Wikipedia

Najib Razak

(Đổi hướng từ Mohd Najib bin Abdul Razak)

Najib Razak (sinh ngày 23 tháng 7 năm 1953 tại Kuala Lipis, Pahang) là thủ tướng thứ sáu của Malaysia từ tháng 4 2009 tới tháng 5 2018, đang vướng vào cáo buộc tham nhũng.[1]

Najib Razak

Vào ngày 3 tháng 7 năm 2018, Najib đã bị Ủy ban chống tham nhũng Malaysia (MACC) bắt giữ, điều tra về việc 42 triệu đô la (10,6 triệu đô la Mỹ) được chuyển từ SRC International vào tài khoản ngân hàng của Najib. Cảnh sát đã thu giữ 1.400 dây chuyền, 567 túi xách, 423 đồng hồ, 2.200 nhẫn, 1.600 trâm cài và 14 vương miện trị giá 273 triệu USD.[2]

Vào ngày 28 tháng 7 năm 2020, Tòa án tại Malaysia kết án Najib 12 năm tù sau khi xác định ông phạm bảy tội danh trong phiên xử đầu tiên liên quan tới vụ tham nhũng trị giá nhiều triệu đô la.[3][4]

Vào ngày 8 tháng 12 năm 2021, Tòa án phúc thẩm Putrajaya tuyên bố giữ nguyên bản án 12 năm tù đối với Najib liên quan đến vụ bê bối Quỹ đầu tư Nhà nước Malaysia (1MDB) gây thất thoát hàng tỷ USD.[5]

Sự nghiệp chính trịSửa đổi

Najib trở thành thủ tướng Malaysia vào năm 2009. Trong thời gian cầm quyền, ông đã thực thi thuế tiêu thụ 6% và dính líu đến vụ bê bối tham nhũng 1MDB dẫn đến một loạt các cuộc biểu tình kêu gọi ông từ chức. Phản ứng của Najib trước cáo buộc tham nhũng là tập trung quyền lực, thay thế phó thủ tướng, kiện cựu chủ tịch Công hội người Hoa Malaysia (MCA) Lâm Lương Thực vì tội phỉ báng và đóng băng việc xuất bản hai tờ báo.

Ngày 9 tháng 5 năm 2018, ông đã thất bại trước cựu Thủ tướng, Mahathir Mohamad trong cuộc tổng tuyển cử toàn quốc tại Malaysia, chấm dứt 60 năm cầm quyền của Liên minh Mặt trận Dân tộc (BN).[6]

Ngày 12 tháng 5 năm 2018, Najib bị cấm không được ra khỏi nước vì các cáo buộc tội tham nhũng.[7][8]

Ngày 28 tháng 7 năm 2020, Najib bị tuyên án 12 năm tù và phải nộp phạt 210 triệu ringgit (tương đương 49,3 triệu USD) với tội danh liên quan đến vụ bê bối tham nhũng quỹ đầu tư nhà nước 1Malaysia Development Berhad (1MDB). Đây là lần đầu tiên tòa án của quốc gia này buộc tội một cựu Thủ tướng.[9]

Ngày 18 tháng 9 năm 2021, Najib không loại trừ khả năng tham gia tranh cử trong cuộc bầu cử Quốc hội vào năm 2023. Khi được hỏi liệu ông có tranh cử trong các cuộc bầu cử tiếp theo sẽ diễn ra vào năm 2023 hay không, Najib trả lời: "Bất kỳ chính trị gia nào muốn đóng một vai trò nào đó sẽ muốn một ghế trong quốc hội". Tuy nhiên, ông từ chối tiết lộ chi tiết làm thế nào để có thể vượt qua các rào cản pháp lý.[10]

Tranh cãi & chỉ tríchSửa đổi

Vụ bê bối 1Malaysia Development BerhadSửa đổi

Bài chi tiết: Vụ bê bối 1Malaysia Development Berhad
 
1Malaysia Development Berhad

Vào năm 2015, Najib khi đó bị cáo buộc chuyển hơn 2,67 tỷ RM (gần 700 triệu USD) từ 1Malaysia Development Berhad (1MDB), một công ty phát triển chiến lược do chính phủ điều hành, vào tài khoản ngân hàng cá nhân của ông.[11] Sự kiện này đã gây ra sự chỉ trích rộng rãi từ người Malaysia, với nhiều người kêu gọi từ chức của Najib - bao gồm cả Tiến sĩ Mahathir Mohamad, một trong những Thủ tướng tiền nhiệm của ông Najib, người cuối cùng đã đánh bại Najib để trở lại nắm quyền sau cuộc tổng tuyển cử năm 2018.

Nhà lãnh đạo chính trị Anwar Ibrahim đã công khai đặt câu hỏi về giấy chứng nhận của 1MDB. Ông nói với Nghị viện rằng theo hồ sơ của ủy ban công ty, công ty "không có địa chỉ kinh doanh và không có kiểm toán viên được chỉ định."[12] Theo các tài khoản được nộp công khai, 1MDB có khoản nợ gần 42 tỉ RM (11.73 tỉ USD).[13] Một số khoản nợ này phát sinh từ khoản phát hành trái phiếu $3 tỉ USD năm 2013 do nhà nước bảo lãnh và Goldman Sachs dẫn đầu, mà họ được tin là đã kiếm được khoảng phí lên tới $300 triệu USD, mặc dù còn có tranh cãi về con số này.[14] Hội nghị các quân chủ Malaysia đã kêu gọi các cuộc điều tra của chính phủ phải được hoàn thành càng sớm càng tốt, nói rằng vấn đề này đang gây ra một cuộc khủng hoảng niềm tin ở Malaysia.[15][16]

Bị bắt và xét xửSửa đổi

Sau cuộc bầu cử năm 2018, Thủ tướng mới được bầu, Mahathir Mohamad, cho biết có đủ bằng chứng để mở lại một cuộc điều tra về vụ bê bối 1MDB.[17] Trong những tháng sau cuộc bầu cử, nhà chức trách Malaysia cấm Najib rời khỏi đất nước, thu giữ một lượng lớn tiền mặt và các vật phẩm có giá trị từ các cơ sở liên quan đến ông ta, và buộc tội ông ta vi phạm hình sự về tội phạm, rửa tiền và lạm quyền, trong khi Jho Low bị buộc tội rửa tiền. Đã nộp đơn khiếu nại cáo buộc rằng hơn 4,5 tỉ USD đã được Jho Low và các những kẻ chủ mưu khác chuyển từ 1MDB bao gồm các quan chức từ Malaysia, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cho biết họ sẽ tiếp tục theo đuổi các cuộc điều tra về 1MDB và mong đợi làm việc với nhà chức trách Malaysia.[18]

Ngày 3 tháng 7 năm 2018, ông bị bắt sau loạt cáo buộc liên quan đến việc hàng tỷ USD biến mất khỏi một quỹ đầu tư nhà nước. Cơ quan công tố Hoa Kỳ cho rằng số tiền 700 triệu USD đã được chuyển từ 1MDB vào tài khoản cá nhân của ông Najib. Tuần trước đó, cảnh sát Malaysia tuyên bố đã thu giữ số tài sản trị giá 273 triệu USD, gồm nhiều nữ trang, túi xách hàng hiệu, tiền mặt… từ nhiều căn nhà liên quan đến ông Najib và vợ ông là bà Rosmah Mansor. Người đứng đầu cơ quan tội phạm thương mại của Malaysia gọi đây là "vụ tịch thu tài sản lớn nhất trong lịch sử Malaysia".[19]

Ngày 3 tháng 4 năm 2019, Malaysia đã mở phiên tòa xét xử Najib với các cáo buộc tham nhũng liên quan vụ bê bối Quỹ Đầu tư nhà nước 1Malaysia (1MDB). Trong phiên xét xử đầu tiên này, Najib phải đối mặt với bảy cáo buộc, gồm lợi dụng tín nhiệm, tham nhũng và rửa tiền, vốn được cho là giúp ông "bỏ túi" hơn 10 triệu USD.[20] Najib đã bác bỏ mọi cáo buộc trên.[21]

Ngày 2 tháng 4 năm 2020, phiên tòa xét xử Najib, người đang phải đối mặt với các cáo cuộc tham nhũng và rửa tiền liên quan đến số tiền 2,3 tỷ Ringgit (gần 530 triệu USD) từ Quỹ đầu tư nhà nước 1MDB, đã bị hoãn lại một lần nữa.

Ngày 28 tháng 7 năm 2020, Tòa án Malaysia tuyên phạt Najib 12 năm tù và gần 50 triệu USD vì tội danh liên quan đến vụ bê bối tham nhũng tại quỹ nhà nước 1MDB.[22][23][24]

Ngày 5 tháng 4 năm 2021, Najib bắt đầu quá trình kháng cáo bản án về tội tham nhũng liên quan đến vụ bê bối tại Quỹ đầu tư nhà nước Malaysia 1MDB trị giá hàng tỷ USD.[25]

Ngày 6 tháng 4 năm 2021, Najib cho biết giới chức thuế đã gửi thông báo yêu cầu ông thanh toán hóa đơn thuế, cộng thêm chi phí bổ sung, nếu không họ sẽ bắt đầu thủ tục tuyên bố phá sản đối với ông. Nếu bị tuyên bố phá sản do không đóng hơn 400 triệu USD tiền thuế, Najib sẽ mất ghế tại Quốc hội và bị cấm ra tranh cử.[26]

Ngày 8 tháng 12 năm 2021, tòa án tại Malaysia bác bỏ đơn kháng án của Najib, giữ nguyên bản án 12 năm tù trong vụ bê bối biển thủ số tiền lớn từ quỹ nhà nước 1MDB do ông thành lập năm 2009. Najib đang được tại ngoại và tham dự phiên tòa trực tuyến cùng đội ngũ luật sư.[27][28]

Chi mua trang sứcSửa đổi

Najib đã chi 3,35 triệu ringgit, tương đương 18,9 tỷ đồng, chỉ trong một ngày để mua sắm trang sức và đồng hồ Thụy Sĩ ở Italia, khi còn là Thủ tướng Malaysia.[29]

Najib đã dùng hai thẻ tín dụng Ambank, mỗi thẻ có hạn mức 3 triệu, để thanh toán cho lần mua hàng vào ngày 8/8/2014. Theo The Star, thông tin trên được đưa ra tại phiên tòa xét xử Najib về tội tham nhũng, diễn ra ở Kuala Lumpur.[29]

Cũng theo thông tin tại tòa, chỉ vài tháng sau, ông Najib Razak chi thêm 446.000 ringgit tại một cửa hàng của Chanel ở Hawaii, Mỹ và 127.000 ringgit ở khách sạn sang trọng Shangri-la ở Bangkok, Thái Lan cũng bằng các thẻ tín dụng trên. Mọi khoản thanh toán đều được ghi vào tài khoản của ông Najib tại Ambank, các công tố viên cho biết.[29]

Lối sống giàu sang của Najib và vợ từng là nguồn gốc gây bất bình trong dân chúng tại Malaysia trong thời gian ông nắm quyền Thủ tướng.[30]

Vợ bị buộc tội nhận hối lộSửa đổi

Ngày 4 tháng 10 năm 2018, Vợ của Najib, Rosmah Mansor đã bị buộc tội rửa tiền liên quan tới vụ bê bối thất thoát hàng tỷ USD tại Quỹ Đầu tư Nhà nước 1Malaysia (1MDB). Tuy nhiên, Rosmah đã không nhận tội với 17 cáo buộc rửa tiền tại tòa án. Các công tố viên đã đề nghị khoản tiền bảo lãnh 10 triệu Ringgit (2,4 triệu USD) và tịch thu hộ chiếu của bà Rosmah, đồng thời yêu cầu tòa án không cho bà tiếp xúc với bất kỳ nhân chứng nào.[31]

Ngày 15 tháng 11 năm 2018, Rosmah bị buộc tội nhận hối lộ liên quan đến một dự án năng lượng Mặt trời, trị giá gần 300 triệu USD.Đó là các dự án cung cấp và lắp đặt thanh năng lượng Mặt trời tại hơn 300 trường học. Rosmah bị cáo buộc đã đòi khoản tiền lót tay khoảng 45 triệu USD từ công ty Jepak Holdings trong năm 2016 để đảm bảo công ty này được kí hợp đồng trong dự án năng lượng Mặt trời. Rosmah đã không nhận tội đối với các cáo buộc này.[32]

Kể từ khi Najib nhậm chức Thủ tướng vào năm 2009, Rosmah thường xuyên bị chỉ trích vì tiêu xài, mua sắm quá đáng ở nước ngoài.[33]

Vụ án giết người Altantuya ShaariibuuSửa đổi

Sinh năm 1978, Altantuya Shaaribuu thông thạo các thứ tiếng Mông Cổ, tiếng Anh và tiếng Trung. Cô có hai con với hai người chồng cũ. Được coi là một phụ nữ Mông Cổ tài sắc.

Altantuya đã mất tích sau khi bị bắt cóc tại Kuala Lumpur vào tháng 10 năm 2006. Cảnh sát Malaysia sau đó đã tìm thấy các mảnh vụn thi thể của cô tại một địa điểm hẻo lánh gần đập Subang ở Shah Alam.

Báo cáo điều tra của cảnh sát về thi thể cho thấy Altantuya đã bị bắn hai lần trước khi bị hủy thi bằng thuốc nổ, nhưng cuối cùng cơ quan điều tra phán đoán cô không bị giết bởi đạn bắn, mà rất có thể đã bị giết bởi thuốc nổ C4.

Ngày 16 tháng 12 năm 2019, truyền thông Malaysia "Malaysiakini" (Malaysia ngày nay) đưa tin, Azilah Hadri, một sĩ quan cảnh sát từng làm việc cho Najib nói anh ta đã giết chết người phụ nữ Mông Cổ theo lệnh của Najib. Anh ta thừa nhận trong một văn bản tòa án rằng ông Najib Razak đã ra lệnh cho anh ta "bắt giữ và tiêu diệt" Altantuya, người được coi là một điệp viên nước ngoài.[34]

"Tôi đã hỏi (Najib) 'bắt giữ và tiêu diệt' điệp viên nước ngoài đó nghĩa là gì và ông ta trả lời: 'Giết chết' và dùng tay làm điệu bộ cắt cổ" - Azilah khai.[34]

Najib, trong bộ đồ truyền thống của người Hồi giáo và có vợ cùng con gái đứng bên cạnh, tại đền thờ Hồi giáo Masjid Jamek ở Kuala Lumpur ngày 20/12 nói: "Tại đền thờ thiêng liêng này, tôi thề rằng tôi chưa từng ra lệnh cho bất cứ cá nhân nào giết hại người phụ nữ Mông Cổ tên Altantuya Shaariibuu. Tôi đứng đây cùng với sự thật".[35]

Tòa án liên bang Malaysia sẽ xem xét khiếu nại của Azilah vào ngày 20/4/2020.[34]

Để biết thêm chi tiết, vui lòng xem "Murder of Shaariibuugiin Altantuyaa"

Sự cố ngoại giao vì dịch bằng GoogleSửa đổi

Trong chuyến thăm của Thủ tướng Ôn Gia Bảo thuộc Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Văn phòng Thủ tướng Chính phủ dưới chính quyền của Najib đã bị nghi ngờ sử dụng mô hình "bản dịch trang web" bất thường để dịch nội dung tiếng Mã Lai của thông điệp chào mừng sang các câu tiếng Trung không thực tế.[36]

Sự việc xảy ra tại buổi lễ đón chính thức Ôn Gia Bảo tới thăm Malaysia ngày 28-4-2011 vừa qua. Các vị khách Trung Quốc đã ngỡ ngàng không hiểu tấm biển chào viết gì bởi phía dưới biểu ngữ "Lễ đón chính thức ngài Ôn Gia Bảo tới thăm Malaysia" bằng tiếng Mã Lai là những chữ Hán ghép với nhau lộn xộn, không đúng văn phạm. Thì ra quan chức phụ trách việc này đã sử dụng công cụ Google để dịch tiêu đề buổi lễ đón khách từ tiếng Mã Lai ra tiếng Trung nên gây tai họa.[37]

Một ngày sau đó, Najib đã bày tỏ xin lỗi Ôn Gia Bảo về sự số đáng tiếc này.[38][39] Sau khi Najib bày tỏ xin lỗi, Ôn Gia Bảo đã trả lời: Đó là việc nhỏ, không ảnh hưởng gì đến bang giao giữa hai nước. Tuy nhiên, sau khi tin về những dòng chữ lộn xộn vô nghĩa này được sử dụng để đón ông Ôn Gia Bảo lan về Trung Quốc đã dấy lên những bàn cãi.

Thuế Hàng hóa và Dịch vụ (GST)Sửa đổi

Ngày 25 tháng 10 năm 2014, Najib cho biết, Thuế Hàng hóa và Dịch vụ (GST) 6% sẽ được chính thức áp dụng vào 1/4/2015, và ước tính sẽ thu ngân sách 23,2 tỷ RM (7,25 tỷ USD).[40]

Trường hợp phỉ báng Lâm Lương ThựcSửa đổi

Vào ngày 27 tháng 10 năm 2015, Najib đã đệ đơn kiện Lâm Lương Thực(Ling Liong Sik) vì tội phỉ báng. Anh ta bị cáo buộc trong đơn kiện rằng Lâm Lương Thực đã đăng những nhận xét phỉ báng cáo buộc anh ta liên quan đến vụ bê bối 1Malaysia Development Berhad vào ngày 3 tháng 10 năm đó và đăng nó trên một trang web tin tức.[41] Vào ngày 22 tháng 5 năm 2018, Najib đã rút đơn kiện và đồng ý trả khoản phí 25.000 RM.[42]

Luật an ninh mới "phản dân chủ"Sửa đổi

Tháng 12/2015 Quốc hội Malaysia thông qua bộ luật mới về an ninh quốc gia, cho phép chính phủ toàn quyền ban hành thiết quân luật trong những vùng bị cho là "an ninh bị đe dọa". Theo giải thích của Najib đây là một công cụ chống khủng bố nhắm vào Malaysia.[43][44]

Nhưng giới bảo vệ nhân quyền tố cáo chính quyền của Najib sử dụng luật an ninh mới vừa có hiệu lực tại Malaysia ngày 01/08/2016 để tự vệ trước hàng loạt những lời kêu gọi đòi ông từ chức.[45] Theo lãnh đạo một nhóm nghiên tại Kuala Lumpur được AFP trích dẫn, luật an ninh mới của Malaysia nhằm "hù dọa người biểu tình" chống Najib, và đây là phương tiện để Najib nhiệm củng cố quyền lực.[46] Laurent Meillan giám đốc Cơ quan Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc tại khu vực Đông Nam Á thì lo ngại với công cụ pháp lý này, những quyền cơ bản của con người sẽ bị chà đạp tại Malaysia.[47]

Kìm hãm quyền tự do báo chíSửa đổi

Ngày 12 tháng 3 năm 2016, Hai nhà báo Australia đã bị bắt giữ trong một khoảng thời gian ngắn ở Malaysia sau khi tìm cách hỏi Najib về các cáo buộc tham nhũng.

Hãng ABC cho biết phóng viên Linton Besser và nhà quay phim Louie Eroglu đã bị bắt tại thành phố Kuching sau khi tiếp cận ông Najib khi ông bước vào một đền thờ Hồi giáo. Hai phóng viên này đã bị lực lượng an ninh của thủ tướng Malaysia bao vây và thẩm vấn trong một khoảng thời gian ngắn trước khi được phép rời đi. Nhưng ông Besser và Eroglu lại bị bắt khi họ trở về khách sạn và bị thẩm vấn 6 giờ đồng hồ tại một đồn cảnh sát. Hai phóng viên đã được thả, nhưng phải tiếp tục ở lại Malaysia cho tới khi Tổng chưởng lý Mohamed Apandi Ali quyết định xem liệu họ có bị truy tố vì tội can thiệp công việc của một công chức đang làm nhiệm vụ hay không.[48]

Ngoại trưởng Australia Julie Bishop hôm 14 tháng 3 nói rằng bà "quan ngại về các trường hợp đàn áp tự do ngôn luận, đặc biệt tại các quốc gia dân chủ", cũng như việc đàn áp "tự do mà các nhà báo cần để làm việc." Bà cho biết ông Besser và Eroglu đang nhận được hỗ trợ từ lãnh sự quán Australia.[49][50]

"Chán cơm, thèm hạt"Sửa đổi

Ngày 22 tháng 2 năm 2018, Najib vừa phải đối mặt với làn sóng chỉ trích sau khi chia sẻ, mình đã bỏ ăn cơm, và lựa chọn loại thực phẩm đắt đỏ hơn để thay thế là hạt quinoa (hạt diêm mạch).[51][52]

"Tôi không ăn cơm. Tôi ăn hạt quinoa. Con trai tôi giới thiệu loại thực phẩm này cho tôi," ông Najib nói, đồng thời giải thích thêm rằng hạt quinoa chứa tỷ lệ carbohydrate và đường ít hơn so với gạo.[53]

"Nó tốt hơn là gạo đấy," Najib cho biết.[53]

Gạo là một trong những loại thực phẩm được tiêu thụ nhiều nhất tại Malaysia. Nó từng được chính phủ nước này trợ giá cho đến tận năm 2015.

Những chia sẻ của Najib về hạt quinoa – loại hạt có nguồn gốc từ Nam Mỹ, đã nhận được những bình luận trái chiều trên mạng xã hội.[54]

Cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad, ứng cử viên Thủ tướng đối lập, đã bày tỏ sự ủng hộ với sự lựa chọn truyền thống của người dân Malaysia."Tôi chỉ ăn gạo địa phương", ông Mahathir viết trên Twitter.[55]

Một nhà lãnh đạo đối lập khác, Lim Kit Siang nói, ông chưa từng nghe đến hạt quinoa. "Cuộc bầu cử lần thứ 14 sẽ là sự đối đầu giữa quinoa và gạo…" chính trị gia này phát biểu.[56]

Ngày 23 tháng 2 năm 2018, Văn phòng Thủ tướng Malaysia ra thông cáo cho biết, hạt quinoa là một phần trong chế độ ăn uống lành mạnh của Najib và đã được bác sỹ khuyến cáo.[57]

Phạm quy định phòng chống dịch Covid-19Sửa đổi

Ngày 6 tháng 5 năm 2021, Najib bị phạt 3.000 ringgit (729 USD), trong khi nhà hàng cơm gà mà ông lui tới bị phạt 10.000 ringgit (2.429 USD) do vi phạm quy định phòng chống dịch Covid-19.[58]

The Star hôm 6-5 dẫn lời quan chức quận Dang Wangi, Mohamad Zainal Abdullah, cho biết vụ việc xảy ra tại một nhà hàng cơm gà ở quận Bukit Bintang, thủ đô Kuala Lumpur - Malaysia vào ngày 19-3.[58]

Quản lý nhà hàng Nasi Ayam Hainan Chee Meng, Yeok Wei Hao, đã bị phạt 10.000 ringgit (2.429 USD) vì không hướng dẫn Najib quét mã QR Mysejahtera cũng như khai báo y tế trước khi đi vào nhà hàng.[58]

Riêng Najib bị phạt 3.000 ringgit (729 USD) do không tiến hành đo thân nhiệt và không khai báo thông tin.[58]

Theo ông Mohamad Zainal, cả Najib lẫn nhà hàng đều bị phạt vì vi phạm Quy định 19 về phòng ngừa và kiểm soát các bệnh truyền nhiễm. Ông Zainal nói: "Chúng tôi kêu gọi công chúng tuân thủ quy tắc do Hội đồng an ninh quốc gia đưa ra để chống lại sự lây lan dịch Covid-19".[58]

Xem thêmSửa đổi

Tham khảoSửa đổi

  1. ^ Rashid, Hidir Reduan Abdul (28 tháng 7 năm 2020). “Najib sentenced to 12-year concurrent prison term, RM210m fine”. Malaysiakini (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2021.
  2. ^ “1MDB scandal explained: a tale of Malaysia's missing billions”. the Guardian (bằng tiếng Anh). 28 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2021.
  3. ^ “Najib Razak: Malaysian ex-PM gets 12-year jail term in 1MDB corruption trial”. BBC.
  4. ^ “Najib Razak, Malaysia's Former Prime Minister, Found Guilty in Graft Trial”. The New York Times.
  5. ^ Latiff, Rozanna; Chu, Mei Mei (8 tháng 12 năm 2021). “Malaysia court upholds guilty verdict for former PM Najib”. Reuters (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 13 tháng 12 năm 2021.
  6. ^ CNN, Marc Lourdes. “Prime Minister Najib Razak ousted as opposition scores victory in Malaysia”. CNN. Truy cập ngày 19 tháng 7 năm 2021.
  7. ^ “Former Malaysia PM Najib Razak banned from leaving country”. BBC. ngày 12 tháng 5 năm 2018.
  8. ^ “Former Malaysian PM Najib Razak barred from leaving country after shock election defeat”. CNN.
  9. ^ Dung, Dang Quoc. “Cựu Thủ tướng Malaysia Najib Razak bị tuyên án 12 năm tù”. hatinh.gov.vn. Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2021.
  10. ^ Ananthalakshmi, A.; Latiff, Rozanna (19 tháng 9 năm 2021). “EXCLUSIVE Malaysia's Najib may seek re-election to parliament despite conviction”. Reuters (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 3 tháng 10 năm 2021.
  11. ^ “Malaysian taskforce investigates allegations $700m paid to Najib”. The Guardian UK. ngày 6 tháng 7 năm 2015. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2018.
  12. ^ “Gov't 'gambling' on untested 1MDB”. malaysiakini.com. ngày 18 tháng 10 năm 2010. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)
  13. ^ “1MDB faces fresh debt payment test”. ngày 27 tháng 2 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2015.
  14. ^ “Jho says it ain't so: Malaysian tycoon denies role in 1MDB 'heist of the century'”. Euromoney Magazine. tháng 4 năm 2015.
  15. ^ “Malaysia's royal rulers urge quick completion of 1MDB probe”. The Straits Times. Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2016.
  16. ^ “Royal rulers deplore Malaysia's 'crisis of confidence'”. Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2016.
  17. ^ “Mahathir Picks Lim as Finance Minister, Returns Zeti to Council”. Bloomberg.com (bằng tiếng Anh). ngày 12 tháng 5 năm 2018. Truy cập ngày 18 tháng 5 năm 2018.
  18. ^ “US DOJ says pursuing investigations related to Malaysia's 1MDB - Business News The Star Online”. www.thestar.com.my. Truy cập ngày 22 tháng 5 năm 2018.
  19. ^ “Malaysia's Ex-Leader, Najib Razak, Is Charged in Corruption Inquiry”. The New York Times.
  20. ^ “Najib on Trial: Hearing finishes for the day (April 3)”. The Star (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 18 tháng 7 năm 2021.
  21. ^ “Disgraced former Malaysian leader appears in court, as 1MDB superyacht sold”. CNN (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 18 tháng 7 năm 2021.
  22. ^ hermesauto (28 tháng 7 năm 2020). “Ex-Malaysian PM Najib gets 12 years' jail in 1MDB-linked graft trial”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2021.
  23. ^ “Former Malaysia PM Najib Razak sentenced to 12 years in jail following guilty verdict in 1MDB trial”. CNA (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2021.
  24. ^ Post, The Jakarta. “Malaysia's Najib convicted on all charges in first 1MDB graft case”. The Jakarta Post (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2021.
  25. ^ “Malaysia's ex-PM Najib starts appeal over 1MDB conviction”. CNA (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2021.
  26. ^ hermesauto (7 tháng 4 năm 2021). “Malaysia's ex-PM Najib served with bankruptcy notice over $564m tax bill”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2021.
  27. ^ Rodzi, Nadirah H. (8 tháng 12 năm 2021). “Malaysia's Court of Appeal upholds ex-PM Najib Razak's conviction in 1MDB-related case”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0585-3923. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2021.
  28. ^ Reuters, Story by. “Malaysia court upholds guilty verdict for former PM Najib”. CNN. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2021.
  29. ^ a b c hermesauto (16 tháng 7 năm 2019). “Ex-Malaysian PM Najib spent $1.1m at luxury jewellery outlet in Italy in one day using credit cards, court hears”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2021.
  30. ^ Mollman, Steve. “Police seized up to $273 million in cash and luxury goods from Malaysia's ex-leader”. Quartz (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2021.
  31. ^ hermes (5 tháng 10 năm 2018). “Rosmah faces 17 charges involving $2.3m, pleads not guilty”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 12 tháng 7 năm 2021.
  32. ^ “Malaysia charges Rosmah Mansor with receiving bribes of US$45 million”. CNA (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 7 năm 2021. Truy cập ngày 13 tháng 7 năm 2021.
  33. ^ “Rosmah's 'shopping spree' hits Aussie paper”. Malaysiakini (bằng tiếng Anh). 21 tháng 1 năm 2012. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2021.
  34. ^ a b c Nadeswaran, R. (16 tháng 12 năm 2019). “'Najib ordered me to kill Altantuya' - Azilah's shocking allegation from death row”. Malaysiakini (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 6 năm 2021.
  35. ^ TENG, LIM HUEY (20 tháng 12 năm 2019). “Malaysia's Najib swears in a mosque he had no role in model's murder”. Reuters (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2021.
  36. ^ Chi, Wong Teck (28 tháng 4 năm 2011). “Translation boo-boo mars Wen's welcoming ceremony”. Malaysiakini (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2021.
  37. ^ “Banner boo-boo: Time for 1M'siaTranslators”. Malaysiakini (bằng tiếng Anh). 29 tháng 4 năm 2011. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2021.
  38. ^ Ahmad, Salhan K. (29 tháng 4 năm 2011). “Najib says sorry over Chinese translation gaffe”. Malaysiakini (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2021.
  39. ^ “Translation error unintentional, says Najib”. Borneo Post Online (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2021.
  40. ^ “Najib unveils Budget 2014, announces GST”. Malaysiakini (bằng tiếng Anh). 25 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2021.
  41. ^ “Najib sues Ling over defamatory remarks | New Straits Times”. NST Online (bằng tiếng Anh). 29 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 18 tháng 11 năm 2021.
  42. ^ NAZLINA, BY MAIZATUL. “Najib withdraws defamation suit against Ling Liong Sik”. The Star (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 18 tháng 11 năm 2021.
  43. ^ Parameswaran, Prashanth. “Malaysia Passes Controversial National Security Law”. thediplomat.com (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2021.
  44. ^ “Malaysia enacts 'draconian' security law as Prime Minister faces embezzlement claims”. www.abc.net.au (bằng tiếng Anh). 31 tháng 7 năm 2016. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2021.
  45. ^ Ramzy, Austin (ngày 3 tháng 12 năm 2015). “Malaysian Security Law Invites Government Abuses, Rights Groups Say”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2021.
  46. ^ hermesauto (1 tháng 8 năm 2016). “New Malaysia security law debuts as PM Najib fights critics”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2021.
  47. ^ July 2016, Naharnet Newsdesk 29; 16:09. “U.N. Rights Body Raps Malaysian Govt. over Security Law”. Naharnet. Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2021.Quản lý CS1: tên số: danh sách tác giả (liên kết)
  48. ^ “ABC Four Corners team arrested in Malaysia”. www.abc.net.au (bằng tiếng Anh). 13 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2021.
  49. ^ Staff, Reuters (14 tháng 3 năm 2016). “Australia 'deeply concerned' over arrest of journalists in Malaysia”. Reuters (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2021.
  50. ^ “Australia 'deeply concerned' over arrest of two journalists in Malaysia”. The Star (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2021.
  51. ^ hermesauto (23 tháng 2 năm 2018). “Malaysia PM Najib mocked for saying he eats pricey quinoa now, not rice”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2021.
  52. ^ Staff, Reuters (ngày 24 tháng 2 năm 2018). “Malaysian PM Najib sparks storm of criticism over comment on quinoa”. Reuters (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2021.
  53. ^ a b Facebook; Twitter; options, Show more sharing; Facebook; Twitter; LinkedIn; Email; URLCopied!, Copy Link; Print (24 tháng 2 năm 2018). “Malaysia's Prime Minister sparks outrage saying quinoa is better than rice”. Los Angeles Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2021.
  54. ^ Reuters (24 tháng 2 năm 2018). “Malaysian PM Najib lambasted for preferring expensive quinoa over rice”. the Guardian (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2021.
  55. ^ “I only eat local rice – Dr M's gastronomic swipe at Najib”. Malaysiakini (bằng tiếng Anh). 23 tháng 2 năm 2018. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2021.
  56. ^ Nambiar, Predeep (23 tháng 2 năm 2018). “'Quinoa vs rice' the name of the game in GE14, says Kit Siang”. Free Malaysia Today (FMT) (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2021.[liên kết hỏng]
  57. ^ “PMO: Najib doesn't eat quinoa exclusively”. Malaysiakini (bằng tiếng Anh). 23 tháng 2 năm 2018. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2021.
  58. ^ a b c d e Ramendran, Charles. “Najib fined RM3,000 for SOP violation”. www.thesundaily.my (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 12 tháng 7 năm 2021.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Najib_Razak&oldid=69593504”