Ignaz Philipp Semmelweis (cũng gọi là Ignac Semmelweis;[A][2] tên sinh Semmelweis Ignác Fülöp; 1 tháng 7 năm 1818 – 13 tháng 8 năm 1865) là bác sĩ người Hungary được gọi là "cứu tinh những bà mẹ".[3][4] Vào năm 1847,[3] ông đã khám phá rằng có thể giảm tỷ lệ mắc sốt sản xuống rất nhiều bằng cách thực hiện những tiêu chuẩn rửa tay tại các bệnh viện khoa sản.[3] Sốt sản xuất hiện thường xuyên tại những bệnh viện vào giữa thế kỷ 19, và bệnh này có tỷ lệ chết 10%–35%.[5] Semmelweis đưa ra học thuyết về rửa tay dùng "những thuốc nước chanh được khử trùng bằng chlor"[4] năm 1847 trong chức chủ tịch của Khu khoa sản thứ nhất tại Bệnh viện Đa khoa Wien; những khu bác sĩ của bệnh viện này có tỷ lệ chết gấp ba lần của tỷ lệ tại những khu bà đỡ.[4] Năm 1851, Semmelweis về Hungary, nước này đã chấp nhận học thuyết của ông vào năm 1857.

Ignaz Semmelweis
Dr. Ignaz Semmelweis, năm 1860
SinhSemmelweis Ignác Fülöp
(1818-07-01)1 tháng 7, 1818
Buda, Vương quốc Hungary (nay thuộc Budapest, Hungary)
Mất13 tháng 8, 1865(1865-08-13) (47 tuổi)
Oberdöbling, Đế quốc Áo (ngày nay thuộc Viên, Áo)
Tư cách công dânVương quốc Hungary
Trường lớpĐại học Viên
Đại học Budapest
Nổi tiếng vìGiới thiệu các tiêu chuẩn khử trùng tay, tại các phòng khám sản khoa, từ năm 1847
Sự nghiệp khoa học
NgànhSản khoa, phẫu thuật
Phối ngẫuMária Weidenhofer (1837–1910)
(kết hôn năm 1857)[1]
Con cáiAntónia
Mária
Ignác
Margit
Béla
Cha mẹJózsef Semmelweis
Teréz Müller

Mặc dù ông đã xuất bản vào năm 1861[5] về những cuộc thử theo thống kê và trong bệnh viện có kết quả rằng việc rửa tay giảm tỷ lệ chết xuống 1%,[5] Quy tắc của Semmelweis chỉ được chấp nhận rộng rãi nhiều năm sau khi ông qua đời, khi Louis Pasteur xác nhận thuyết vi trùng (germ theory). Một trận suy nhược thần kinh (hay có thể là bệnh Alzheimer) đẩy ông vào nhà thương điên; ở đấy Semmelweis chết vì bị đánh đập, thọ 47.

Vào tháng 3 năm 2020, ông được Google Doodle vinh danh vì đã khám phá ra những lợi ích về mặt y tế của việc rửa tay.[6]

Gia đình và đầu đời sửa

 
Teréz Müller và József Semmelweis, cha mẹ của Ignaz Semmelweis
 
Ignaz Semmelweis (qua Jenő Doby)

Ignaz Semmelweis sinh ngày 1 tháng 7 năm 1818 tại Tabán, một khu phố của Buda, Hungary, ngày nay thuộc Budapest. Ông là đứa con thứ năm trong số mười người trong gia đình buôn bán thịnh vượng của József Semmelweis và Teréz Müller.

Có nguồn gốc từ Đức, cha ông là người Đức (hienc, xuất thân từ Heanzenland, một thuật ngữ tiếng Đức cho lịch sử phương Tây-Hungary) sinh ra ở Kismarton, sau đó là một phần của Hungary, bây giờ là Eisenstadt, Áo. Ông đã đạt được sự cho phép thành lập một cửa hàng ở Buda vào năm 1806[B] và trong cùng năm đó, đã mở một doanh nghiệp bán buôn các loại gia vị và hàng tiêu dùng nói chung.[C] Công ty được đặt tên là zum Weißen Elefanten (tại Voi Trắng) ở Meindl-Haus ở Tabán (ngày nay 1-3, Phố Apród, Bảo tàng Lịch sử Y học Semmelweis).[7] Đến năm 1810, ông là một người đàn ông giàu có và kết hôn với Teréz Müller, con gái của người xây dựng huấn luyện viên (phương tiện) Fülöp Müller.[8]

Ignaz Semmelweis bắt đầu học luật tại Đại học Vienna vào mùa thu năm 1837, nhưng đến năm sau, vì những lý do không còn được biết đến, ông đã chuyển sang ngành y. Ông đã được trao bằng bác sĩ y khoa vào năm 1844. Sau đó, sau khi không đạt được một cuộc hẹn trong một phòng khám nội khoa, Semmelweis quyết định chuyên về sản khoa.[9] Các giáo viên của ông bao gồm Carl von Rokitansky, Joseph ŠkodaFerdinand von Hebra.

Xem thêm sửa

Chú thích sửa

  1. ^ Tên "Semmelweis" không được đánh vần với "ss" trong "-weiss" (từ tiếng Đức của "màu trắng"), nhưng sử dụng hậu tố "-weis" cho ngắn. Tên này được phát âm dùng những quy tắc tiếng Đức, như "Ic-natx Sem-mo-vaix".
  2. ^ Translated from: [er] erhielt 1806 das Bürgerrecht in Buda[cần giải thích]
  3. ^ Translated from: Spezereien- und Kolonialwarengroßhandlung[cần giải thích]

Tham khảo sửa

Ghi chú sửa

  1. ^ Ataman, Vatanoğlu-Lutz & Yıldırım 2013, tr. 35–39.
  2. ^ Zoltán, Imre (2006). “Ignaz Philipp Semmelweis”. Britannica Concise. Encyclopædia Britannica. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 9 năm 2007. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2007.
  3. ^ a b c Hanninen, O.; Farago, M.; Monos, E. (1983). GA-Semmelweis-Life-Ideas “Ignaz Philipp Semmelweis, the prophet of bacteriology” Kiểm tra giá trị |url= (trợ giúp). Khoa Sinh lý, Đại học Kuopio (Phần Lan).
  4. ^ a b c Chamberlain, David B. (Mùa đông năm 1993). “Wanted at birth: clean hands, clean hearts – treating newborns with sensitivity and respect”. Mothering. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |date= (trợ giúp)
  5. ^ a b c Mann, Frederick (1993). “How to Improve Your Information”. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 9 năm 2012. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2007.
  6. ^ “Recognizing Ignaz Semmelweis and Handwashing”. Google.com. 20 tháng 3 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2020.
  7. ^ Semmelweis Orvostörténeti Múzeum.
  8. ^ Antall & Szebellédy 1973.
  9. ^ Semmelweis 1983, tr. 16.

Trích dẫn sửa

Liên kết ngoài sửa