt đầu xả hàng đã khiến cho vật giá sụt giảm mạnh, cung giờ đây lớn hơn cầu, gây ra hiện tượng sụp đổ trong thị trường.

Ví dụ: (bảng phân tích chỉ mang tính chất minh họa, không có thật trong thực tiễn)

Bảng phân tích giá cả qua các giai đoạn bong bóng kinh tế của 1 chai dầu ăn

Các giai đoạn của hiện tượng bong bóng kinh tế	Trước giai đoạn	Trong giai đoạn	Sau giai đoạn
Giá cả mặt hàng	49.000 - 56.000đ	87.000 - 94.000đ	22.000 - 31.000đ
(hàng hóa có thể chênh lệch giá cả ở các vùng khác nhau)

Giá cả trong giai đoạn bong bóng kinh tế bao giờ cũng biến động vô cùng thất thường, hỗn loạn và gần như không thể dự đoán được nếu chỉ căn cứ vào cung - cầu trên thị trường.

Hậu quả

Hậu quả của bong bóng kinh tế không chỉ tàn phá nền kinh tế của một quốc gia, mà ảnh hưởng của nó có khi còn lan ra ngoài biên giới.

Lịch sử

Điểm lại lịch sử kinh tế thế giới có thể kể ra rất nhiều bong bóng kinh điển như:

• Vụ đầu cơ hoa Tulip (1637)
• Vụ công ty South Sea Company (1720)
• Cuộc Đại suy thoái (1929-1933)
• Bong bóng kinh tế Nhật (thập niên 1990)
• Bong bóng dotcom (1995 - 2000)
• Bong bóng Poseidon (1970)