Phục Hy dựa trên việc Bàn Cổ tạo thành Thế Giới lập nên Tiên Thiên Bát Quái

Xưa kia thế giới là một tảng đá (thổ) hình quả trứng cứng rắn chứa đựng khí hỗn độn. Hỗn độn đã thai nghén ra sinh vật đầu tiên trong tảng đá chính là Đại thần Bàn Cổ. Một ngày tảng đá nứt ra Bàn Cổ thức dậy, lúc này Thế giới vẫn còn nhập nhằng tối tăm. Bàn Cổ vươn mình phân chia hai nửa Thế giới tạo thành Trời và Đất. Những tinh túy trong thần thạch hỗn độn hướng lên trên là Kim loại quý tạo thành Trời ứng với quẻ Càn; những đất màu mỡ chứa hạt giống sự sống (có tính mộc) lắng xuống dưới tạo thành đất là quẻ Khôn. Tuy Trời Đất đã được phân chia lúc này thủy được sinh ra thai nghén vạn vật là quẻ Khảm, tuy nhiên vạn vật vẫn chìm trong tối tăm. Bàn Cổ dùng mắt của mình tạo thành mặt trời đầu tiên mang tính hỏa mạnh mẽ, thế giới lúc này có ánh sáng là quẻ Ly. Tuy nhiên thế giới vẫn chưa phù hợp cho sự sống. Bàn Cổ đã lấy xương sống cốt tủy (tính Kim) tạo thành ao hồ ứng với quẻ Đoài. Ông dùng máu huyết (tính Thủy)  tạo thành sông suối tạo ra dòng chảy của khí ứng với quẻ Tốn. Ông dùng cơ thể xương cốt (tính Mộc) tạo ra núi đồi ứng với quẻ cấn. Ông thông qua sấm chớp ban cho con người lửa và nền văn minh ứng với quẻ Chấn.

Từ đây thế giới được tạo ra. Con trai ông là Phục Hy dựa trên câu chuyện của cha mình tạo ra thế giới đã đúc kết thành Tiên thiên bát quái lưu truyền hậu thế.

Sau khi thoái ngôi Phục Hy đã trao lại Tiên Thiên bát quái cho Thần Nông Thị. Sau này khi Thần Nông Thị liên quân với Hiên Viên đánh Xi Vưu. Hiên Viên đã mượn Tiên Thiên Bát Quái để đánh bại Xi Vưu trong trận chiến cuối cùng.  Thần Nông Thị ta cũng bị đoạt mất Tiên Thiên Bát Quái từ đây.

Tuy Hiên Viên lấy được Bát quái nhưng không lấy được khẩu quyết. Chỉ biết da lông 1-6 là thủy, 2-7 là hỏa, 3-8 là mộc, 4-9 là kim, 5-10 là thổ. Sau này con cháu Hiên Viên mượn Hà Đồ và Lạc Thư để giải thích Tiên Thiên Bát quái nhưng đều không thể đạt được ngũ hành tương ứng. Mọi thứ trở nên rất gượng ép.

Cho đến gần đây con cháu Thần Nông thị được đại thần báo mộng đã đoạt lại được Tiên Thiên Bát Quái từ phương bắc và phối hợp với khẩu quyết và Bát quái hoàn chỉnh được tìm về.

Những câu khẩu quyết như sau:

“Thổ khởi nguyên sơ từ trung vị,

Thiên địa đã thành thủy hỏa sinh;

Kim sinh Đoài vị

Tốn thành thủy

Cấn vị sinh lâm

Chấn hỏa thành

Tiên thiên diễn hóa thành chân lý

Há để đời sau đảo ngũ hành

Cửu vận đã thành người tiến bước,

Đường về nguồn cội đã khai thông.”

Tiên Thiên Bát Quái ứng khẩu quyết


Đồ Hình Âm Dương