SOS Environment

PHẠM THỌ KHẢO

PHẢ LỤC VỀ CỤ TIẾN SĨ Ở THÔN ĐỒNG BÌNH XÃ LA XÁ, TỔNG NGỌC LÂM, HUYỆN TỨ KÌ, TÌNH HẢI DƯƠNG Phả lục về một vị Đại phu là công thần ở triều vua Anh Tông thời Hậu Lê (Phả lục ở bộ chi Cấn, hạng Trung đẳng thần, bản chính lưu tại bộ Lẽ của Quốc triều)

Xưa Hùng Vương là bậc thánh tổ đứng dầu núi rừng mở vận cơ đồ hơn hai ngàn năm. Hùng Vương dựng nước, núi xanh vạn dặm, khai sáng nền thành đô cung điện, nước biếc một vùng, mở ra đạo vua sáng tôi hiền để cứu vật giúp người, thống lĩnh mười lăm bộ, lấy tên hiệu Bách Việt làm thủy tổ. Do vậy, suốt thời nhà Hùng thường có bách thần sông núi vốn hay xuất thế đầu thai vào người nhà làm con để cứu nước giúp dân. Gia đình nào có phúc ắt sẽ được gặp.

Lại nói, bấy giờ vào thời vua Hùng thứ mười tám, tương truyền do mạt tạo, ý trời cáo chung, trải truyền về sau đến các triều Tây Hán, Đông Hán, Tống, Tề, Lương, Đường, Tùy, đến nước Nam ta có bốn họ Đinh, Lê, Lý, Trần kế tiếp nhau khai sáng cơ đồ, giữ gìn quốc thống dài lâu vậy.

Xưa vào thời Anh Tông Hậu Lê, vua tên huý là Duy Bang [Lê Duy Bang, ở ngôi từ năm 1557 đến năm 1573], thừa hưởng công lao do tổ đắp tông bồi, nối đời thịnh trị kế truyền. Trong triều tu luyện văn đức, ngoài nội phòng ngự biên cương, dốc chí xây dựng đất nước vững mạnh để giữ yên bờ cõi.

Trước lúc đó, vua ban chiếu cho các đạo châu huyện trong cả nước tiến cử sĩ tử là người hiền lương phương chính, tức được ứng cử tại trường thi Hương, người nào ứng thí hợp cách, văn lý đạt loại sảo thông, đỗ đầu gọi là Giải nguyên, đỗ thứ hai họi lá Á nguyên. Số còn lại văn lý sảo thông, nhưng hợp cách thì đỗ Hương cống, sau đến Sinh đồ, lấy làm hợp cách trong triều.

Vốn là vào khoa thi Hương năm Canh Ngọ, tổ chức vào tháng 10, mùa đông, niên hiệu Chính Trị thứ 13 (1570) triều Lê, hôm ấy các sĩ tử đăng khoa bái tạ vua, lĩnh áo mũ trở về quê quán làm lễ yết thần, bái tạ gia tiên, vui mừng mở đại tiệc khao vọng, mời mọi người trong trang khu đến ăn uống. Năm sau, tháng 2 mùa xuân, năm Tân Mùi, niên hiệu Chính Trị thứ 14 (1571), vua xuống chiếu lệnh cho các đạo châu huyện trong cả nước đều cử các viên Hương cống từng đỗ thi Hương về triều thi Hội để chiếm bảng long hổ [bảng Tiến sĩ]. Bấy giờ nhà Mạc cũng mở khoa thi Hội, vua [Mạc Mậu Hợp] mới định cách thức: Đỗ đệ nhất giáp Tiến sĩ cập đệ đệ nhất danh, gọi là Trạng nguyên; Đỗ đệ nhất giáp Tiến sĩ cập đệ đệ nhị danh, gọi là Bảng nhãn; Đỗ đệ nhất giáp Tiến sĩ cập đệ đệ tam danh, gọi là Thám hoa; Đỗ đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân, gọi là Hoàng giáp (khoa này nhà Mạc lấy đỗ 3 Hoàng giáp) Đỗ đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân, gọi là Tiến sĩ (khoa này nhà Mạc lấy đỗ 12 Tiến sĩ)

Khi ấy, ở trang La Xá, huyện Tứ Kỳ, phủ Hạ Hồng (tục gọi là Doanh Bối), đạo Hải Dương (tên cũ là Hồng Châu) có ông họ Phạm, tên húy là Thọ Khảo, đã dự thi Hương và trúng Hương cống, nghe thấy chiếu của vua gửi các đạo châu huyện trong nước, mới về triệu dự thi Hội và đỗ Tiến sĩ, lúc 29 tuổi. Ngay hôm đó, ông bái tạ vua, lĩnh áo mũ vinh quy trở về quê, vui mừng mổ bò lợn, bái tạ thiên địa, cùng bách tần sông núi, khao vọng phụ lão trong trang khu, mời khắp thân hào các châu cùng đến dự ăn uống.

Hôm sau, thấy sứ trong triều phụng mệnh mang chiếu thư đến triệu ông về kinh đô hội nghị cùng các tướng trong triều. Hôm ấy ông bảo các vị phụ lão rằng: “Tôi từ nay được vinh hiển, hôm nay vui triệu tôi về triều nhậm chức, anh hùng sinh trong thời chiến, đông chinh tây thảo, bốn biển là nhà, sao sông tỏ lòng chân thành với tình nội ngoại, với nghĩa xóm làng? Tôi có năm thoi vàng giao cho phụ lão và nhân dân mua ruộng đất để cung ứng vào việc tiệc lệ”.

Sau đó ông cùng gia thần xa giá về kinh đô để hội nghị. bấy giờ vua phong cho ông làm Lễ bộ Thượng thư, Tả thị lang Đại phu. Ông nhận quan tước, từ đó thấm nhuần ân trạch của vua, hưởng lộc dồi dào của triều đình, do nhờ có duyên mà được như thế.

Bấy giờ ông nhậm chức trong kinh đô, vừa được mười năm, đương vào ngày 15 tháng 11, mùa đông, bỗng thấy ông không bệnh nhưng tự nhiên qua đời. Các gia thần hoảng hốt, liền làm biểu tâu sự việc lên triều. Vua chuẩn cho đặt mộ tế ở ngoài kinh đô, sai sứ mang sắc, phong thần hiệu cho ông: - Phong Phạm Thọ Khảo làm quan đến chức Lễ bộ Thương thư, Tả thị lang Đại phu. - Tặng phong là: “Dực Vận Khai Bình Đại Liêu” - Chuẩn ban sắc phong cho họ Phạm cùng các trang khu từng xin làm thần tử của ông trước đây trở về lập miếu phụng thờ. Tốt đẹp thay!

Ngày tốt tháng 1 niên hiệu Hồng Phúc năm thứ nhất (1572) Hàn lâm viện Đông các đại học sĩ, bề tôi là Nguyễn Bính phụng mệnh soạn bản chính. Ngày tốt tháng 8 niên hiệu Vĩnh Hựu thứ 6 (1740) Nội các bộ Lại tuân mệnh sao lại sao bản chính.