DIVI
Đinh lăng
sửaCây nhỏ, cao từ 1-2 mét. Lá kép lông chim 2-3 lần, mọc so le, lá chét có răng cưa nhọn. Hoa Đinh lăng màu lục nhạt hoặc trắng xám, quả dẹt, màu trắng bạc. Cây được trồng làm cảnh. Đi sâu vào những cây cùng có họ với Nhân sâm làm thuốc bổ, qua rất nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm. Viện y học Quân đội đã tìm ra cây Đinh lăng với những tính chất Nhân sâm. Qua nghiên cứu và qua thực nghiệm của Viện y học Quân đội, kết quả nghiên cứu đã xác nhận rễ cây Đinh lăng có tác dụng làm tăng cường sức dẻo dai và nâng cao sức đề kháng của cơ thể, chống được hiện tượng mệt mỏi, làm cho cơ thể ăn ngon, ngủ yên, tăng khả năng lao động và làm việc bằng trí óc, lên cân và chống độc. đinh lăng được dùng chủ yếu là phần rễ. Rễ Đinh lăng được thu hái vào mùa đông, ở những cây đã có từ 4-5 tuổi trở lên, cỡ độ tuổi này, rễ mới có nhiều hoạt chất. Khi đào lấy rễ, rửa sạch, cắt bỏ phần rễ sát với góc thân. Rễ nhỏ thì dùng cả, nếu rễ to thì dùng phần vỏ rễ. Thái nhỏ, phơi khô chỗ râm mát, thoáng gió để bảo đảm mùi thơm của dược liệu và bảo đảm hoạt chất của rễ. Khi dùng, để nguyên hoặc tẩm rượu gừng 5% rồi sao qua, tẩm thêm 5% mật ong, sao vàng thơm. Tính chất dược liệu: có vị đắng, ngọt, tính mát, mùi thơm, không độc, được dùng với các dạng như sau: Ngâm rượu: Rễ Đinh lăng khô, sao khi đã thu hái "không sao tẩm" 150gr tán nhỏ, ngâm với 1 lít rượu có độ cồn từ 35-40o trong 7-10 ngày. Thỉnh thoảng lắc đều. Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 5-10ml, uống trước bữa ăn độ 30 phút. Thuốc bột và thuốc viên: Rễ Đinh lăng đã sao tẩm (150gr) tán nhỏ, rây mịn, ngày uống 0,5 đến 1gr. Trộn với mật ong, vo thành viên, mỗi viên độ 0,25-0,50gr. Ngày uống 2-4 viên chia làm 2 lần, trước bữa ăn độ 30 phút. Thuốc hãm: Rễ Đinh lăng đã sao tẩm (10-15gr) hãm với nước sôi như hãm với nước chè, uống nhiều lần trong ngày. Nói chung rễ Đinh lăng tăng cường sinh lực, dẻo dai, tăng cường sức chịu đựng của cơ thể.
Trong y học cổ truyền,Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã dùng rễ Đinh lăng sao vàng, khử thổ, sắc cho phụ nữ uống sau khi sinh đẻ để chống đau dạ con và làm tăng tiết sữa cho con bú. Lá Đinh lăng được dùng theo kinh nghiệm dân gian, chống bệnh co giật cho trẻ em, lấy lá non và lá già phơi khô đem lót vào gối hoặc trải giường cho trẻ nằm. Thân cành Đinh lăng sắc uống với liều từ 20-30gr, chữa được bệnh đau lưng, mỏi gối, tê thấp, dùng phối hợp với rễ cây xấu hổ (ngủ ngày) cúc tần - cam thảo dây. Đinh lăng còn được dùng để chữa ban sởi, ho ra máu, kiết lỵ. Phối hợp với sữa ong chúa làm thuốc bổ là rất tốt. Chú ý: Không được dùng rễ Đinh lăng với liều cao, sẽ bị say, có hiện tượng mệt mỏi đối với cơ thể. Lá non Đinh lăng còn được dùng làm rau ăn sống, làm gỏi cá v.v... và cũng là vị thuốc bổ tốt cho cơ thể.
Ngô Bình Long
Bộ phận nào của cây đinh lăng có thể dùng làm thuốc? "Ngoài rễ đinh lăng, có thể tận dụng cành lá của cây để làm thuốc chữa bệnh được không?". Trả lời: Rễ đinh lăng mới được nghiên cứu thử nghiệm và xác nhận tác dụng bổ dưỡng trong những năm gần đây, còn lá và thân cây thì đã được xem là thuốc chữa bệnh từ lâu theo kinh nghiệm của dân gian. Ngày trước, các đô vật thường dùng lá đinh lăng để tăng sức dẻo dai khi thi đấu. Lá đinh lăng 10 g, phơi khô, sao vàng, sắc uống còn chữa được dị ứng, mẩn ngứa, ho, kiết lỵ. Lá non và lá già phơi khô dùng lót gối, trải giường cho trẻ nằm có thể chống kinh giật. Thân và cành đinh lăng sắc uống với liều 20-30 g trị được đau lưng, mỏi gối, tê thấp. Có thể dùng riêng hoặc phối hợp với rễ cây xấu hổ, cúc tần, bưởi bung, cam thảo dây.
Th.S Nguyễn Thị Lai, KH&ĐS
'Rễ cây đinh lăng và thai kỳ'"Cháu đang mang thai 3 tháng, nếu lấy rễ cây đinh lăng đun nước uống hằng ngày có được không?". Trả lời: Rễ đinh lăng (còn gọi là cây gỏi cá, Nam dương lâm) ít độc, có tác dụng chống mệt mỏi nên sử dụng hằng ngày với liều lượng nhỏ không có chuyện gì đáng ngại. Nói chung, khi mang thai không nên dùng thuốc, nhất là tân dược, trừ khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Chỉ nên tiêm vacxin theo quy định chung. Cần nhất là ăn uống đủ dinh dưỡng để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và để thai nhi phát triển tốt. Về đinh lăng, bạn nên ghi lại bài thuốc sau đây để sau khi sinh con, nếu có bị tắc sữa, căng vú sữa thì sử dụng: 30-40 g rễ đinh lăng, 500 ml nước, sắc tới còn 250 ml, uống nóng trong 2-3 ngày.
GS Nguyễn Lân Dũng, NNVN www.dinhviet.com 11:48, ngày 5 tháng 11 năm 2007 (UTC)