Wikipedia

Tai nạn máy bay Tver 2023

Tai nạn máy bay Tver 2023 xảy ra khi một chiếc máy bay tư nhân bay từ Moskva đến Sankt-Peterburg bị rơi vào ngày 23 tháng 8 năm 2023 tại Kurenkino, phía bắc Moskva. Tất cả bảy hành khách và ba thành viên phi hành đoàn trên máy bay đều thiệt mạng. Cơ quan Vận tải Hàng không Liên bang Nga cho biết những người sáng lập tổ chức lính đánh thuê Nga Tập đoàn Wagner là Yevgeny Viktorovich Prigozhin và Dmitry Valerievich Utkin đều có tên trong danh sách hành khách,[1][1][2][3] nhưng cũng có các kênh Telegram tuyên bố rằng Prigozhin đang ở trên một máy bay khác.[4] Trước đây, nhiều người đã đổi tên thành Yevgeny Prigozhin nhằm che giấu tung tích của ông, khiến thế giới bên ngoài không thể xác minh độc lập liệu Prigozhin đã chết hay chưa. Do đó, các nhà phân tích kêu gọi mọi người tiếp tục thận trọng và xác nhận cẩn thận xem các chi tiết về vụ tai nạn có chính xác hay không.[5]

Tai nạn máy bay Tver 2023
Chiếc máy bay gặp nạn, ảnh năm 2022
Tai nạn
Ngày23 tháng 8 năm 2023 (2023-08-23)
Mô tả tai nạnĐang điều tra, có thể bị bắn hạ hoặc tấn công khủng bố
Địa điểmKuzhenkino, tỉnh Tver,  Nga
Máy bay
Dạng máy bayEmbraer Legacy 600
Tín hiệu gọiRA02795
Số đăng kýRA-02795
Xuất phátSân bay quốc tế Sheremetyevo, Moskva, Nga
Điểm đếnSân bay Pulkovo, Sankt-Peterburg
Hành khách7
Phi hành đoàn3
Tử vong10
Mất tích0
Sống sót0

Bối cảnh sửa

Yevgeny Prigozhin sinh năm 1961 tại Leningrad, Liên Xô (nay là St. Petersburg). Ông đã kiếm rất nhiều tiền ở quê nhà nhờ ngành kinh doanh dịch vụ ăn uống vào những năm 1990 và gặp Vladimir Putin, lúc đó là phó thị trưởng thứ nhất của St. Petersburg. Ông trở thành bạn tâm giao của Putin và sau này được biết đến với biệt danh "Đầu bếp của Putin".

Đến năm 2014, Prigozhin đã thành lập tổ chức lính đánh thuê Tập đoàn Wagner và can dự vào nội chiến Syria, dần dần mở rộng hoạt động kinh doanh sang châu Phi. Trong chiến dịch quân sự đặc biệt vào năm 2022, Tập đoàn Wagner tập trung tấn công vào thị trấn Bakhmut và trận Bakhmut được coi là trận chiến đẫm máu nhất trong cả cuộc chiến tính đến hiện tại.

Sự bất hòa giữa Tập đoàn Wagner và quân đội chính quy Nga xuất hiện trong giai đoạn này, với việc Prigozhin chỉ trích hoạt động chiến đấu kém hiệu quả của quân đội chính quy và đặt câu hỏi về việc kho đạn của Tập đoàn Wagner bị Bộ Quốc phòng Nga tịch thu, thậm chí còn liên tục chỉ đích danh và công kích kích Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Kuzhugetovich Shoygu và tổng tham mưu trường Valery Gerasimov. Những mâu thuẫn này lên đến đỉnh điểm vào ngày 23 tháng 6 năm 2023. Prigozhin tung ra một loạt lời công kích và cáo buộc quân đội Nga tiến hành các cuộc tấn công tên lửa vào Tập đoàn Wagner, tuyên bố bắt đầu cuộc tiến quân chính nghĩa. Quân của Wagner đã phát động một cuộc binh biến trên bờ thành phố Rostov trên sông Đông, nơi đặt tổng hành dinh chiến dịch quân sự đặc biệt và trụ sở của Quân khu Nam Nga, vào cuối ngày hôm đó, tiến thẳng về Moskva. Tuy nhiên, vào tối ngày hôm sau, Wagner tuyên bố tạm dừng cuộc tấn công và cuộc binh biến kết thúc trong vòng một ngày. Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko bày tỏ sẵn sàng giúp đỡ hai bên hòa giải, Putin đồng ý bảo đảm an toàn cho lực lượng vũ trang Wagner và Prigozhin dẫn quân sang đóng ở Belarus. Sau thời gian đó, người ta vẫn chưa rõ Prigozhin ở đâu và thỉnh thoảng có báo cáo về việc ông đi qua đi lại giữa Nga và Belarus. Vào ngày 21 tháng 8 năm 2023, Prigozhin đăng ảnh mặc quân phục rằn ri, lấy bối cảnh ở sa mạc nhiều người cho rằng ông đang ở Châu Phi.[6]

Theo trang web hàng không International Aviation HQ, máy bay Legacy 600 của hãng Embraer bắt đầu được sản xuất vào năm 2002 và bị ngừng sản xuất vào năm 2020, với 300 chiếc đã được sản xuất. Loại máy bay phản lực này được ghi nhận chỉ gặp một tai nạn trong gần 20 năm hoạt động của mình. Năm 2006, một chiếc đã va chạm với một chiếc Boeing 737-800 của Gol Transportes Aéreos khi đang bay từ một nhà máy địa phương của Embraer đến Hoa Kỳ. Mặc dù máy bay Legacy 600 bị hư hỏng nhưng phi công đã xử lý sự cố thành công và không có thương vong. Vì thế cuộc điều tra sau đó cho rằng nguyên nhân của tai nạn là do con người chứ không phải từ máy móc.[7]

Chi tiết vụ tai nạn sửa

Theo Ian Petchenik, giám đốc quan hệ công chúng của Flightradar24, một trang web chuyên theo dõi các chuyến bay, chiếc máy bay ban đầu còn nguyên vẹn cho đến khi nó "đột ngột lao thẳng xuống" trong 30 giây cuối cùng, từ độ cao 8.534,4 m xuống hơn 2.438,4 m. Pechennik nói "Dù chuyện gì đã xảy ra, nó cũng đã diễn ra rất nhanh... họ có thể đã gặp nhiều vấn đề [với chiếc máy bay] trước khi vụ việc xảy ra", nhưng trước khi rơi, "không có dấu hiệu nào cho thấy chiếc máy bay có vấn đề".[8]

Chiếc máy bay bị nghi ngờ đã bị Không quân Nga bắn hạ gần thị trấn Kurenkino, tỉnh Tver, Nga,[9][10] cách điểm khởi hành Moskva khoảng 60 dặm về phía bắc. Theo báo cáo, chiếc máy bay này có thể là máy bay riêng của Prigozhin, tuy nhiên kênh truyền thông RIA Novosti cho rằng chiếc máy bay này thuộc sở hữu của công ty vận tải thương mại MNT Aero LLC.[11] Vào thời điểm xảy ra vụ tai nạn, ông Putin đang có bài phát biểu tại lễ kỷ niệm 80 năm chiến thắng của Liên Xô trước Đức Quốc Xã được tổ chức tại thành phố Kursk.[12]

Quan chức Nga cho rằng máy bay bốc cháy khi hạ cánh chưa đầy nửa giờ sau khi bay trên không,[13] nhưng kênh các Telegram liên quan đến Tập đoàn Wagner cho rằng máy bay đã bị hệ thống phòng không Nga bắn hạ.[14] Vài phút sau vụ tai nạn máy bay, mạng xã hội đăng tải cảnh máy bay rơi. Đoạn phim cho thấy chiếc máy bay dường như rơi theo một vòng quay ngang và cuối cùng rơi xuống đất, rõ ràng là mất đi phần đuôi cánh thẳng đứng.[15] Theo báo cáo, cả 10 thi thể đã được tìm thấy trên máy bay.[16][17]

Ngày 24 tháng 8, nhà chức trách Nga cho biết toàn bộ thi thể của các hành khách trên máy bay gặp nạn được tìm thấy. Cảnh sát đã phong tỏa khu vực xung quanh hiện trường vụ tai nạn, Cơ quan Vận tải Hàng không Liên bang Nga cũng đã thành lập một ủy ban đặc biệt để điều tra.[18]

Thương vong sửa

 
Hai lãnh đạo Tập đoàn Wagner Yevgeny Viktorovich Prigozhin (trái) và Dmitry Valerievich Utkin (phải) thiệt mạng trong vụ tai nạn.

Cục Hàng không Liên bang Nga đã công bố tên của các nạn nhân. Trong số mười người được liệt kê trong danh sách, có bảy người là hành khách:[19]

  • Yevgeny Prigozhin: người sáng lập, lãnh đạo kiêm người phát ngôn của Tập đoàn Wagner.[20]
  • Dmitry Valerievich Utkin: người lãnh đạo các hoạt động quân sự của Wagner, và biệt danh "Wagner" của ông trở thành tên của tổ chức.[20]
  • Sergei Propustin: sĩ quan Wagner,[20][21] từng tham gia chiến tranh Chechnya lần thứ hai, và gia nhập Wagner năm 2015.[22]
  • Yevgeny Makaryan: vệ sĩ của Prigozhin,[20][21] nguyên là cảnh sát quận, gia nhập Wagner vào tháng 3 năm 2016.[22]
  • Alexander Totmin: vệ sĩ của Prigozhin.[20][21]
  • Valery Chekalov: lãnh đạo an ninh và hậu cần đối ngoại của Wagner,[20][21] đồng thời giám sát việc cung cấp lương thực và các dự án ở nước ngoài liên quan đến thăm dò địa chất, sản xuất dầu hoặc nông nghiệp. Là bạn thân của Prigozhin.[22]
  • Nikolai Matyuseev: sĩ quan Wagner.[20][21]
  • Aleksei Levshin: cơ trưởng.[23]
  • Rustam Karimov: đồng cơ trưởng.[23]
  • Kristina Raspopova: tiếp viên hàng không.[23]

Cơ quan điện báo quốc tế cho biết thi thể của 10 người đã được tìm thấy.[14] Theo BBC, kênh Telegram "Địa đới xám", một kênh có quan hệ chặt chẽ với thành phần cốt cán của Wagner và Tsargrad TV, cùng nhiều nguồn ẩn danh ở kênh Telegram "VChK-OGPU" của quân đội Nga, đều cho rằng Prigozhin đã thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay.[24]

Thuyết âm mưu sửa

Hai tháng trước khi xảy ra tai nạn, các thủ lĩnh của Tập đoàn Wagner gồm Prigozhin, Utkin và Chekarov đã công khai phát động cuộc binh biến chống lại giai cấp thượng tầng quân sự Nga, dù Wagner là đồng minh quan trọng của Putin trong gần 10 năm. Cuộc nổi dậy được giải quyết thông qua các cuộc đàm phán tương đối nhẹ nhàng, giúp Prigozhin thoát khỏi sự trừng phạt. Các nhà phân tích của BBC cho rằng rằng cách tiếp cận tương đối nhẹ nhàng của Prigozhin biến ông thành "người gõ cửa Thần chết" và rằng ông giờ chỉ "một cái xác biết đi chờ bị thực sự chôn".[25][26]

Cố vấn tổng thống Ukraina Mikhailo Podolyak hoài nghi rằng vụ tai nạn không phải là sự việc bất ngờ mà kế hoạch của Tổng thống Nga Putin nhằm chuẩn bị cho cuộc Bầu cử Tổng thống Nga năm 2024,[27] ví dụ như Yevgeny Prigozhin đã lãnh đạo Tập đoàn Wagner phát động binh biến vào tháng 6 năm 2023, nhưng sau đó không thể trốn sang Belarus. Cùng ngày, Sergey Vladimirovich Surovikin đã bị cách chức vụ tư lệnh vì có liên quan đến các vụ binh biến.

Phản ứng sửa

Trong nước sửa

 
Đài tưởng niệm tạm thời cho Yevgeny Prigozhin và Dmitry Utkin ở Moskva.

Trên Vremya, chương trình tin tức hàng đầu của Kênh 1 do nhà nước kiểm soát, việc đưa tin về vụ tai nạn chỉ giới hạn trong bản tin dài 30 giây trên chương trình tối hôm đó. Các phương tiện truyền thông nhà nước khác đưa tin về vụ việc một cách dè dặt, lên tiếng chính thức là "vi phạm quy trình an toàn bay". Tại Trung tâm Wagner ở Sankt-Peterburg, hoa và nến được đặt tại một shrine tạm bợ.[28] Grey Zone tuyên bố Prigozhin là một anh hùng và là một người yêu nước, người được cho là đã chết dưới tay của những kẻ không rõ danh tính mà họ gọi là "những kẻ phản bội nước Nga".[29]

Không có bình luận ngay lập tức về vụ tai nạn từ Điện Kremli hay từ Putin, người đang tham dự sự kiện kỷ niệm 80 năm trận Vòng cung Kursk khi tin tức về vụ việc nổ ra.[30] Thư ký báo chí của Prigozhin từ chối bình luận về vụ việc,[31] cũng như các thành viên còn sống của Hội đồng chỉ huy Wagner.[32] Vào ngày 24 tháng 8, Putin gọi Prigozhin là "người có số phận phức tạp", nói thêm rằng "ông ấy đã mắc một số sai lầm nghiêm trọng trong cuộc sống, nhưng cũng đã đạt được những kết quả cần thiết".[33]

Quốc tế sửa

Tổng thống Mỹ Joe Biden nói "Tôi thực sự không biết chuyện gì đã xảy ra nhưng tôi không ngạc nhiên". Biden cũng cho biết "Đa số chuyện xảy ra ở Nga đều có bàn tay của Putin, nhưng tôi chưa đủ hiểu hay biết rõ câu trả lời".[34]

Cố vấn tổng thống Ukraina Mikhailo Podolyak viết trên mạng xã hội rằng "Hai tháng sau khi Prigozhin và Tập đoàn Wagner cố gắng nổi loạn, Putin đã thể hiện ý định loại bỏ họ, như một cách để ra hiệu cho giới đương quyền Nga trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 là: Hãy biết điều! Nếu không trung thành, ngươi sẽ chết.".[27]

Hãng máy bay Embraer từ chối bình luận về vụ tai nạn, chỉ nói rằng "công ty luôn tuân thủ các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Nga".[7]

Tài liệu tham khảo sửa

  1. ^ a b Seddon, Max (23 tháng 8 năm 2023). “Yevgeny Prigozhin was passenger on crashed plane, Russian officials say”. Financial Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  2. ^ “Russland: Privatjet abgestürzt – laut Tass war Prigoschin auf der Passagierliste”. Der Spiegel (bằng tiếng Đức). 23 tháng 8 năm 2023. ISSN 2195-1349. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  3. ^ “Russia-Ukraine War: Prigozhin Listed as Passenger on Plane That Crashed, Killing All Aboard”. New York Times (bằng tiếng Anh). 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  4. ^ “Wagner boss Prigozhin on passenger list of crashed plane - Russia”. BBC (bằng tiếng Anh). 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  5. ^ “Analyst 'caveat' to news of Prigozhin plane crash”. BBC News (bằng tiếng Anh). 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  6. ^ Mark Trevelyan (24 tháng 8 năm 2023). “Who is Yevgeny Prigozhin, the Wagner mercenary chief?” (bằng tiếng Anh). lộ thấu xã. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  7. ^ a b “Embraer jet model that crashed, reportedly carrying Prigozhin, had good safety record” (bằng tiếng Anh). lộ thấu xã. 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  8. ^ “Russian mercenary Yevgeny Prigozhin's plane appeared fine on radar until last 30 seconds” (bằng tiếng Anh). lộ thấu xã. 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  9. ^ Mordowanec, Nick (23 tháng 8 năm 2023). “Wagner Chief Prigozhin Reported Dead After Russian Forces Shoot Down Plane”. Newsweek (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  10. ^ “Police seen near crash site”. BBC News (bằng tiếng Anh). 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  11. ^ “В Росавиации назвали владельца разбившегося под Тверью самолета”. rua.ru (bằng tiếng Nga). 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  12. ^ “Yevgeny Prigozhin latest: Wagner boss was on crashed plane, Russia says”. BBC News (bằng tiếng Anh).
  13. ^ “If you are just joining us...”. BBC News (bằng tiếng Anh). 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  14. ^ a b “Wagner boss Prigozhin killed in plane crash in Russia”. BBC News (bằng tiếng Anh). 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  15. ^ ,“Ten Dead After Crash Of Plane Belonging To Wagner Group; Prigozhin On Passenger List”. RadioFreeEurope/RadioLiberty (bằng tiếng Anh). 23 tháng 8 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  16. ^ “Ukraine war latest: Fate of Wagner boss unknown after plane crash; 'contract was put out on him in Russia' - former MI6 spy | War latest”. Sky News (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  17. ^ “Самолёт, который разбился в Тверской области, принадлежит Евгению Пригожину, утверждают издание Baza и журналистка Ксения Собчак. На борту бизнес-джета Embraer, как утверждается, были 7 человек, они погибли. Видео: соцсети”. Twitter (bằng tiếng Nga). 23 tháng 8 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  18. ^ “All bodies of crashed jet's passengers recovered: Russian authorities”. BBC News (bằng tiếng Anh). 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  19. ^ “Passenger plane crashes in Russia, Wagner chief Prigozhin possibly on board”. Novaya Gazeta Europe. 23 tháng 8 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  20. ^ a b c d e f g Stepanenko, Kateryna; Bailey, Riley; Wolkov, Nicole; Evans, Angelica; Mappes, Grace; Kagan, Frederick W. “Russian Offensive Campaign Assessment, August 23, 2023”. Institute for the Study of War. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  21. ^ a b c d e Knox, Brady. “Who were the other passengers aboard Prigozhin's crashed plane?”. Washington Examiner (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  22. ^ a b c Hancock, Adam. “Who were the other passengers on the plane?”. BBC News (bằng tiếng Anh).
  23. ^ a b c Balachuk, Iryna. “Prigozhin is on official list of passengers of crashed aircraft”. Ukrainska Pravda (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  24. ^ Елизавета Фохт; Сергей Горяшко; Анастасия Лотарева (24 tháng 8 năm 2023). “Евгений Пригожин мертв? Что известно”. BBC (bằng tiếng Nga). Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  25. ^ Gardner, Frank (24 tháng 8 năm 2023). “Yevgeny Prigozhin: Was the Wagner chief a dead man walking?”. BBC (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  26. ^ Kirby, Paul (24 tháng 8 năm 2023). “Wagner boss Prigozhin's years of living dangerously”. BBC (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  27. ^ a b “Reaction to Wagner mercenary chief Yevgeny Prigozhin in plane crash with no survivors” (bằng tiếng Anh). lộ thấu xã. 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  28. ^ Vernon, Will (24 tháng 8 năm 2023). “How Russia reacted after Prigozhin plane crash”. BBC News. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2023.
  29. ^ “In Indirect Confirmation Of Prigozhin's Death, Putin Offers Condolences To Family”. RFE/RL (bằng tiếng Anh). 24 tháng 8 năm 2023. ISSN 0362-4331. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  30. ^ “Plane Carrying Yevgeny Prigozhin Crashes in Russia”. The Moscow Times. 24 tháng 8 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  31. ^ “Wagner boss Yevgeny Prigozhin 'on board' jet that crashed in Russia”. Al Jazeera. 23 tháng 8 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023. Some journalists report they're in touch with his press secretary who is refusing to confirm that. A second jet was also in the air that's turned around and gone back to St Petersburg.
  32. ^ “RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, AUGUST 24, 2023”. ISW (bằng tiếng Anh). 24 tháng 8 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 8 năm 2023.
  33. ^ Troianovski, Anton (24 tháng 8 năm 2023). “Russia-Ukraine War: Update from Anton Troianovski”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.
  34. ^ “Wagner boss Yevgeny Prigozhin 'on board' jet that crashed in Russia”. Al Jazeera. 24 tháng 8 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 8 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2023.

Liên kết ngoài sửa

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tai_nạn_máy_bay_Tver_2023&oldid=70738767”