Phân loại giới Động vật

Deuterostomia
	Khoảng thời gian tồn tại: Earliest Cambrian (Fortunian) – Present 540–0 triệu năm trước đây TiềnЄ Є O S D C P T J K Pg N
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Deuterostomia2.png/280px-Deuterostomia2.png" decoding="async" width="280" height="219" class="mw-file-element" data-file-width="1400" data-file-height="1096">
	Ví dụ một số loài của ngành Deuterostomia.
Phân loại khoa học <img alt="e" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/74/Red_Pencil_Icon.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" data-file-width="16" data-file-height="16">
Giới:	Animalia
Phân giới:	Eumetazoa
nhánh:	ParaHoxozoa
nhánh:	Bilateria
nhánh:	Nephrozoa
Liên ngành:	Deuterostomia; Grobben, 1908

Placozoa
	Thời điểm hóa thạch: 635–542 triệu năm trước đây TiềnЄ Є O S D C P T J K Pg N Cũng có thể tiến hóa vào khoảng 720-635 triệu năm trước.
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Trichoplax_mic.jpg/280px-Trichoplax_mic.jpg" decoding="async" width="280" height="270" class="mw-file-element" data-file-width="519" data-file-height="500"> Trichoplax adhaerens
Phân loại khoa học
Vực (domain)	Eukaryota
Giới (regnum)	Animalia
Phân giới (subregnum)	Parazoa
Ngành (phylum)	Placozoa
	; Grell, 1971

Động vật
	Khoảng thời gian tồn tại: Cryogenian – Gần đây, 665–0 Ma Had'n Archean Proterozoic Pha.
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Vertebrata_002.png/280px-Vertebrata_002.png" decoding="async" width="280" height="193" class="mw-file-element" data-file-width="1200" data-file-height="828">
	Ví dụ các loài động vật.
Phân loại khoa học <img alt="e" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/74/Red_Pencil_Icon.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" data-file-width="16" data-file-height="16">
Vực:	Eukaryota
(kph):	Unikonta
(kph):	Opisthokonta
(kph):	Holozoa
(kph):	Filozoa
Giới:	Animalia; Linnaeus, 1758
Các phân nhóm
	Các ngành (in đậm) Ctenophora; Porifera; Placozoa; Cnidaria; Bilateria Xenacoelomorpha; Nephrozoa Deuterostomia Chordata; Ambulacraria Hemichordata; Echinodermata; ; ; Protostomia Ecdysozoa Loricifera; Kinorhyncha; Priapulida; Nematoida Nematoda; Nematomorpha; ; Panarthropoda †"Lobopodia"; Onychophora; Tardigrada; Arthropoda; ; ; Spiralia Gnathifera Chaetognatha; Micrognathozoa; Gnathostomulida; Rotifera; Acanthocephala; ; Platytrochozoa Cycliophora; Rouphozoa Platyhelminthes; Gastrotricha; ; Lophotrochozoa Annelida; Mollusca; Nemertea; Kamptozoa; Lophophorata †"Tommotiida"; Brachiopoda; Bryozoa; Entoprocta; Phoronida; ; ; ; ; ; ; ; Các nhóm có vị trí chưa chắc chắn Mesozoa Orthonectida (Annelida?); Dicyemida; Monoblastozoa (sự tồn tại của loài này bị nghi ngờ); ; †Kimberella (bilateria?); †Funisia (Mối quan hệ của loài này với các ngành khác chưa được biết đến, nhưng có thể chúng thuộc ngành Porifera, ngành Cnidaria (Thích ty bào) hoặc các ngành động vật đa bào có hình thái tương tự bọt biển.); Siêu ngành hay phân giới †Vendobionta; †Vetulicolia (Deuterostomia); ; †Saccorhytida (Ecdysozoa), (Deuterostomia);
Các đồng nghĩa
	Metazoa Haeckel 1874; Choanoblastaea Nielsen 2008; Gastrobionta Rothm. 1948; Zooaea Barkley 1939; Euanimalia Barkley 1939; Animalae;

Trong phân loại sinh học, Phân loại giới Động vật cũng như phân loại sinh học là khoa học nghiên cứu cách sắp xếp các động vật sống thành các nhóm khác nhau dựa vào: Đặc điểm hình thái (morphological),^[5] cấu trúc giải phẫu cơ thể (anatomy),^[6] hành vi (behavioral),^[7]^[8] khu vực địa lý phân bố (geographical distribution),^[9] đặc điểm phân tử (molecular) bao gồm so sánh bộ nhiễm sắc thể (chromosome comparisons) và trình tự DNA (DNA sequence).^[10] Thông thường, người ta chia giới Động vật thành có xương sống (Vertebrata) và không xương sống (Invertebrata).^[11]^[12]^[13] Các động vật có xương sống đều có một bộ xương bao gồm một cột sống do các đốt sống tạo thành, còn các động vật không xương sống thì không.^[13] Thực tế việc phân loại giới động vật rất phức tạp, bởi giữa các loài động vật có xương sống bao gồm cả cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú, nhưng chỉ chiếm phần rất ít trong giới Động vật, khoảng 40 nghìn loài trên tổng số khoảng 1,1 triệu loài (hay hơn nữa).^[13]

Còn theo thống kê khác giới Động vật có khoảng 7,7 triệu loài được ước tính,^[14] đó là sự biểu thị của đa dạng sinh học^[15]^[16] và nhiều hóa thạch sống khác.^[17] Về các loài hoá thạch, các nhà khoa học đã ước tính 250 nghìn loài đã được đặt tên.^[18] Giới động vật có các ngành như sau: Agmata,^[19] Annelida (Giun đốt), Archaeocyatha (Động vật Chén cổ^[20]^[21]), Arthropoda (Chân khớp), Acanthocephala (Giun đầu gai), Brachiopoda (Tay cuộn), Bryozoa (Động vật hình rêu), Chaetognatha (Trùng mũi tên), Chordata (Dây sống), Cnidaria (Thích ty bào), Ctenophora (Sứa lược), Cycliophora (Động vật miệng tròn), Dicyemida (Trùng hai phôi), Echinodermata (Da gai), Gastrotricha (Giun bụng lông), Gnathostomulida (Giun hàm), Hemichordata (Động vật bán dây sống), Kinorhyncha (Rồng bùn) , Lobopodia, Loricifera (Trùng áo giáp), Medusoid, Micrognathozoa, Mollusca (Thân mềm), Monoblastozoa, Nematoda (Giun tròn), Nematomorpha (Giun bờm ngựa), Nemertea (Giun ruy băng), Onychophora (Giun nhung), Orthonectida (Trùng lặn thẳng), Petalonamae, Platyhelminthes (Giun dẹp), Phoronida (Giun móng ngựa), Priapulida (Giun dương vật), Proarticulata, Placozoa ("Động vật phẳng"), Porifera (Động vật thân lỗ bao gồm bọt biển, chúng cũng là động vật bởi vì chúng là nhóm chị em với tất cả các loài động vật còn lại^[22]), Rotifera (Luân trùng), Saccorhytida, Sipuncula (Sá sùng, có thể là một ngành^[23] cũng có thể là một lớp của ngành Annelida^[24]^[25]), Trilobozoa (Động vật ba thuỳ), Tardigrada (Gấu nước), Vetulicolia, Xenacoelomorpha.

Giới Động vật đã được biết đến với 10 phân ngành khác nhau dựa trên cấu tạo cơ thể hoặc sự khác biệt của chúng.^[27]^[28] Trong bài này có 22 phân ngành (xem văn bản) và 2 phân thứ ngành (phân thứ ngành Gnathostomata^[29]^[30]^[31] động vật có quai hàm và Agnatha là cá không hàm^[32]^[33]). Ngoài ra, còn các nhánh phân loại khác nhau và các đơn vị phân loại (không phân hạng),^[34]^[35]^[36] với tất cả các bậc phân loại khác như: liên lớp, lớp, phân lớp, phân thứ lớp, tiểu lớp, tổng bộ, liên bộ, đại bộ, bộ, phân bộ, phân thứ bộ, tiểu bộ, tổng họ, đại họ, liên họ, họ, phân họ, liên tông, tông, phân tông, chi chúng tạo nên giới Động vật.^[37]^[38]

Tổng quan sửa

Giới Động vật sửa

Động vật là một nhóm sinh vật đa bào, nhân chuẩn, được phân loại vào giới Animalia.^[39]^[40] Động vật tiêu thụ chất hữu cơ, hít thở oxy, có thể di chuyển, có thể sinh sản hữu tính và phát triển từ một quả cầu tế bào rỗng, phôi bào, trong quá trình phát triển phôi thai. Tính đến năm 2022, có 2,16 triệu loài động vật sống đã được mô tả —trong đó có khoảng 1,05 triệu loài là côn trùng, hơn 85.000 loài là động vật thân mềm và khoảng 65.000 loài là động vật có xương sống, nhưng ước tính có khoảng 7,77 triệu loài động vật trong tổng số trên.^[41]^[42]

Phân loại chung và phát sinh ngoài sửa

Bậc phân loại sửa

Các bậc phân loại chính

Carl Linnaeus (23 tháng 5 năm 1707 - 10 tháng 1 năm 1778)^[54]^[55] và ông có mệnh danh là Hoàng tử của giới thực vật học hay Cha đẻ của ngành phân loại học hiện đại.

Vào thế kỷ 18, Carl Linnaeus, đã đề xuất hệ thống phân loại thứ bậc cho các loài sinh vật đã biết. Trong hệ thống này, các loài có các đặc điểm giống nhau thì phân loại vào cùng một nhóm gọi là chi. Hơn nữa, các chi có đặc điểm giống nhau thì lại đặt vào cùng một họ. Việc phân loại này cứ tiếp tục cho đến khi các loài này tập hợp lại với nhau thành các nhóm được phân loại vào thứ bậc cao nhất.^[56] Carl Linnæus là người đặt nền móng cho hệ thống phân loại sinh học hiện đại này^[57]^[58] và là cha đẻ của hệ thống phân loại hiện đại ngày nay.^[59] Đến nay, hệ thống phân loại sinh học hiện đại có 8 bậc phân loại chính: vực, ngành, giới, lớp, bộ, họ, chi, loài.^[56]^[60]^[61]

Các quy định và đặc điểm phân loại động vật sửa

Trong động vật học, các danh pháp khoa học cho các bậc phân loại được sử dụng phổ biến (từ liên họ đến phân loài), được quy định bởi Bộ danh pháp Động vật học Quốc tế.^[62]

Phân loại sửa

Theo chiều kim đồng hồ từ phía trên mé trái: Mực ống châu Âu (Loligo vulgaris - động vật thân mềm), Chrysaora quinquecirrha - sứa lông châm, Arthropoda - động vật chân khớp, Eunereis longissima -giun đốt, hổ (Panthera tigris - động vật có dây sống).

Giới Động vật (Animalia)^[63]^[64]

Ngành Placozoa^[65] sửa

Placozoa là một ngành động vật cơ bản sống tự do ở biển và là động vật không xương sống.^[65] Lần đầu tiên chúng được phát hiện vào năm 1883 bởi các nhà động vật học người Đức, Franz Eilhard Schulze (1840-1921)^[66] và từ những năm 1970 có hệ thống hơn, phân tích bởi nhà vi sinh vật học người Đức, Karl Gottlieb Grell (1912-1994),^[67] một tên thông thường cho đơn vị phân loại chưa tồn tại, tên khoa học theo nghĩa đen có nghĩa là "động vật phẳng".^[68]

Lớp Polyplacotomia^[70]
- Bộ Polyplacotomea^[70]
  - Họ Polyplacotomidae
    - Chi Polyplacotoma^[71]^[72]^[73]^[74]^[75]
      - P. mediterranea
Lớp Uniplacotomia^[70]
- Bộ Trichoplacea^[70]
  - Họ Trichoplacidae
    - Chi Trichoplax^[76]^[77]^[78]
  - T. adhaeren
- Bộ Cladhexea^[70]
  - Loài chưa được mô tả^[70]
- Bộ Hoilungea^[70]
  - Họ Cladtertiidae^[70]
  - Họ Hoilungidae
    - Chi Hoilungia^[71]^[72]^[73]^[74]^[75]
  - H. hongkongensia

Ngành Porifera^[79]^[80]^[81]^[82] sửa

Sự đa dạng của ngành Porifera (bọt biển)

Lớp Calcarea^[83]^[84]
- Phân lớp Calcinea^[85]^[86]
  - Bộ Clathrinida^[87]
    - Họ Clathrinidae^[88]
    - Họ Dendyidae^[89]
    - Họ Levinellidae^[90]
    - Họ Leucaltidae^[91]
    - Họ Leucascidae^[92]
  - Bộ Murrayonida^[93]
    - Họ Lelapiellidae
    - Họ Murrayonidae
    - Họ Paramurrayonidae
- Phân lớp Calcaronea
  - Bộ Baerida
    - Họ Baeriidae
    - Họ Lepidoleuconidae
    - Họ Trichogypsiidae
  - Bộ Leucosolenida^[94]
    - Họ Achramorphidae^[95]^[96]
    - Họ Amphoriscidae^[97]
    - Họ Grantiidae^[98]
    - Họ Heteropiidae^[99]^[100]
    - Họ Jenkinidae^[101]
    - Họ Lelapiidae^[102]
    - Họ Leucosoleniidae^[103]
    - Họ Sycanthidae^[104]
    - Họ Sycettidae ^[105]
  - Bộ Lithonida
    - Họ Minchinellidae
      - Chi Minchinella
      - Chi Monoplectroninia
      - Chi Plectroninia
      - Chi Petrostroma
      - Chi Tulearinia
  - Bộ †Pharetronida
Lớp Hexactinellida
- Phân lớp Amphidiscophora
  - Bộ Amphidiscosida
    - Họ Hyalonematidae
    - Họ Monorhaphididae
      - Chi Monorhaphis
        Loài Monorhaphis chuni
    - Họ Pheronematidae
- Phân lớp Hexasterophora
  - Bộ Incertae sedis
    - Họ Dactylocalycidae
  - Bộ Lychniscosida
    - Họ Aulocystidae
    - Họ Becksiidae
    - Họ Callodictyidae
    - Họ Callodictyonidae
    - Họ Calypterellidae
    - Họ Calyptrellidae
    - Họ Camerospongiidae
    - Họ Coeloptychidae
    - Họ Coeloscysphiidae
    - Họ Coscinoporidae
    - Họ Cypellidae
    - Họ Cypelliidae
    - Họ Dactylocalycidae
    - Họ Diapleuridae
    - Họ Oncotoechidae
    - Họ Polyblastidiidae
    - Họ Sporadopylidae
    - Họ Ventriculitidae
  - Bộ Lyssacinosida
    - Họ Aulocalycidae
    - Họ Euplectellidae
    - Họ Leucopsacidae
    - Họ Rossellidae
  - Bộ Sceptrulophora
    - Họ Autoplacidae
    - Họ Tretodictyidae
    - Họ Aphrocallistidae
    - Họ Euretidae
    - Họ Farreidae
    - Họ Cribrospongiidae
    - Họ Craticularidae
    - Họ Uncinateridae
    - Họ Fieldingiidae
Lớp Demospongiae^[106]^[107] ước tính khoảng 4750 loài.^[108]^[109]^[110]
- Phân lớp Heteroscleromorpha
  - Bộ Agelasida
    - Họ Agelasidae
    - Họ Astroscleridae
    - Họ Hymerhabdiidae
  - Bộ Axinellida
    - Họ Axinellidae
    - Họ Heteroxyidae
    - Họ Raspailiidae
    - Họ Stelligeridae
  - Bộ Biemnida
    - Họ Biemnidae
    - Họ Rhabderemiidae
  - Bộ Bubarida
    - Họ Bubaridae
    - Họ Dictyonellidae
    - Họ Desmanthidae
  - Bộ Clionaida
    - Họ Acanthochaetetidae
    - Họ Clionaidae
    - Họ Placospongiidae
    - Họ Spirastrellidae
  - Bộ Desmacellida
    - Họ Desmacellidae
  - Bộ Haplosclerida
    - Họ Calcifibrospongiidae
    - Họ Callyspongiidae
    - Họ Chalinidae
    - Họ Niphatidae
    - Họ Petrosiidae
    - Họ Phloeodictyidae
  - Bộ Merliida
    - Họ Hamacanthidae
    - Họ Merliidae
  - Bộ Poecilosclerida
    - Họ Acarnidae
    - Họ Chondropsidae
    - Họ Cladorhizidae^[111]
    - Họ Coelosphaeridae
    - Họ Crambeidae
    - Họ Crellidae
    - Họ Dendoricellidae
    - Họ Desmacididae
    - Họ Esperiopsidae
    - Họ Guitarridae^[111]
    - Họ Hymedesmiidae
    - Họ Iotrochotidae
    - Họ Isodictyidae
    - Họ Latrunculiidae
    - Họ Microcionidae
    - Họ Mycalidae
    - Họ Myxillidae
    - Họ Phellodermidae
    - Họ Podospongiidae
    - Họ Tedaniidae
  - Bộ Polymastiida
  - Bộ Scopalinida
  - Bộ Sphaerocladina
  - Bộ Spongillida
  - Bộ Suberitida
  - Bộ Tethyida
  - Bộ Tetractinellida
  - Bộ Trachycladida
  - Bộ incertae sedis
- Phân lớp Keratosa
  - Bộ Dictyoceratida
  - Bộ Dendroceratida
- Phân lớp Verongimorpha
  - Bộ Chondrillida
  - Bộ Chondrosiida
  - Bộ Verongida
- Bộ †Protomonaxonida
  - †Choiidae
  - †Halichondritidae
  - †Hamptoniidae
  - †Hazeliidae
  - †Leptomitidae
  - †Lobatospongia
  - †Piraniidae
  - †Takakkawiidae
  - †Ulospongiellidae
  - †Wapkiidae
Lớp Homoscleromorpha
- Bộ Homosclerophorida
  - Họ Plakinidae
  - Họ Oscarellidae
Lớp Stromatoporoidea

Ngành Archaeocyatha †^[112]^[113] sửa

Archaeocyatha có thể là thành viên của ngành Porifera, một đơn vị phân loại nhánh.^[114]^[115] Và nó cũng có thể là một ngành.^[116]

Lớp Monocyatha † Okulitch, 1943
Lớp Archaeocyathea † Okulitch, 1943
Lớp Anthocyathea † Okulitch, 1943

Phân thứ ngành Gnathostomata

†Lớp Placodermi^[152]
- Bộ Antiarchi
- Bộ Arthrodira ^[153]^[154]
- Bộ Brindabellaspida
- Bộ Petalichthyida
- Bộ Phyllolepida
- Bộ Ptyctodontida
- Bộ Rhenanida
- Bộ Acanthothoraci
- Bộ ?Pseudopetalichthyida
- Bộ ?Stensioellida
Lớp Chondrichthyes^[155]^[156] 300+ loài
- Phân lớp Elasmobranchii
  - Siêu bộ Selachimorpha
    - Bộ Carcharhiniformes
    - Bộ Heterodontiformes
    - Bộ Hexanchiformes
    - Bộ Lamniformes
    - Bộ Orectolobiformes
    - Bộ Pristiophoriformes
    - Bộ Squaliformes
    - Bộ Squatiniformes
    - Bộ † Cladoselachiformes
    - Bộ † Hybodontiformes
    - Bộ † Symmoriida
    - Bộ † Xenacanthida (Xenacantiformes)
  - Siêu bộ Batoidea
    - Bộ Rajiformes
    - Bộ Pristiformes
    - Bộ Myliobatiformes
    - Bộ Torpediniformes
- Phân lớp Holocephali
  - Bộ Chimaeriformes
  - Bộ †Petalodontiformes
  - Bộ †Iniopterygiformes
  - Bộ †Eugeneodontida
Lớp Acanthodii
- Bộ Climatiiformes
- Bộ Ischnacanthiformes
- Bộ Acanthodiformes
Siêu lớp Osteichthyes 30.000+ loài
- Lớp Actinopterygii khoảng 30.000 loài
  - Phân lớp Chondrostei
    - Bộ Polypteriformes^[157]: bao gồm các loài cá nhiều vây.
    - Bộ Acipenseriformes: bao gồm cá tầm và cá tầm thìa.
    - Bộ Cheirolepidiformes(†)
    - Bộ Guildayichthyiformes(†)
    - Bộ Luganoiiformes(†)
    - Bộ Palaeonisciformes(†)
    - Bộ Perleidiformes(†)
    - Bộ Phanerorhynchiformes(†)
    - Bộ Pholidopleuriformes(†)
    - Bộ Ptycholepiformes(†)
    - Bộ Saurichthyiformes(†)
    - Bộ Tarrasiiformes(†)
  - Phân lớp Neopterygii
    - - Bộ Pachycormiformes (†)
    - Cận lớp Holostei
      - Bộ Lepisosteiformes: cá láng, cá nhái sông hay cá sấu hỏa tiễn
      - Bộ Amiiformes: cá vây cung
    - Cận lớp Teleostei
      - Siêu bộ Elopomorpha
        Bộ Elopiformes: bao gồm cá cháo biển (cá măng biển) và cá cháo lớn
        
        Bộ Albuliformes: cá mòi đường
        
        Bộ Notacanthiformes: bao gồm cá thằn lằn biển và cá chình gai
        
        Bộ Anguilliformes: bao gồm cá chình thực thụ
        
        Bộ Saccopharyngiformes:
      - Siêu bộ Osteoglossomorpha
        Bộ Osteoglossiformes: cá thát lát, cá rồng, cá mơn
        
        Bộ Hiodontiformes: bao gồm cá mắt trăng và cá mắt vàng
      - Siêu bộ Clupeomorpha
        Bộ Clupeiformes: bao gồm cá trích và cá cơm
      - Siêu bộ Ostariophysi
        Bộ Gonorynchiformes: bao gồm cá măng sữa, cá hồi mũi khoằm
        
        Bộ Cypriniformes: bao gồm cá anh vũ, cá chép, cá chày đất, cá vàng, cá tuế, cá duồng xanh v.v
        
        Bộ Characiformes: bao gồm cá chép mỡ, cá chim trắng nước ngọt, cá hổ (piranha).
        
        Bộ Gymnotiformes: bao gồm cá chình điện và cá dao
        
        Bộ Siluriformes: bao gồm cá nheo, cá trê, cá ba sa, cá tra
      - Siêu bộ Protacanthopterygii
        Bộ Argentiniformes
        
        Bộ Salmoniformes: bao gồm các loài cá hồi
        
        Bộ Esociformes: cá chó (cá măng)
        
        Bộ Osmeriformes: cá ốt me
      - Siêu bộ Stenopterygii
        Bộ Ateleopodiformes
        
        Bộ Stomiiformes: bao gồm cá miệng cứng, cá rồng râu và cá rìu biển
      - Siêu bộ Cyclosquamata
        Bộ Aulopiformes: bao gồm cá răng kiếm, cá thằn lằn và cá lưỡi trích
      - Siêu bộ Scopelomorpha
        Bộ Myctophiformes: bao gồm cá đèn (cá mũi rắn)
      - Siêu bộ Lampridiomorpha
        Bộ Lampriformes: bao gồm cá cờ mặt trăng
      - Siêu bộ Polymyxiomorpha
        Bộ Polymixiiformes: cá râu
      - Siêu bộ Paracanthopterygii
        Bộ Percopsiformes: bao gồm cá hang động và cá hồi-pecca
        
        Bộ Batrachoidiformes: cá cóc
        
        Bộ Lophiiformes: bao gồm cá vảy chân
        
        Bộ Gadiformes: bao gồm cá tuyết
        
        Bộ Ophidiiformes: bao gồm cá chồn, cá ngọc trai
      - Siêu bộ Acanthopterygii
        Bộ Mugiliformes: bao gồm cá đối
        
        Bộ Atheriniformes: bao gồm cá suốt và cá cầu vồng
        
        Bộ Beloniformes: bao gồm cá nhái, cá chuồn, cá kìm
        
        Bộ Cetomimiformes: cá dạng cá voi
        
        Bộ Cyprinodontiformes: bao gồm cá sóc
        
        Bộ Stephanoberyciformes
        
        Bộ Beryciformes
        
        Bộ Zeiformes: bao gồm các loài cá dây
        
        Bộ Gobiesociformes:^[158]
        
        Bộ Gasterosteiformes: bao gồm các loài cá gai
        
        Bộ Syngnathiformes: bao gồm cá chìa vôi và cá ngựa^[159]
        
        Bộ Synbranchiformes: bao gồm các loài lươn, chạch.
        
        Bộ Tetraodontiformes: bao gồm các loài cá nóc, cá đầu v.v
        
        Bộ Pleuronectiformes: cá bơn
        
        Bộ Scorpaeniformes: bao gồm các loài cá mù làn
        
        Bộ Perciformes: 40% tất cả các loài cá, bao gồm cá rô, cá vược, cá thu, cá pecca v.v
  - Incertae sedis
    - Bộ Peltopleuriformes(†)
- Lớp Sarcopterygii
  - †Guiyu oneiros
  - †Onychodontiformes
  - Rhipidistia
    - Dipnomorpha
    - Tetrapodomorpha
Siêu lớp Tetrapoda 18.000+ loài
- Lớp Amphibia 6.000 loài
Loạt Amniota
- Lớp Sauropsida
- Lớp Aves 8.800-10.000 loài)
- Lớp Synapsida 4.500+ loài

Lớp Mammalia 5.800 loài sửa

Phân lớp Yinotheria

Bộ Đơn huyệt

Phân lớp Theriiformes

Siêu đoàn Trechnotheria
- Đoàn Cladotheria
  - Siêu đội Theria
    - Đội Thú có túi
      - Siêu bộ Ameridelphia
        Bộ Opossum
        
        Bộ Paucituberculata
      - Siêu bộ Australidelphia
        Bộ Microbiotheriidae
        
        Bộ Dasyuromorphia
        
        Bộ Chuột chũi túi
        
        Bộ Peramelemorphia
        
        Bộ Hai răng cửa
    - Đội Thú nhau thai
      - Siêu bộ Xenarthra
        Bộ Thú có mai
        
        Bộ Thú thiếu răng
      - Siêu bộ Afroinsectiphilia
        Bộ Chuột chù rái cá
        
        Bộ Chuột chù voi
        
        Bộ Lợn đất
      - Siêu bộ Paenungulata
        Bộ Đa man
        
        Bộ Bò biển
        
        Bộ Có vòi
      - Siêu bộ Euarchontoglires
        Bộ Nhiều răng
        
        Bộ Thỏ
        
        Bộ Gặm nhấm
        
        Bộ Chồn bay
        
        Bộ Linh trưởng
      - Siêu bộ Laurasiatheria
        Bộ Eulipotyphla
        
        Bộ Dơi
        
        Bộ Guốc chẵn
        
        Bộ Guốc lẻ
        
        Bộ Tê tê
        
        Bộ Ăn thịt

Lớp Myxini 65 loài
- Bộ Myxiniformes
Lớp Conodonta
Lớp Hyperoartia
- Bộ Petromyzontiformes
(Không phân hạng) Cephalaspidomorphi
- Lớp †Osteostraci
- Lớp †Galeaspida
  - Bộ Eugaleaspidiformes
  - Bộ Huananaspidiformes
  - Bộ Polybranchiaspidiformes
- Lớp †Pituriaspida
  - Bộ Pituriaspidiformes
Lớp Pteraspidomorphi

Ngành Hemichordata^[160] sửa

Phân lớp Graptolithina
- Bộ †Camaroidea
- Bộ ?†Crustoidea
- Bộ ?†Dithecoidea
- Bộ ?†Tuboidea
- Bộ Rhabdopleurida
- Bộ †Dendroidea
- Bộ †Graptoloidea
Lớp Pterobranchia
- Bộ Cephalodiscida
Lớp Planctosphaeroidea
- Chi Planctosphaera
  - Loài Planctosphaera pelagica
Lớp Enteropneusta
- Bộ Enteropneusta
  - Họ †Oesia
  - Chi †Spartobranchus
  - Họ Harrimaniidae
  - Họ Ptychoderidae
  - Họ Spengeliidae
  - Họ Torquaratoridae

Ngành Echinodermata sửa

Phân ngành †Homalozoa
- Lớp Cincta
- Lớp Soluta
- Lớp Stylophora
- Lớp Ctenocystoidea
- Lớp Quả biển Carpoidea
Phân ngành Huệ biển Crinozoa
- Lớp Huệ biển
- Lớp Hộp biển
- Lớp Cầu biển
- Lớp Paracrinoidea
- Lớp Rhombifera
Phân ngành Sao biển
- Lớp Sao biển
- Lớp Đuôi rắn (Sao biển đuôi rắn)
Phân ngành Echinozoa
- Lớp Cầu gai
- Lớp Hải sâm
- Lớp Ophiocistioidea
- Lớp Helicoplacoidea
Phân ngành Blastozoa †
- Blastoidea †
- Cystoidea †
- Eocrinoidea †

(Không phân hạng) Cambroernida sửa

Họ Rotadisciidae
Họ Eldoniidae

Ngành Vetulicolia † sửa

Vetulicolia
- Chi Shenzianyuloma
  - S. yunnanense
- Lớp Vetulicolida
  - Bộ Vetulicolata
    - Họ Vetulicolidae
      - Chi Vetulicola
        Vetulicola rectangulata
        
        Vetulicola cuneata
        
        Vetulicola gangtoucunensis
        
        Vetulicola monile
        
        Vetulicola longbaoshanensis
      - Chi Ooedigera^[161]
        O. peeli
    - Họ Beidazooidae
      - Chi Beidazoon
        Beidazoon venustum (synonym = Bullivetula variola)
    - Họ Didazoonidae
      - Chi Nesonektris
        N. aldridgei
      - Chi Didazoon
        Didazoon haoae
      - Chi Pomatrum
        Pomatrum ventralis
      - Chi Yuyuanozoon
        Y.magnificissmia
- Lớp Banffozoa
  - - - Chi Skeemella
        S. clavuda
    - Họ Banffiidae ^[162]^[163]
      - Chi Banffia
        Banffia constricta^[164]
        
        Banffia episoma
- Lớp Heteromorphida
  - - Họ Heteromorphidae
      - Chi Heteromorphus
        Heteromorphus longicaudatus (synonym=Banffia confusa)
        
        "Form A" (unnamed species)

Ngành Saccorhytida † sửa

Họ Saccorhytidae
- Chi Saccorhytus^[49]^[50]
  - Loài Saccorhytus coronarius

Lớp Palaeoscolecida † sửa

Phân loại của Carl Linnaeus

Bộ không chắc chắn

Họ Chalazoscolecidae Conway Morris & Peel 2010
- Chalazoscolex pharkus
- Xystoscolex boreogyrus

Order Cricocosmida Han 2007^[165]

Họ Cricocosmiidae
- Tabelliscolex:
- Cricocosmia:
  - Cricocosmia jinningensis
- Houscolex
Họ Maotianshaniidae
- Maotianshania cylindrica Sun and Huo, 1987
Họ Palaeoscolecidae
- Wronascolex^[166]
- Palaeoscolex^[166]
- Utahscolex Whitaker 2020^[167]
- Ashetscolex Muir2014^[168]
- Sanduscolex Muir2014^[168]
Family Tylotitidae
- Tylotites petiolaris Luo and Hu, 1999

Palaeoscolecidae khác hoặc không xác định.

Gamascolex Kraft & Mergl, 1989
Guanduscolex minor Hu., 2008
Louisella pedunculata
Palaeoscolex sinensis Hou & Sun 1988 (=Mafangscolex siniensis, Parapalaeoscolex sinensis)^[169]^[170]
Paramaotianshania zijunia Hu2012^[171]
Wudingscolex sapushanensis Hu2012^[171]

Các vi hóa thạch khác

Hadimopanella
Kaimenella
Milaculum
Plasmuscolex Kraft & Mergl, 1989
Protoscolex
Sahascolex Ivantsov & Wrona, 2004
Utahphospha ^[172]
Yunnanoscolex magnus Hu2012^[171]

Ngành Priapulida sửa

Lớp Priapulimorpha
- Bộ Priapulimorphida
  - Họ Tubiluchidae
  - Họ Priapulidae
Lớp Halicryptomorpha
- Bộ Halicryptomorphida
Lớp Seticoronaria
- Họ Chaetostephanidae

Lớp †Archaeopriapulida^[173]^[174]^[175]^[176]

Chi Acosmia maotiania Chen & Zhoi 1997
- Acosmia maotiania Chen & Zhoi 1997
Chi Archotuba Hou 1999 (có lẽ là ngành Cnidaria) (đặt tại Chengjiang)^[177]
- Archotuba conoidalis Hou 1999
Chi Baltiscalida Slater 2017
- Baltiscalida njorda Slater 2017
Chi Eopriapulites Liu & al 2014^[178]
- Eopriapulites sphinx Liu & al 2014
Chi Eximipriapulus Ma 2014 (đặt tại Chengjiang) ^[179]
- Eximipriapulus globocaudatus Ma 2014
Chi Gangtoucunia Luo & Hu 1999 (đặt tại Chengjiang )
- Gangtoucunia aspera Luo & Hu 1999 (có thể không phải là Priapulida)^[180]
Chi Lagenula Luo & Hu 1999 (nomen dubium)^[181] (đặt tại Chengjiang)^[182]
- Lagenula striolata Luo & Hu 1999 (nomen dubium)^[183]
Chi Laojieella Han 2006 (đặt tại Chengjiang)^[184]
- Laojieella thecata Han 2006
Chi Lecythioscopa Conway Morris 1977 (Burgess Shale)
- Lecythioscopa simplex (Walcott 1931) Conway Morris 1977 [Canadia simplex Walcott 1931]
Chi Oligonodus Luo & Hu 1999 (nomen dubium)^[185] (Chengjiang deposits)^[182]
- Oligonodus specialis Luo & Hu 1999 nomen dubium
Chi Omnidens Hou & al 2006 (Chengjiang deposits)
- Omnidens amplus Hou & al 2006
Chi Sandaokania Luo & Hu 1999 nomen dubium (Chengjiang deposits)^[182]
- Sandaokania latinodosa Luo & Hu 1999 nomen dubium
Chi Singuuriqia Peel 2017 (Sirius Passet)^[186]
- Singuuriqia simoni Peel 2017
Chi Sullulika Peel & Willman, 2018^[187]
- Sullulika broenlundi Peel & Willman, 2018
Chi Xishania Hong 1981
- Xishania fusiformis Hong 1981
- Xishania jiangxiensis Hong 1988
Chi Paratubiluchus Han, Shu, Zhang et Liu, 2004 (Chengjiang deposits)
- Paratubiluchus bicaudatus Han, Shu, Zhang et Liu, 2004
Chi Xiaoheiqingella Hu 2002
- Xiaoheiqingella peculiaris Hu 2002 [Yunnanpriapulus halteroformis Huang2004^[188]]^[189] (Chengjiang deposits)
Chi Priapulites Schram 1973 (Mazon Creek)
- Priapulites konecniorum Schram 1973
Họ Palaeopriapulitidae Hou 1999
- Chi Sicyophorus Luo & Hu 1999 (Chengjiang deposits)^[182]
  - Sicyophorus rara Luo & Hu 1999
  - Sicyophorus sp.^[190]
- Chi Paraselkirkia Luo & Hu 1999^[191]
  - Paraselkirkia sinica (Luo & Hu 1999) Luo & Hu 1999
Họ Selkirkiidae Conway Morris 1977 (stem Palaeoscolecida)^[192]
- Chi Selkirkia Walcott 1911
  - Selkirkia elongata Luo & Hu 1999 (Chengjiang deposits)
  - Selkirkia columbia Walcott 1911 (Burgess Shale)
  - Selkirkia pennsylvanica Resser & Howell 1938
  - Selkirkia spencei Resser 1939
  - Selkirkia willoughbyi Conway Morris & Robison 1986
Bộ Ancalagonida Adrianov & Malakhov 1995 (stem Scalidophora)^[192]
- Họ Ancalagonidae Conway Morris 1977
  - Chi Ancalagon (Walcott 1911) Conway Morris 1977 (Burgess Shale)
    - Ancalagon minor (Walcott 1911) Conway Morris 1977
- Họ Fieldiidae Conway Morris 1977
  - Chi Fieldia Walcott 1912 (Burgess Shale)
    - Fieldia lanceolata Walcott 1912
- Chi Scolecofurca Conway Morris 1977 (Burgess Shale)
  - Scolecofurca rara Conway Morris 1977
- Họ Ottoiidae Walcott 1911
  - Chi Ottoia Walcott 1911
    - Ottoia cylindrica (Sun & Hou 1987)
    - Ottoia guizhouenis Yang, Zhao & Zhang 2016
    - Ottoia prolifica Walcott 1911 (Burgess Shale)
    - Ottoia tenuis Walcott 1911
    - Ottoia tricuspida Smith, Harvey & Butterfield 2015
- Họ Corynetidae Huang, Vannier & Chen 2004
  - Chi Corynetis Luo & Hu 1999
    - Corynetis brevis Luo & Hu 1999 [Anningvermis multispinosus Huang2004^[182]) (Chengjiang deposits)^[179]
    - Corynetis fortis Hu 2012 ^[193] (Chengjiang deposits)
    - Corynetis pusillus (Klug 1842)
- Họ Miskoiidae Walcott 1911
  - Chi Louisella Conway Morris 1977 (Burgess Shale)
    - Louisella pedunculata (Walcott 1911) Conway Morris 1977
  - Chi Miskoia Walcott 1911
    - Miskoia placida Walcott 1931
    - Miskoia preciosa Walcott 1911

Ngành Kinorhyncha sửa

Lớp Cyclorhagida
- Bộ Echinorhagata
  - Họ Echinoderidae
- Bộ Kentrorhagata
  - Họ Antygomonidae
  - Họ Centroderidae
  - Họ Semnoderidae
  - Họ Cateriidae
  - Họ Zelinkaderidae
- Bộ Xenosomata
  - Họ Campyloderidae
- Họ Incertae sedis
  - Chi Tubulideres
  - Chi Wollunquaderes
Lớp Allomalorhagida
- Bộ không đề xuất
  - Họ Dracoderidae
  - Họ Franciscideridae
  - Họ Neocentrophyidae
  - Họ Pycnophyidae

Ngành Loricifera sửa

Bộ Nanaloricida
- Họ Urnaloricidae
- Họ Nanaloricidae
- Họ Pliciloricidae

Ngành Nematoda^[194]^[195]^[196]^[197] sửa

Lớp Enoplea
- Phân lớp Enoplia
  - Bộ Enoplida
  - Bộ Trefusiida
  - Bộ Triplonchida
- Phân lớp Dorylaimia
  - Bộ Dorylaimida
  - Bộ Mermithida
  - Bộ Mononchida
  - Bộ Dioctophymatida
  - Bộ Trichinellida
  - Bộ Isolaimida
  - Bộ Marimermithida
  - Bộ Muspiceida
Lớp Secernentea
- Phân lớp Spiruria
- Phân lớp Diplogasteria
- Phân lớp Tylenchia
Lớp Chromadorea

Ngành Nematomorpha sửa

Lớp Gordioida
- Bộ Gordioidea
  - Họ Chordodidae
    - Phân họ Chordodinae
      - Chi Chordodes
      - Chi Dacochordodes
      - Chi Euchordodes
      - Chi Neochordodes
      - Chi Pantachordodes^[198]
      - Chi Spinochordodes
    - Phân họ Paragordiinae
      - Chi Paragordius^[199]^[200]
    - Incertae sedis
      - Chi Gordionus
      - Chi Parachordodes
      - Chi Paragordionus
      - Chi Semigordionus
  - Họ Gordiidae
Lớp Nectonematoida
- Bộ Nectonematoidea
  - Họ Nectonemidae
    - Chi Nectonema

Ngành Onychophora^[201]^[202]^[203] sửa

Lớp Udeonychophora
- Bộ Euonychophora^[204]
  - Họ Peripatidae
  - Họ Peripatopsidae
- Bộ †Ontonychophora
  - - Họ †Helenodoridae
  - Siêu họ: †Tertiapatoidea
    - Họ †Tertiapatidae
    - Họ †Succinipatopsidae

Ngành Lobopodia sửa

Lớp Xenusia
- Bộ Scleronychophora.^[205]
- Bộ Protonychophora
- Bộ Archonychophora

Ngành Arthropoda^[206]^[207] sửa

Lớp †Dinocaridida
- Bộ Radiodonta
  - Họ Anomalocarididae
    - Chi Anomalocaris^[208]
Isoxys
Lớp Megacheira (có lẽ là cận ngành)
Kiisortoqia
Fuxianhuiida
Nhánh Arachnomorpha
- (Không phân hạng) Artiopoda
  - Phân ngành Trilobitomorpha
    - Class Trilobites ^[209]^[210]^[211]^[212]
- Sanctacaris
- Habelia
- Phân ngành Chelicerata
  - Lớp Arachnida
  - Lớp Xiphosura
  - Lớp Eurypterida
  - Lớp Pycnogonida
Nhánh Mandibulata
- Aquilonifer
- Euthycarcinoidea
- Phân ngành Myriapoda
  - Lớp Symphyla
  - Lớp Pauropoda
  - Lớp Diplopoda
  - Lớp Chilopoda
- Phân ngành Pancrustacea
  - Hymenocarina
  - Phân ngành Crustacea
    - Liên lớp Oligostraca
      - Lớp Ostracoda
      - Lớp Branchiura
      - Lớp Maxillopoda
        Phân lớp Pentastomida
        
        Phân lớp Mystacocarida
    - Nhánh Altocrustacea
      - Lớp Thecostraca
      - Lớp Hexanauplia
      - Lớp Branchiopoda
      - Lớp Cephalocarida
      - Lớp Remipedia
  - Phân ngành Hexapoda
    - Lớp Insecta
    - Lớp Entognatha
Incertae sedis
- †Camptophyllia^[213]
- †Marrellomorpha
- †Parioscorpio
- †Thelxiope
- †Thylacocephala

Chi Sialomorpha ^[214]^[215] sửa

Họ Sialomorphidae
- Chi Sialomorpha
  - Loài Sialomorpha dominicana

Ngành Tardigrada sửa

Lớp Eutardigrada
- Bộ Apochela
  - Họ Milnesiidae
- Bộ Parachaela
  - Liên họ Eohypsibioidea
    - Họ Eohypsibiidae
  - Liên họ Hypsibioidea
    - Họ Calohypsibiidae
    - Họ Hypsibiidae
    - Họ Microhypsibiidae
  - Liên họ Macrobiotoidea
    - Họ †Beornidae
    - Họ Macrobiotidae
    - Họ Necopinatidae
    - Họ Richtersiida
Lớp Heterotardigrada
- Bộ Arthrotardigrada
  - Họ Archechiniscidae
  - Họ Batillipedidae
  - Họ Coronarctidae
  - Họ Halechiniscidae
  - Họ Neoarctidae
  - Họ Renaudarctidae
  - Họ Stygarctidae
  - Họ Styraconyxidae
  - Họ Tanarctidae
- Bộ Echiniscoidea
  - Họ Carphaniidae
  - Họ Echiniscidae
  - Họ Echiniscoididae
  - Họ Oreellidae
Lớp Mesotardigrada
- Bộ Thermozodia
  - Họ Thermozodiidae

Ngành Platyhelminthes sửa

Lớp Turbellaria^[216]
- Bộ Catenulida
- Bộ Haplopharyngida
- Bộ Lecithoepitheliata
- Bộ Macrostomida^[217]
- Bộ Nemertodermata
- Bộ Polycladida
- Bộ Prolecithophora
- Bộ Rhabdocoela
- Bộ Seriata
- Bộ Temnocephalida
- Bộ Tricladida^[218]^[219]
Lớp Trematoda^[220]^[221]^[222]
- Phân lớp Aspidogastrea
- Phân lớp Digenea
Lớp Cestoda
- Phân lớp Eucestoda
  - Bộ Bothriocephalidea
  - Bộ Caryophyllidea
  - Bộ Cathetocephalidea
  - Bộ Cyclophyllidea
  - Bộ Diphyllidea
  - Bộ Diphyllobothriidea
  - Bộ Lecanicephalidea
  - Bộ Litobothriidea
  - Bộ Onchoproteocephalidea
  - Bộ Phyllobothriidea
  - Bộ Rhinebothriidea
  - Bộ Spathebothriidea
  - Bộ Tetrabothriidea
  - Bộ Tetraphyllidea
  - Bộ Trypanorhyncha
- Phân lớp Cestodaria
  - Bộ Gyrocotylidea
  - Bộ Amphilinidea
Lớp Monogenea
- Phân lớp Monopisthocotylea
  - Bộ Montchadskyellidea
  - Bộ Monocotylidea
  - Bộ Dactylogyridea
  - Bộ Gyrodactylidea
  - Bộ Capsalidea
- Phân lớp Polyopisthocotylea
  - Bộ Chimaericolidea
  - Bộ Diclybothriidea
  - Bộ Mazocraeidea
  - Bộ Polystomatidea
Lớp Catenulida
- Họ Catenulidae
- Họ Chordariidae
- Họ Retronectidae
- Họ Stenostomidae
- Họ Tyrrheniellidae
Lớp Rhabditophora

Ngành Gastrotricha^[223] sửa

Bộ Chaetonotida
- Phân bộ Multitubulatina
  - Bộ Neodasyidae
- Phân bộ Paucitubulatina
  - Họ Chaetonotidae
  - Họ Dasydytidae
  - Họ Neogosseidae
  - Họ Muselliferidae
  - Họ Proichthydiidae
  - Họ Xenotrichulidae
  - Họ Dichaeturidae
Bộ Macrodasyida
- Họ Cephalodasyidae
- Họ Dactylopodolidae
- Họ Hummondasyidae
- Họ Lepidodasyidae
- Họ Macrodasyidae
- Họ Planodasyidae
- Họ Thaumastodermatidae
- Họ Redudasyidae
- Họ Turbanellidae
- Họ Xenodasyidae

Ngành Chaetognatha sửa

Lớp Sagittoidea
- Phân lớp Eukrohniones
  - Bộ Monophragmoeukrohniformes
    - Họ Eukrohniidae
  - Bộ Biphragmoeukrohniformes
    - Họ Protoeukrohniidae
    - Họ Heterokrohniidae
    - Họ Tokiokaispadellidae
  - Bộ Aphragmoeukrohniformes
    - Họ Pterosagittidae
    - Họ Krohnittidae
    - Họ Krohnittellidae
- Phân lớp Sagittiones
  - Họ Pterokrohniidae
  - Họ Bathybelidae
  - Bộ Biphragmosagittiformes
    - Họ Biphragmosagittidae
  - Bộ Aphragmophora
    - Họ Sagittidae
      - Phân họ Sagittinae
      - Phân họ Flaccisagittinae
- Phân lớp Spadelliones
  - Họ Spadellidae

Ngành Acanthocephala sửa

Lớp Archiacanthocephala
- Bộ Apororhynchida
  - Họ Apororhynchidae
- Bộ Gigantorhynchida
  - Họ Giganthorhynchidae
- Bộ Moniliformida
  - Họ Moniliformidae
- Bộ Oligacanthorhynchida
  - Họ Oligacanthorhynchidae
Lớp Eoacanthocephala
- Bộ Gyracanthocephala
  - Họ Quadrigyridae
- Bộ Neoechinorhynchida
  - Họ Dendronucleatidae
  - Họ Neoechinorhynchidae
  - Họ Tenuisentidae
Lớp Palaeacanthocephala^[224]
- Bộ Echinorhynchida ^[225]
  - Họ Arhythmacanthidae
  - Họ Cavisomidae
  - Họ Diplosentidae
  - Họ Echinorhynchidae
  - Họ Fessisentidae
  - Họ Gymnorhadinorhynchidae
  - Họ Heteracanthocephalidae
  - Họ Illiosentidae
  - Họ Isthmosacanthidae
  - Họ Pomphorhynchidae
  - Họ Rhadinorhynchidae
  - Họ Sauracanthorhynchidae
  - Họ Transvenidae
- Bộ Heteramorphida
  - Họ Pyrirhynchidae
- Bộ Polymorphida ^[226]^[227]
  - Họ Centrorhynchidae
  - Họ Isthomosacanthidae
  - Họ Plagiorhynchidae
  - Họ Pyriprobosicidae
  - Họ Polymorphidae
Lớp Polyacanthocephala^[228]
- Bộ Polyacanthorhynchida
  - Họ Polyacanthorhynchidae

Ngành Gnathostomulida sửa

Gnathostomula paradoxa^[229] ^[230]

Bộ Filospermoidea ^[231]^[232]^[233]^[234]
- Họ Haplognathiidae [2]
- Họ Pterognathiidae [3]
Bộ Bursovaginoidea^[235]^[236]^[237]
- Phân bộ Conophoralia
  - Họ Austrognathiidae ^[238]
- Phân bộ Scleroperalia

Ngành Rotifera sửa

Brachionus quadridentatus

Liên lớp Eurotatoria
- Lớp Bdelloidea
  - Bộ Bdelloida
    - Họ Adinetidae
- Lớp Monogononta
  - Bộ Flosculariaceae^[239]
    - Họ Conochilidae
    - Họ Flosculariidae
    - Họ Hexarthridae
    - Họ Testudinellidae
    - Họ Trochosphaeridae
    - Họ Filiniidae
  - Liên bộ Pseudotrocha
    - Bộ Ploima ^[240]
  - Liên bộ Gnesiotrocha
    - Bộ Collothecaceae ^[241]^[242]
      - Họ Atrochidae
      - Họ Collothecidae
Lớp Seisonidea
- Bộ Seisonida
  - Họ Seisonidae
    - Chi Paraseison
    - Chi Seison

Ngành Micrognathozoa sửa

Bộ Limnognathida
- Họ Limnognathiidae

Ngành Cycliophora^[243]^[244] sửa

Lớp Eucycliophora
- Bộ Symbiida
  - Họ Symbiidae
    - Chi Symbion
      - Symbion pandora
      - Symbion americanus^[245]^[246]^[247]

Ngành Annelida sửa

Ngành Sipuncula sửa

Lớp Phascolosomatidea^[249]
- Bộ Aspidosiphoniformes
  - Họ Aspidosiphonidae
- Bộ Phascolosomatiformes
  - Họ Phascolosomatidae
Lớp Sipunculidea
- Bộ Golfingiiformes^[250]
  - Họ Golfingiidae
  - Họ Phascolionidae^[251]
  - Họ Themistidae
- Bộ Sipunculiformes
  - Họ Sipunculidae

Ngành Mollusca sửa

Phân ngành Conchifera
- Monoplacophora
  - † Phân lớp Cyrtolitiones
    - † Bộ Sinuitopsida
      - † Liên họ Cyrtolitoidea S. A. Miller, 1889
        † Họ Cyrtolitidae S. A. Miller, 1889
        
        † Họ Carcassonnellidae Horný, 1997
      - † Liên họ Cyclocyrtonelloidea Horný, 1962
        † Họ Cyclocyrtonellidae Horný, 1962 (= Yochelsoniidae Horný, 1962 (inv.))
        
        † Họ Multifariitidae Bjaly, 1973
        
        † Họ Sinuellidae Starobogatov & Moskalev, 1987
        
        † Họ Sinuitinidae Starobogatov & Moskalev, 1987
  - † Phân lớp Cyrtonelliones
    - † Bộ Cyrtonellida
      - † Liên họ Cyrtonelloidea Knight & Yochelson, 1958
        † Họ Cyrtonellidae Knight & Yochelson, 1958 (= Cyrtonellopsinae Horný, 1965)
  - † Phân lớp Eomonoplacophora
    - (Bộ chưa công nhận)
      - † Liên họ Maikhanelloidea Missarzhevsky, 1989
        † Họ Maikhanellidae Missarzhevsky, 1989 (= Purellidae Vassiljeva, 1990)
  - † Phân lớp Tergomya (= Pilinea)
    - † Bộ Kirengellida (= Romaniellida)
      - † Liên họ Archaeophialoidea Knight & Yochelson, 1958
        † Họ Archaeophialidae Knight & Yochelson, 1958
        
        † Họ Peelipilinidae Horný, 2006
        
        † Họ Pygmaeoconidae Horný, 2006
      - † Liên họ Kirengelloidea Starobogatov, 1970
        † Họ Kirengellidae Starobogatov, 1970
        
        † Họ Romaniellidae Rozov, 1975
        
        † Họ Nyuellidae Starobogatov & Moskalev, 1987
      - † Liên họ Hypseloconoidea Knight, 1952
        † Họ Hypseloconidae Knight, 1952
    - Bộ Tryblidiida
      - Liên họ Tryblidioidea Pilsbry, 1899
        † Họ Tryblidiidae Pilsbry, 1899
        
        † Họ Proplinidae Knight & Yochelson, 1958
        
        † Họ Drahomiridae Knight & Yochelson, 1958
        
        † Họ Bipulvinidae Starobogatov, 1970
      - Liên họ Neopilinoidea Knight & Yochelson, 1958
        Họ Neopilinidae Knight & Yochelson, 1958
        Phân họ Neopilininae Knight & Yochelson, 1958 (= Vemidae Moskalev, Starobogatov & Filatova, 1983; = Laevipilinidae Moskalev, Starobogatov & Filatova, 1983; = Monoplacophoridae Moskalev, Starobogatov & Filatova, 1983)
        
        Phân họ Veleropilininae Starobogatov & Moskalev, 1987 (= Rokopellidae Starobogatov & Moskalev, 1987; = Micropilinidae Haszprunar & Schaefer, 1997)
- Bivalvia^[252]^[253]
- Gastropoda
- Scaphopoda
  - Bộ Dentaliida da Costa, 1776
    - Họ Anulidentaliidae Chistikov, 1975
    - Họ Calliodentaliidae
    - Họ Dentaliidae Children, 1834
    - Họ Fustiariidae Steiner, 1991
    - Họ Gadilinidae Chistikov, 1975
    - Họ Laevidentaliidae Palmer, 1974
    - Họ Omniglyptidae Chistikov, 1975
    - Họ Rhabdidae Chistikov, 1975
  - Bộ Gadilida Starobogatov, 1974
    - Phân bộ Entalimorpha Steiner, 1992
      - Họ Entalinidae Chistikov, 1979
    - Phân bộ Gadilimorpha Steiner, 1992
      - Họ Gadilidae Stoliczka, 1868
      - Họ Pulsellidae Scarabino in Boss, 1982
      - Họ Wemersoniellidae Scarabino, 1986
- Cephalopoda
- Archinacelloidea†
- Rostroconchia†
- Helcionelloida†

Ngành Bryozoa sửa

Lớp Stenolaemata
- Bộ Cyclostomatida
- Bộ Cystoporata
- Bộ Cryptostomata
- Bộ Esthonioporata
- Bộ Fenestrata
  - Họ Phylloporinidae
- Bộ Timanodictyina
- Bộ Trepostomatida
  - Họ Heterotrypidae
  - Họ Monticuliporidae
Lớp Phylactolaemata
- Bộ Plumatellida
  - Họ Cristatellidae
  - Họ Fredericellidae
  - Họ Lophopodidae
  - Họ Pectinatellidae
  - Họ Plumatellidae
  - Họ Stephanellidae
  - Họ Tapajosellidae
Lớp Gymnolaemata
- Bộ Ctenostomatida
- Bộ Cheilostomata

Ngành Entoprocta sửa

Họ Barentsiidae (Urnatellidae)
Họ Loxokalypodidae
Họ Loxosomatidae
Họ Pedicellinidae

Ngành Phoronida^[254]^[255]^[256]^[257]^[258] sửa

Chi Phoronis
Chi Phoronopsis
Chi †Diversipora?
Chi †Hederella?
Chi †Cytosporella?
Chi †Hederellids^[259]
Chi †Hernodia?

Brachiopoda sửa

Phân ngành Linguliformea^[260]
- Lớp Lingulata
  - Bộ Lingulida
    - Liên họ Linguloidea
      - Họ †Obolidae
      - Họ Lingulidae^[261]
    - Liên họ †Acrotheloidea
    - Liên họ Discinoidea
  - Bộ †Acrotretida^[262]
    - Liên họ Acrotretoidea Schuchert, 1893
      - Họ Acrotretidae Schuchert, 1893
      - Họ Biernatidae Holmer, 1989
      - Họ Ceratretidae Rowell, 1965
      - Họ Curticiidae Walcott & Schuchert, 1908
      - Họ Eoconulidae Rowell, 1965
      - Họ Ephippelasmatidae Rowell, 1965
      - Họ Scaphelasmatidae Rowell, 1965
      - Họ Torynelasmatidae Rowell, 1965
    - Incertae sedis
      - Craniotreta Termier & Monod, 1978
      - Dzhagdicus Sobolev, 1992
      - Schizotretoides Termier & Monod, 1978
  - Bộ †Siphonotretida
    - Liên họ †Siphonotretoidea
      - Họ †Siphonotretidae
        Acanthambonia Cooper, 1956
        
        Acanthotretella?Holmer & Caron, 2006^[263]^[264]
        
        Alichovia Goryanskij, 1969
        
        Celdobolus Havlíček, 1982
        
        Cyrbasiotreta Williams & Curry, 1985
        
        Eosiphonotreta Havlíček, 1982
        
        Gorchakovia Popov & Khazanovitch
        
        Helmersenia Pander
        
        Karnotreta Williams & Curry, 1985
        
        Mesotreta Kutorga, 1848
        
        Multispinula Rowell, 1962
        
        Nushbiella Popov (trong Kolobova & Popov, 1986)
        
        Oaxaquiatreta Streng, Mellbin, Landing & Keppie, 2011^[265]
        
        Orbaspina Valentine & Brock, 2003^[266]^[267]^[268]
        
        Quasithambonia? Bednarczyk & Biernat, 1978
        
        Schizambon Walcott, 1884
        
        Siphonobolus Havlíček, 1982
        
        Siphonotreta de Verneuil, 1845
        
        Siphonotretella Popov & Holmer, 1994
- Lớp †Paterinata
  - Bộ †Paterinida
    - Liên họ Paterinoidea Schuchert, 1893
      - Họ Cryptotretidae Pelman, 1979
        Aldanotreta Pelman, 1977
        
        Askepasma Laurie, 1896
        
        Cryptotreta Pelman, 1977
        
        Dzunarzina Ushatinskaya, 1993
        
        Salanygolina Ushatinskaya, 1987
      - Họ Paterinidae Schuchert, 1893
        Dictyonina Cooper, 1942
        
        Dictyonites Cooper, 1956
        
        Kolihium Havlicek, 1982
        
        Lacunites Gorjansky, 1969
        
        Micromitra Meek, 1873
        
        Paterina Beecher, 1891
Phân ngành Craniiformea^[269]
- Lớp Craniata^[270]
  - Bộ Craniida
    - Phân bộ Craniidina
      - Liên họ Cranioidea
        Họ Craniidae^[271]^[272]
        †Craniscus Dall, 1871
        
        †Conocrania Smirnova, 1996
        
        †Danocrania Rozenkrantz, 1964
        
        †Isocrania Jäkel, 1902
        
        †Lepidocrania Cooper and Grant, 1974
        
        †Nematocrania Grant, 1976
        
        Neoancistrocrania Laurin, 1992
        
        Novocrania Lee và Bruton, 2001
        
        †Orthisocrania Rowell, 1963
        
        †Petrocrania Raymond, 1911
        
        †Philhedra Koken, 1889^[273]
        
        †PseudocraniaMcCoy, 1851
        
        Valdiviathyris Helmcke, 1940^[274]
  - Bộ †Craniopsida
    - Liên họ †Craniopsoidea
      - Họ †Craniopsidae
        †Craniops Hall, 1859
        
        †Discinopsis Hall & Clarke 1892
        
        †Lingulapholis Schuchert 1913
        
        †Paracraniops Williams 1963
        
        †Pseudopholidops Bekker, 1921
        
        †Wrightiops Popov và Cocks 2014
  - Bộ †Trimerellida
Phân ngành Rhynchonelliformea^[275]
- Lớp †Chileata
  - Bộ †Chileida
  - Bộ †Dyctonellida
- Lớp †Obolellata
  - Bộ †Obolellida
  - Bộ †Naukatida
- Lớp †Kutorginata
  - Bộ †Kutorginida
- Lớp †Strophomenata
  - Bộ †Billingsellida
  - Bộ †Strophomenida
  - Bộ †Productida
  - Bộ †Orthotetida
- Lớp Rhynchonellata
  - Bộ Rhynchonellida
  - Bộ Terebratulida
  - Bộ Thecideida
  - Bộ †Protorthida
  - Bộ †Orthida
  - Bộ †Pentamerida
  - Bộ †Atrypida
  - Bộ †Athyridida
  - Bộ †Spiriferida
  - Bộ †Spiriferinida
Phân ngành Disciniformea^[276]^[277]

Lớp Hyolitha † sửa

Bộ Hyolithida
- Họ Hyolithidae
Bộ Orthothecida
- Họ Allathecidae
- Họ Circothecidae
- Họ Gracilithecidae
- Họ Orthothecidae
- Họ Tetrathecidae
- Họ Novitatidae
- Chi Lenatheca
- Chi Pedunculotheca
- Chi Probactrotheca
Bộ Incertae sedis
- Chi Cupitheca

Ngành Monoblastozoa^[278] sửa

Họ Salinellidae
- Salinella
  - Salinella salve^[279]^[280]^[281]^[282]^[283]

Ngành Dicyemida sửa

Lớp Rhombozoa
- Họ Kantharellidae^[284]
- Họ Dicyemidae
- Họ Conocyemidae ^[285]
  - Chi Conocyema
  - Chi Microcyema

Orthonectida^[286]^[287]^[288]^[289]^[290]^[291]^[292] sửa

Họ Rhopaluridae ^[293]
- Ciliocincta
- Intoshia
- Prothelminthus
- Rhopalura
- Stoecharthrum
Họ Pelmatosphaeridae ^[294]^[295]^[296]^[297]
- Chi Pelmatosphaera
  - Loài Pelmatosphaera polycirri

Petalonamae^[298]^[299]^[300]^[301]^[302]^[303]^[304]^[305] sửa

Chi †Stromatoveris
Lớp †Rangeomorpha
- †Avalofractus
- †Bradgatia
- †Fractofusus
- †Frondophyllas
- †Haspidophyllas
- †Khatyspytia
- †Pambikalbae
- †Pectinifrons
- †Primocandelabrum
- †Trepassia
- †Vinlandia
- Họ †Rangeidae
  - †Rangea
- Họ †Charniidae
  - †Beothukis
  - †Bomakellia
  - †Charnia
  - †Paracharnia
  - †Culmofrons
Lớp †Erniettomorpha Các chi
- †Ernietta
- †Nasepia
- †Palaeoplatoda
- †Phyllozoon
- †Pteridinium
- †Swartpuntia
Lớp †Arboreomorpha
- † Charniodiscus hoặc Arborea
- † Khatyspytia
- † Thaumaptilon
- † Vaizitsinia

Ngành Proarticulata^[306]^[307]^[308]^[309]^[310]^[311] sửa

Lớp †Vendiamorpha ^[312]
- †Vendiidae
  - Chi Vendia
  - Chi Paravendia
  - Chi Karakhtia
Lớp†Dipleurozoa^[313]
- †Dickinsoniidae^[314]
Lớp †Cephalozoa^[315]
- †Andiva
- †Ivovicia
- †Yorgiidae ^[316]
- †Sprigginidae ^[315]

Ngành Trilobozoa^[317]^[318]^[319]^[320] sửa

Ngành Trilobozoa †
- Họ Albumaresidae †
  - Chi Albumares †
  - Chi Anfesta †
  - Chi Skinnera †
- Họ Tribrachididae †
  - Chi Tribrachidium †
- Họ Anabaritidae †
  - Chi Aculeochrea †
  - Chi Anabarites †
  - Chi Cambrotubulus †
  - Chi Mariochrea †
  - Chi Selindeochrea †
- Họ incertae saedis
  - Chi Gastreochrea †
  - Chi Hallidaya †
  - Chi Kotuites †
  - Chi Lobiochrea †
  - Chi Longiocrea †
  - Chi Paragloborilus †
  - Chi Rugoconites †
  - Chi Tinsitheca †
  - Chi Triforillonia†

Medusoid^[321] sửa

†Arkarua
†Aspidella
†Brachina
†Corumbella
†Cyclomedusa^[322]^[323]
†Eoporpita
†Ediacaria
†Eoandromeda
†Haootia (polipoid)
†Hiemalora (anemonoid)
†Inaria (?)
†Kimberella^[324]^[325] (molluscoid)
†Mawsonites
†Medusina
†Nimbia
†Pomoria
†Solza^[326]
†Studenicia

Các nhóm được đề xuất:^[327]

Lớp †Psammocorallia
- †Asterosoma
- †Beltanelliformis
- †Brooksella
- †Nemiana
- †Protolyellia
- †Spatangopsis

Lớp †Coeloscleritophora^[328]^[329]^[330] sửa

Bộ Chancelloriida
- Họ Chancelloriidae .^[331]
  - Chi Archiasterella^[332]^[333]
    - A. fletchergryllus Randell, 2003^[333]
    - A. hirundo Bengston, 1990 (in Bengston)
    - A. pentactina Sdzuy, 1969
  - Chi Chancelloria^[334]^[335]
    - C. eros Walcott, 1920
    - C. drusilla Walcott, 1920
    - C. libo Walcott, 1920
    - C. yorkensis Walcott, 1920
    - C. cruceana Rusconi, 1954
    - C. lenaica Zhuravleva and Korde, 1955
    - C. altaica Romanenko, 1968
    - C. maroccana Sdzuy, 1969^[335]
    - C. iranica Mostler and Mosleh-Yazdi, 1976
    - C. pentacta Rigby, 1978^[334]
    - C. arida Duan, 1984
    - C. odontodes Duan, 1984
    - C. sardinica Mostler, 1985
    - C. coronacea Vassiljeva, 1985
    - C. spinulosa Vassiljeva, 1985
    - C. symmetrica Vassiljeva, 1985
    - C. primaria Missarzhevsky, 1989
    - C. racemifundis Bengtson, 1990
    - C. obliqua Gravestock, 2001
    - C. australilonga Yun, 2019^[336]
    - C. impar Moore, 2019
    - C. lilioides Moore, 2019
  - Chi Platyspinites
  - Chi Chancelloriella
  - Chi Ginospina
  - Chi Cambrothyra^[337]
  - Chi Allonnia ^[338]

Agmata ^[19] sửa

Họ †Salterellidae^[339]
- Chi †Ellisell^[340]^[341]^[342]
- Chi †Salterella^[343]^[344]
- Chi †Volborthella^[341]^[342]^[345]^[346]

Xenacoelomorpha sửa

Phân ngành Xenoturbellida^[347]^[348] sửa

Lớp Incertae sedis
- Họ Xenoturbellidae
  - Chi Xenoturbella^[349]

Phân ngành Acoelomorpha^[353]^[354]^[355]^[356]^[357]^[358]^[359]^[360]^[361]^[362]^[363]^[364] sửa

Lớp Acoela^[365]^[366]
- Họ Nadinidae
- Họ Diopisthoporidae
- Họ Antroposthiidae
- Họ Actinoposthiidae
- Họ Antigonariidae
- Họ Paratomellidae
- Phân bộ Bursalia
  - Phân thứ bộ Crucimusculata
    - Họ Proporida
    - Họ Isodiametridae
    - Họ Otocelidida
    - Họ Dakuidae
    - Liên họ Aberrantospermata
      - Họ Convolutidae
      - Họ Mecynostomidae
  - Phân thứ bộ Prosopharyngida
    - Họ Hofsteniidae
    - Họ Hallangiidae
    - Họ Solenofilomorphidae
Lớp Nemertodermatida^[367]^[368]^[369]
- Họ Ascopariidae^[368]

Phát sinh loài và tiến hoá sửa

Cây phát sinh sửa

Đây là cây phát sinh giới Động vật (chỉ các dòng họ chính, và thời gian phân chia của các ngành).^[370]^[371]^[372]^[373]^[374]^[375]^[376]^[377]^[378] Cho thấy động vật bắt đầu sinh tồn vào khoảng 760 triệu năm trước, đó chính là loài hải miên hay bọt biển thuộc ngành Động vật thân lỗ.^[379]

Animalia

	Placozoa

	Cnidaria

	Chordata

	Ambulacraria

Protostomia

Ecdysozoa

Scalidophora

	Panarthropoda

	Nematoida

>529 mya

Spiralia

Gnathifera

	Rotifera and allies

	Chaetognatha

Platytrochozoa

Platyhelminthes and allies

Lophotrochozoa

	Mollusca and allies

	Annelida and allies

550 mya

580 mya

610 mya

650 mya

Triploblasts

680 mya

760 mya

950 mya

Tiến hoá, sinh tồn và phát triển sửa

Động vật bắt đầu hình thành từ đại dương. Thậm chí, trước khi các tế bào thực vật tập hợp lại với nhau ở những vũng cạn, động vật đã bắt đầu phát triển ở biển.^[380] Động vật có sự khác biệt so với thực vật về sự chuyên hoá các chức năng và sự tương tác phức tạp của tế bào.^[380] Đến khoảng 580 triệu năm trước, động vật đã tiến hoá^[381]^[382]^[383] để có những bộ phận cứng – chẳng hạn như vỏ hoặc bộ khung xương thấy được bằng mắt thường từ bên ngoài và các hoá thạch của chúng có thể bắt gặp ở khắp nơi trên Trái đất.^[380] Loài động vật đơn giản nhất tồn tại ngày nay là Trichoplax, được phát hiện vào năm 1965 khi nó bò lên thành một bể cá.^[380]

Ngành Thích ty bào sinh sống vào khoảng 550 năm.^[384]
Ngành Sứa lược khoảng 540 triệu năm.^[385]^[386]^[387]
Ngành Placozoa khoảng 720 triệu năm hoặc 635 triệu năm trước.^[388]
Ngành Petalonamae đã tuyệt chủng, sinh sống trong khoảng thời gian 570-516 triệu năm trước.^[299]
Ngành Proarticulata đã tuyệt chủng và sinh sống vào khoảng 567-550 triệu năm trước.^[389]^[390]
Ngành Trilobozoa đã tuyệt chủng, sinh sống vào khoảng 565-548 triệu năm trước.^[391]
Ngành Medusoid đã tuyệt chủng, sinh sống vào khoảng 560 triệu năm trước.^[392]

Phân loại học và các nhánh sửa

Sự đa dạng của các loài động vật không xương sống

Động vật là đơn ngành, nghĩa là chúng có nguồn gốc từ một tổ tiên chung. Chúng cũng là chị em với Choanoflagellata, cùng với nó tạo thành Choanozoa.^[393] Giới Động vật được phân thành các nhánh như sau:^[394]

Giới Động vật
- Nhánh ParaHoxozoa
  - Nhánh Bilateria

Proarticulata (†)

	Nemertodermatida

	Acoela

	Urochordata

	Craniata (including Vertebrata)

Ambulacraria

	Echinodermata

	Hemichordata

	Cambroernida (†)

Saccorhytus coronarius (†540 Mya)

	Vetulocystids (†)

	Vetulicolians (†)

Protostomia*

Ecdysozoa*

Nematoida

	Nematoda

	Nematomorpha

Panarthropoda

Onychophora

Tactopoda

	Tardigrada

	Arthropoda

Scalidophora

	Priapulida

	Loricifera

	Kinorhyncha

Spiralia*

Một số tài liệu khác đưa ra nhánh Planulozoa nằm giữa nhánh ParaHoxozoa và nhánh Bilateria.^[395] Để cho ra mối quan hệ chị em của Placozoa với Cnidaria.^[396]^[397]^[398]^[399] Một số nghiên cứu đã đưa ra bằng chứng ủng hộ Porifera là chị em với Parahoxozoa và Ctenophora là nhóm chị em với phần còn lại của động vật (ví dụ:^[400]^[401]^[402]^[403]^[404]^[405]^[406]^[407]^[408]^[409]^[410]^[411]^[412]^[413]^[414]^[415]). Và nhánh Bilateria^[416] (Động vật đối xứng hai bên) chia thành hai nhánh chính là ngành Xenacoelomorpha với một nhánh chứa tất cả các động vật miệng nguyên sinh và động vật có xương sống cùng với một số ngành khác của liên ngành Deuterostomia, đó là nhánh Nephrozoa. Hay một giả thuyết khác là tổ tiên chung gần đây nhất của tất cả các loài Bilateria được gọi là "Urbilateria".^[417]^[418]

Ikaria wariootia, sinh tồn vào khoảng 571-539 triệu năm trước là một loài lâu đời nhất được xác định của nhánh Bilateria.^[419] Ikaria wariootia được đặt tên bởi Evansvào năm 2020^[420]

Phân loại hai nhánh chính của nhánh Bilateria:

Nhánh Bilateria
- Ngành Xenacoelomorpha
- Nhánh Nephrozoa

Xenacoelomorpha sửa

Xenacoelomorpha^[421] /ˌzɛnəˌsɛloʊˈmɔːrfə/ là một ngành động vật không xương sống và một ngành của động vật đối xứng hai bên (nhánh Bilateraia). Tất cả loài của ngành này đều là giun sống ở biển. Xenacoelomorpha hay còn gọi là động vật thân rỗng kỳ dị.^{[cần dẫn nguồn]} Ngành này chia thành 2 phân ngành:

Ngành Xenacoelomorpha
- Phân ngành Acoelomorpha
- Phân ngành Xenoturbellida

Nephrozoa sửa

Phân loại sửa

Nhánh Nephrozoa chia thành hai siêu ngành là:

Nhánh Nephrozoa
- Siêu ngành Deuterostomia
- (Không phân hạng) Protostomia nói chính xác đây là một đơn vị phân loại bao gồm hầu hết các động vật không xương sống.

Phát sinh chủng loại sửa

Dưới đây là cây phát sinh chủng loài của nhánh Nephrozoa:^[422]^[423]

	Urochordata (Tunicata)

	Craniata (gồm cả Vertebrata)

Ambulacraria

Echinodermata

Crinoidea

	Asteroidea

	Ophiuroidea

	Echinoidea

	Holothuroidea

Hemichordata

Pterobranchia

	Cephalodiscidae

	Rhabdopleuridae

Enteropneusta

Harrimaniidae

Spengelidae

	Ptychoderidae

	Torquaratoridae

526 Ma

Protostomia

	Ecdysozoa

	Spiralia

	Kimberella († 555 Ma)

550 Ma

575 Ma

Deuterostomia sửa

Phân loại và giới thiệu sửa

Siêu ngành (liên ngành) Deuterostomia /ˌdjuːtərəˈstoʊmi.ə/; là miệng thứ hai trong tiếng Hy Lạp cổ đại)^[425]^[426] hay còn gọi là Động vật miệng thứ sinh. Được chia thành nhiều ngành^[427] trong đó có 5 ngành và 1 đơn vị phân loại, bao gồm như sao:

Liên ngành Deuterostomia
- Ngành Chordata
- Ngành †Vetulicolia
- Nhánh Ambulacraria
  - Ngành Hemichordata
  - Ngành Echinodermata
  - (Không phân hạng) †Cambroernida

Các loài sớm nhất của liên ngành Deuterostomia

Echinodermata và Hemichordata tạo thành nhánh Ambulacraria. Hơn nữa, có khả năng là Ambulacraria có thể là chị em với Xenacoelomorpha, và tạo thành nhánh Xenambulacraria.^[428]^[429]^[430]

Phát sinh loài sửa

Dưới đây là cây phát sinh loài cho thấy mối quan hệ giữa các đơn vị phân loại trong liên ngành động vật thứ sinh. Bằng chứng phát sinh loài họ Torquaratoridae phát sinh từ họ Ptychoderidae. Cây dựa trên dữ liệu trình tự rRNA 16S + 18S và các nghiên cứu phát sinh loài từ nhiều nguồn.^[431]^[432]^[433]^[434]^[435]^[436]^[437]^[438]^[439]

	Tunicates

	Vertebrata/Craniata

	Nemertodermatida

	Acoela

Ambulacraria

Echinodermata

Crinoidea

	Asteroidea

	Ophiuroidea

	Echinoidea

	Holothuroidea

Hemichordata

Pterobranchia

	Cephalodiscidae

	Rhabdopleuridae



	Torquaratoridae

526 mya

Protostomia

	Ecdysozoa

	Spiralia

	Kimberella († 555 mya)

550 mya

575 mya

Một số ngành khác sửa

Ngành Hemichordata sửa

Sự phát sinh của bên trong của ngành Hemichordata:^[440]^[441]^[442]

Hemichordata

	Torquaratoridae

	Ptychoderidae

†Eugraptolithina

	†Dendroidea

	†Graptoloidea

Bởi Johann Wilhelm Spengel (de), 1893 (lớp Enteropneusta)^[443]

Ngành Echinodermata sửa

Các phân tích ban đầu đưa ra kết quả không nhất quán, các giả thuyết chính cho rằng Ophiuroidea là chị em với Asteroidea, hoặc chúng là chị em với (Holothuroidea + Echinoidea).^[444] Tuy nhiên, một phân tích năm 2014 trên 219 gen từ tất cả các lớp động vật da gai đã cho ra cây phát sinh loài sau đây.^[445] Một phân tích thống nhất vào năm 2015 về các bản sao RNA từ 23 loài trên tất cả các lớp Da gai đã cho cùng một cây.^[444]

Phát sinh bên ngoài

Động vật đối xứng hai bên

Động vật rỗng thân kì dị

Nephrozoa

Động vật miệng thứ sinh

Ngành Động vật có dây sống và đồng minh của chúng

Ngành Động vật da gai

Phân ngành Hải sâm

	Lớp Hải sâm

	Lớp Cầu gai

Phân ngành Sao biển

	Lớp Đuôi rắn

	Lớp Sao biển

Lớp Huệ biển

Động vật miệng nguyên sinh

	Động vật lột da

	Động vật xoáy ốc

610 mya

650 mya

Phát sinh bên trong:

Echino‑

Crinoidea (Huệ biển)

Echinozoa

Holothuroidea
Hải sâm
Echinoidea
nhím biển, v.v..

Asterozoa

Ophiuroidea
Sao biển đuôi rắn
Asteroidea
Sao biển

dermata

Echinosphaerites từ Bắc Estonia

Ngành Chordata sửa

Phát sinh loài sửa

Hai cây phát sinh loài bên trong của ngành Chordata:

Nhánh thứ nhất.

Chordata

Urochordata

	Larvacea

	Thaliacea

	Ascidiacea

Conodonta†

Placodermi†

Acanthodii†

<font color="white">void

Tetrapoda

Amphibia

Amniota

Synapsida†

<font color="white">void

	Mammalia

Sauropsida

<font color="white">void

	Aves

Nhánh thứ hai.^[446]^[447]^[448]^[449]

Chordata

Cephalochordata

	Amphioxus

Olfactores

Haikouella†

Tunicata

	Appendicularia ( Larvacea)

	Thaliacea

	Ascidiacea

Vertebrata/

Cyclostomata

	Myxini (Cá mút đá myxin)

	Hyperoartia/Petromyzontida (Cá mút đá)

Conodonta†

Pteraspidomorphi† (bao gồm Arandaspida†, Astraspida† và Heterostraci†)

Cephalaspidomorphi† (bao gồm Galeaspida†, Osteostraci† và Pituriaspida†)

Gnathostomata

Placodermi (bao gồm Antiarchi†, Petalichthyida†, Ptyctodontida† và Arthrodira†)

Crown

	Acanthodii† (cận ngành)

	Chondrichthyes (Cá sụn)

Osteichthyes

Actinopterygii (cá vây tia)

Sarcopterygii

Actinistia

Dipnoi (cá phổi)

Tetrapoda

Amphibia

Amniota

Mammalia

Sauropsida

	Lepidosauromorpha (thằn lằns, rắn, tuatara, và mosasaurus)

	Archosauromorpha (Cá sấu, chim, và ornithodira)

(Cá vây thùy)

Gnathostomata

Craniata

Giả thuyết Olfactores sửa

Olfactores là một nhánh trong Chordata bao gồm Tunicata (Urochordata) và Vertebrata (đôi khi được gọi là Craniata). Trong khi có giả thuyết cho rằng Cephalochordata là đơn vị phân loại chị em với Craniata đã có từ lâu và đã từng được chấp nhận rộng rãi^[450]—có khả năng bị ảnh hưởng bởi sự biến đổi đáng kể về hình thái của Tunicata từ các loài Chordata khác, với các loài Cephalochordata thậm chí còn được đặt biệt danh là 'động vật có xương sống danh dự'^[451]—các nghiên cứu từ năm 2006 phân tích các bộ dữ liệu giải trình tự lớn ủng hộ mạnh mẽ Olfactores như một nhánh.^[452]^[453]

Ngành Sacorhytida sửa

Đây là cây phát sinh loài thứ nhất của ngành Saccorhytida:^[454]

Saccorhytus coronarius

	Vetulocystida

	Vetulicolia

Vào năm 2020, một phân loại mới được đề xuất, là thay vào đó nó có lẽ là Động vật lột xác (Ecdysozoa); nhóm thân của nhánh Scalidophora. Do vảy cứng và gai sau của nó tương tự như Scalidophora và thiếu lông rung.^[455] Dưới đây là cây phát sinh loài được đặt ra.

Saccorhytus coronarius?

Cycloneuralia

	Saccorhytus coronarius?

	Scalidophora

Nematoida

Panarthropoda

Ngành Vetulicolia sửa

Vetulicolia^{[note 1]} là một ngành động vật bao gồm một số loài đã tuyệt chủng thuộc kỷ Cambri.^[456]^[457] Ngành này được Degan Shu và nhóm nghiên cứu của ông đề ra vào năm 2001,^[458] và được đặt theo tên của loài Vetulicola cuneata. Là loài đầu tiên của ngành được mô tả vào năm 1987.^[459] Phát sinh loài:

Protostomia sửa

Phân loại học và giới thiệu sửa

Protostomia
Khoảng thời gian tồn tại: Ediacara - Đến nay Ediacaran - Gần đây TiềnЄ Є O S D C P T J K Pg N

Một số động vật miệng nguyên sinh đai điện cho 6 ngành: Mantis religiosa (Arthropoda), Caenorhabditis elegans (Nematoda), Cornu aspersum (Mollusca), Pseudoceros liparus (Platyhelminthes), Lumbricus terrestris (Annelida), Habrotrocha rosa (Rotifera).
Phân loại khoa học
Giới:	Animalia
Phân giới:	Eumetazoa
nhánh:	ParaHoxozoa
nhánh:	Bilateria
nhánh:	Nephrozoa
(kph):	Protostomia Grobben, 1908^[424]
Liên ngành
Ecdysozoa Spiralia

Đơn vị phân loại (Không phân hạng) Protostomia hay Động vật miệng nguyên sinh là một đơn vị chứa một số động vật không xương sống. Có quan hệ chị em với Deuterostomia.^[460]^[461] Cùng với Deuterostomia và ngành Xenacoelomorpha chúng tạo thành nhánh Bilateria.

Phân loại sửa

Nhóm này chia thành hai nhóm chính:

(Liên ngành) Ecdysozoa (Động vật lột xác)
(Kph) Spiralia (Động vật xoắn ốc)

Ecdysozoa sửa

Ecdysozoa /ˌɛkdɪsoʊˈzoʊə/ là một liên ngành của Protostomia.^[462]^[463]^[464]^[465]^[466]^[467]

Phân loại

Nhánh Cycloneuralia
- Nhánh Nematoida
  - Ngành Nematoda
  - Ngành Nematomorpha
- Nhánh Scalidophora
  - Ngành Kinorhyncha
  - Ngành Priapulida
  - Ngành Loricifera
- Lớp Palaeoscolecida †^[468]^[469]^[470]
(Không phân hạng) Panarthropoda^[471]^[472]^[473]^[474]^[475]^[476]^[477]^[478]
- Ngành "Lobopodia" †
- Ngành Onychophora^[479]^[480]^[481]
- Ngành Tardigrada
- Ngành Arthropoda

Dưới đây là cây phát sinh loài hiện đại của liên ngành Ecdysozoa.^[482]^[483]^[484]^[485]^[486]^[487]

Ecdysozoa

	Priapulida

	Kinorhyncha

Nematoida

	Nematoda

	Nematomorpha

	Tardigrada

	Arthropoda

Spiralia

Kimberella †

Deuterostomia

610 mya

Spiralia sửa

Spiralia là một nhánh thuộc Protostomia, nó bao gồm các ngành như Mollusca, Platyhelminthes, Annelida và đơn vị phân loại khác^[488]

Phân loại

Spiralia được phân loại làm hai nhánh:

Phát sinh chủng loài sửa

Cây phát sinh chủng loài công bố năm 2011 được nhiều tác giả công nhận đối với động vật miệng nguyên sinh được chỉ ra dưới đây.^[487]^[489]^[490]^[491]^[492]^[493]^[494] Nó cũng kèm theo khoảng thời gian mà các nhánh phân tỏa ra thành các nhánh mới tính bằng triệu năm trước (Ma).^[495]

	Chordata

	Echinodermata và đồng minh

Protostomia

Ecdysozoa

Scalidophora

	Priapulida

	Kinorhyncha

Nematoida

	Nematoda

	Nematomorpha

	Tardigrada

	Arthropoda

>529 Ma

Spiralia

Gnathifera

	Rotifera và đồng minh

	Chaetognatha

Platytrochozoa

Platyhelminthes và đồng minh

Lophotrochozoa

	Mollusca

	Annelida và đồng minh

550 Ma

580 Ma

†Kimberella

610 Ma

650 Ma

Phân ngành và phân thứ ngành sửa

Các phân ngành sửa

Echinodermata^[496]^[497]

Huệ biển trên rạn san hô đảo Batu Moncho, Indonesia.

Chordata

Trên xuống, trái sang:
Dơi quỷ • Chồn túi • Chuột túi
Quỷ Tasmania • Người • Hải cẩu bắc
Sóc Bryant • Tê tê cây • Voi xavan
Thú mỏ vịt • Chồn bay • Tuần lộc
Cá voi lưng gù • Chuột chũi mũi sao • Gấu trúc lớn
Tatu lớn • Ngựa vằn Burchell • Chuột chù voi.

Brachiopoda^[260]^[498]^[499]

Xenacoelomorpha

Cnidaria

Mollusca

Conchifera

Arthropoda

Tổng 22 phân ngành.

Phân thứ ngành sửa

Ngành Chordata
- Phân ngành Vertebrata
  - Phân thứ ngành Gnathostomata^[500]^[501]
  - Phân thứ ngành Agnatha^[502]

Eptatretus hexatrema, phân bố ở Nam Đại Tây Dương: Như vịnh Walvis, Namibia đến Durban, Nam Phi^[503]

Phân loại lỗi thời và không được công nhận sửa

Ivesheadiomorpha, Boynton và Ford sửa

Hoá thạch Pseudovendia charnwoodensis.

Ivesheadiomorpha là một nhóm động vật đã tuyệt chủng, chúng được đặt tên bởi Boynton và Ford vào năm 1996. Cụ thể là một số loài như: Ivesheadia lobata,^[504] Blackbrookia oaski, Shepshedia palmata^[504] và Pseudovendia charnwoodensis.^[505] Tuy nhiên, tất cả các hóa thạch này bị từ chối là đơn vị phân loại hợp lệ.^[506]

Hoá thạch Ivesheadiomorpha được tìm thấy ở Anh và Newfoundland. Thời gian sinh sống của chúng vào khoảng 635-542 triệu năm trước (Kỷ Ediacara).^[507] Chúng là taphomorph, đại diện cho các di tích sinh học bảo quản kém như Charnia,^[508] Charniodiscus,^[509] Bradgatia,^[510]^[511] Primocandelabrum,^[512]^[513] Pectinifrons^[514] và một số khác.

Primocandelabrum^[512] được Hofmann, O'Brien, và King mô tả vào năm 2008^[513]

Pogonophora sửa

Osedax roseus đặt tên bởi Rouse, Worsaae, Johnson, Jones & Vrijenhoek, 2008^[515]

Pogonophora là một ngành giun còn gọi là giun ống biển.^[516]^[517] Chúng bao gồm khoảng 80 loài^[518] và sống trong các ống mỏng bị chôn vùi trong lớp trầm tích^[519]^[520] hoặc trong các ống gắn với lớp nền cứng ở độ sâu đại dương từ 100 đến 10.000 m.

Lamellibrachia luymesi là một loài giun ống biển khổng lồ được đặt tên bởi van der Land & Nørrevang vào năm 1975^[521]

Hiện nay, đơn vị phân loại này và Vestimentifera^[522]^[523]^[524]^[525] đã được thay thế bằng một họ giun nhiều tơ là Siboglinidae^[526] trong lớp Polychaeta thuộc ngành Annelida.^[522]^[527] Hồ sơ hóa thạch cùng với đồng hồ phân tử cho thấy họ này có nguồn gốc từ Đại Trung Sinh (250 – 66 Mya) hoặc Đại Tân Sinh (66 Mya – gần đây).^[528]

Osedax frankpressi^[529]

Các chi trong họ Siboglinidae:

Osedax^[530]^[531]^[532]^[533]
Frenulata^[522]
- Birsteinia
- Bobmarleya^[534]
- Choanophorus
- Crassibrachia
- Cyclobrachia
- Diplobrachia^[535]^[536]
- Galathealinum
- Heptobrachia
- Lamellisabella
- Nereilinum
- Oligobrachia
- Paraescarpia^[537]
- Polybrachia
- Siboglinoides
- Siboglinum
- Siphonobrachia
- Spirobrachia
- Unibrachium
- Volvobrachia^[538]
- Zenkevitchiana
Sclerolinum^[522]
Vestimentifera^[522]
- Alaysia
- Arcovesia
- Escarpia
- Lamellibrachia
- Oasisia
- Ridgeia
- Riftia
- Tevnia

Osedax rubiplumus được đặt tên bởi Rouse, Goffredi & Vrijenhoek vào năm 2004^[539]

Aschelminthes sửa

Aschelminthes^[540] (còn được gọi là Aeschelminthes), là một ngành động vật và có mối quan hệ chặt chẽ với ngành Platyhelminthes. Ngành động vật này là sinh vật có khoang giả và đã lỗi thời. Hiện giờ, các động vật tương tự khác không còn các mối quan hệ chặt chẽ và đã được trở thành một ngành riêng.

Ascaris limbricoides cái đã trưởng thành^[541]^[542]^[543]^[544]

Đa dạng sinh học sửa

Ngành và số lượng loài sửa

Đa dạng sinh học.^[545]^[546]

Giai đoạn ăn của ấu trùng Prometheus thuộc ngành Cycliophora.

Ngành/không phân hạng^[547]	Đặt tên	Năm	Phân loại	Số lượng loài	Hình ảnh
Acanthocephala	Koelreuter	1771	Nhánh Gnathifera	≈ 1420 loài^[548]^[549]
†Agmata	Yochelson^[550]^[551]^[552]	1977	Giới Động vật	3 loài ^[553]	Volborthella
Annelida	Lammark	1809	Liên ngành Lophotrochozoa	22, 000 loài
Archaeocyatha	Vologdin	1937	Có thể là ngành Động vật thân lỗ	Không xác định.
Arthropoda	von Siebold	1937	Không phân hạng Panarthropoda	&00000000012500000000001.250.000+ tồn tại;^[554]> 20,000+ tuyệt chủng	Mictyris longicarpus^[555]^[556]^[557]
Brachiopoda	Dumérl	1806	Nhánh Brachiozoa	≈ 7000 loài
Bryozoa	Ehrenberg	1831	Nhánh Brachiozoa	≈ 6000 loài
Chaetognatha	Leuckart	1854	Nhánh Gnathifera	Hơn 120 loài vào năm 2021.^[558]^[559]
(Kph) Cambroernida	Caron,^[560]	2010	Nhánh Ambulacraria	Không xác định.
Chordata	Haeckel^[561]	1874	Liên ngành Deuterostomia	≈ 65,000 loài
Cnidaria	Hatschek	1888	Phân giớiEumetazoa	Hơn 11,000 loài.
Ctenophora	Eschscholtz	1829	Phân giới Eumetazoa	Claudia Mills ước tính có khoảng 100-150 loài được xác nhận.^[562]
Cycliophora	Funch & Kristensen	1995	Liên ngành Platyzoa	2 loài
Dicyemida	Köllicker^[563]	1882	Không phân hạng Mesozoa^[564] hoặc Lophotrochozoa^[565]^[566]
Echinodermata	Bruguière	1791	Nhánh Ambulacraria	7000 loài còn sinh tồn.^[567]
Entoprocta	Nitsche	1791	Liên ngành Lophotrochozoa	150 loài ^[568]^[569]
Gastrotricha	Metschnikoff	1865	Liên ngành Platyzoa	Tới năm 2011, khoảng 790 loài đã được mô tả.^[570]
Gnathosmulida	Ax	1956	Nhánh Gnathifera	100 loài được miêu tả.^[571]^[572]
Hemichordata	Bateson	1885	Nhánh Ambulacraria	100 loài tồn tại.
Kinorhyncha	Reinhard	1881	Nhánh Scalidophora	Ngành này có 21 chi và khoảng 200 loài.^[573]
Loricifera	Kristensen	1985	Nhánh Scalidophora
Lobopodia	Snodgrass	1938	Không phân hạng Panarthropoda	Không xác định
Medusoid	Hatschek	1888	Phân giới/Liên ngành Vendobionta	Không xác định.
Micrognathozoa	Kristensen & Funch,	2000	Nhánh Gnathifera^[574]^[575]	1 loài duy nhất.(Limnognathia maerski)^[576].
Monoblastozoa	R. Blackwelder	1963	(Không phân hạng) Mesozoa	1 loài. (Salinella salve) mô tả bởi Johannes Frenzel vào năm 1892.^[279]^[280]
Mollusca	Carl Linnaeus	1758	Liên ngành Lophotrochozoa	Chapman ước tính, 85000 loài được công nhận.^[577]
Nematoda	Karl Moriz Diesing	1861	Nhánh Nematoida	Tổng số loài Giun tròn được thống kê khoảng 1 triệu loài.^[578]^[579]
Nematomorpha	František Vejdovský	1886	Nhánh Nematoida	Ước tính 320 loài còn tồn tại được phân vào giữa hai họ.^[580]	Paragordius tricuspidatus (Dufour, 1828) ^[581]
Nemertea	Schultze	1851	Liên ngành Lophotrochozoa	Khoảng 900 loài giun vòi được mô tả.^[582]
Onychophora	Grube	1853	Không phân hạng Panarthropoda	Khoảng 200 loài giun nhung đã được mô tả, mặc dù số lượng loài thực sự có khả năng lớn hơn. Hai họ giun nhung còn sinh tồn là Peripatidae và Peripatopsidae.^[583]^[584]
Orthonectida	Giard	1872	Không phân hạng Mesozoa	Ngành bao gồm khoảng 20 loài đã biết, trong đó loài Rhopalura ophiocomae là loài được biết đến nhiều nhất.^[288]
Petalonamae	Pfug	1972	Phân giới/Liên ngành Vendobionta	Không xác định
Placozoa	Karl Gottlieb Grell^[67]	1971	Phân giới Parazoa	3 loài (Trichoplax adhaerens, Hoilungia hongkongensis và Polyplacotoma mediterranea)^[585]
Platyhelminthes	Claus	1887	Platyzoa	26,302 loài.^[586]
Phoronida	Hatschek	1888	Liên ngành Lophotrochozoa	21 loài.^[587]	Phoronis australis
Porifera	Grant	1836	Phân giới Parazoa	Cho đến nay các công bố của khoa học đã xác định được khoảng 9.000 loài Porifera,^[588], trong đó: có khoảng 400 loài là bọt biển thủy tinh; khoảng 500 loài là bọt biển đá vôi; và phần còn lại là Demosponges.^[589]
Priapulida	Théel	1906^[590]	Nhánh Scalidophora^[591]	Có 22 loài Priapulida được biết đến, một nửa trong số chúng có kích thước trung bình.^[592]^[593]^[594]	Priapulus caudatus^[595]^[596]^[597]
Proarticulata	Fedonkin	1985	Phân giới/Liên ngành Vendobionta	Không xác định (tất cả các loại đều tuyệt chủng).

Tổng số lượng loài động vật trên trái đất sửa

Các loài Chân khớp đã tuyệt chủng và còn sinh tồn. Ngành Arthropoda đặt tên bởi Von Siebold, 1848^[598]

Thế giới sửa

Theo nhiều số liệu thống kê của nhiều tổ chức cho rằng:

Theo số liệu thống kê không chính thức, giới Động vật hiện có khoảng 7,7 triệu loài động vật đã được biết đến trên hành tinh của chúng ta. Theo Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA).^[14]
Những loài vật đã được con người biết đến có khoảng 1,7 triệu loài, Trong đó, động vật có vú có hơn 4200 loài, chim có hơn 9000 loài, bò sát có hơn 5100 loài, lưỡng cư có hơn 31000 loài, cá có hơn 21000 loài, động vật không có xương sống có khoảng 1,3 triệu loài.^[599]
Giáo sư Worm và nhà khoa học Camilo Mora thuộc Đại học Hawaii đã sử dụng các mô hình toán học phức tạp và tiên tiến để khám phá các loài để ước tính số loài trên Trái đất. Kết quả họ phát hiện có gần 7,8 triệu loài động vật.^[600]
Các nhà khoa học thuộc Đại học Dalhousie, Canada và Đại học Hawaii vừa công bố một công trình nghiên cứu. Trong đó, có khoảng 8,7 triệu loài khác nhau tồn tại trên Trái Đất, mặc dù chỉ mới có một phần nhỏ trong số này được phát hiện và phân loại. Về động vật, họ ước tính có 7,77 triệu loài động vật, trong đó 953434 loài đã được mô tả và phân loại.^[601]
Theo Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia (NCBI), dự đoán có khoảng 7,77 triệu loài động vật trên đất liền và 2,15 triệu loài động vật ở đại dương.^[602]

Việt Nam sửa

Đến nay, các nhà khoa học về sinh thái, tài nguyên sinh vật Việt Nam và trên thế giới đã xác định được khoảng 51400 loài sinh vật tại Việt Nam. Trong đó, có khoảng 7500 loài hoặc chủng vi sinh vật, 20000 loài thực vật, 10900 loài động vật, 2000 loài động vật không xương sống và cá nước ngọt, 11000 loài sinh vật biển.^[603]

Hình ảnh sửa

Tham khảo sửa

Bản mẫu:Tham khảo

^ The taxon name, Vetulocolia, is derived from the type genus, Vetulicola, which is a compound Latin word composed of vetuli "old" and cola "inhabitant".

Xem thêm sửa

Đọc thêm sửa

Petalonamae sửa

Bản mẫu:Clade

Placozoa sửa

Trilobozoa sửa

Coeloscleritophora sửa

Bản mẫu:Chú thích tạp chí

Cnidaria sửa

Siphonophorae

PinkTentacle.com (2008): Siphonophore: Deep-sea superorganism (video). Truy cập 2009-MAY-23.

Annelida sửa

Clitellata

Bản mẫu:TĐBKVN

Bản mẫu:En

Bản mẫu:Britannica
Bản mẫu:NCBI
Bản mẫu:ITIS
Bản mẫu:Eol
Information on the medicinal leech
Detailed information on leeches
Leech fact sheet - a more detailed description
North American leeches Bản mẫu:Webarchive
How to remove a leech
How to remove a leech II
H2G2-Leeches

Brachiopoda sửa

Bản mẫu:Chú thích sách

Liên kết ngoài sửa

Dicyemida sửa

Trilobozoa sửa

Ediacara Assemblage University of Bristol

Proarticulata sửa

Database of Ediacaran Biota Advent of Complex Life

Vendobionta sửa

Dunn, F. S.; Liu, A. G.; Donoghue, P. C. «Ediacaran developmental biology». (2017). Biological Reviews. 93 (2): 914-932.

Trilobitomorpha/Trilobite sửa

Bản mẫu:Chú thích. (A site with information covering trilobites from all angles. Includes many line drawings and photographs.)
Bản mẫu:Britannica
The Virtual Fossil Museum - Class Trilobita - Including extensive photographs organized by taxonomy and locality.
Western Trilobite Association
Kevin's Trilobite Gallery - a collection of photographs of trilobite fossils
Canadian trilobite web site: photographs of trilobite fossils Bản mẫu:Webarchive
The Paleontological Society
Bản mẫu:Cite EB1911

Vetulicolia sửa

New phylum on the block - Accessed ngày 3 tháng 1 năm 2008
Photos and drawings of fossils of various Vetulicolians - Accessed ngày 3 tháng 1 năm 2008*Biota of the Maotianshan Shale, Chengjiang China - URL retrieved ngày 22 tháng 6 năm 2006
Palaeos' Page on Vetulicolia [4]
Photos of Vetulicola cuneata fossils - URL retrieved ngày 22 tháng 6 năm 2006
Photos of Vetulicola rectangulata fossils - Accessed ngày 3 tháng 1 năm 2008
Photos of Vetulicola gangtoucunensis fossils - Accessed ngày 3 tháng 1 năm 2008

Bản mẫu:Animalia Bản mẫu:Sự sống trên Trái Đất

^ Bản mẫu:Chú thích tạp chí

[456] The taxon name, Vetulocolia, is derived from the type genus, Vetulicola, which is a compound Latin word composed of vetuli "old" and cola "inhabitant".

[605] Bản mẫu:Chú thích tạp chí

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[1]

[2]

[3]

[4]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[46]

[43]

[44]

[45]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]

[98]

[99]

[100]

Placozoa
Thời điểm hóa thạch: 635–542 triệu năm trước đây^[69] TiềnЄ Є O S D C P T J K Pg N Cũng có thể tiến hóa vào khoảng 720-635 triệu năm trước.^[69]
Trichoplax adhaerens
Phân loại khoa học
Vực (domain)	Eukaryota
Giới (regnum)	Animalia
Phân giới (subregnum)	Parazoa
Ngành (phylum)	Placozoa
Grell, 1971

Phân loại giới Động vật

Tổng quan sửa

Giới Động vật sửa

Phân loại chung và phát sinh ngoài sửa

Bậc phân loại sửa

Các quy định và đặc điểm phân loại động vật sửa

Phân loại sửa

Ngành Placozoa[65] sửa

Ngành Porifera[79][80][81][82] sửa

Ngành Archaeocyatha †[112][113] sửa

Ngành Ctenophora[117][118][119] sửa

Ngành Cnidaria sửa

Ngành Chordata sửa

Lớp Mammalia 5.800 loài sửa

Ngành Hemichordata[160] sửa

Ngành Echinodermata sửa

(Không phân hạng) Cambroernida sửa

Ngành Vetulicolia † sửa

Ngành Saccorhytida † sửa

Lớp Palaeoscolecida† sửa

Ngành Priapulida sửa

Ngành Kinorhyncha sửa

Ngành Loricifera sửa

Ngành Nematoda[194][195][196][197] sửa

Ngành Nematomorpha sửa

Ngành Onychophora[201][202][203] sửa

Ngành Lobopodia sửa

Ngành Arthropoda[206][207] sửa

Chi Sialomorpha [214][215] sửa

Ngành Tardigrada sửa

Ngành Platyhelminthes sửa

Ngành Gastrotricha[223] sửa

Ngành Chaetognatha sửa

Ngành Acanthocephala sửa

Ngành Gnathostomulida sửa

Ngành Rotifera sửa

Ngành Micrognathozoa sửa

Ngành Cycliophora[243][244] sửa

Ngành Annelida sửa

Ngành Sipuncula sửa

Ngành Mollusca sửa

Ngành Bryozoa sửa

Ngành Entoprocta sửa

Ngành Phoronida[254][255][256][257][258] sửa

Brachiopoda sửa

Lớp Hyolitha † sửa

Ngành Monoblastozoa[278] sửa

Ngành Dicyemida sửa

Orthonectida[286][287][288][289][290][291][292] sửa

Petalonamae[298][299][300][301][302][303][304][305] sửa

Ngành Proarticulata[306][307][308][309][310][311] sửa

Ngành Trilobozoa[317][318][319][320] sửa

Medusoid[321] sửa

Lớp †Coeloscleritophora[328][329][330] sửa

Agmata [19] sửa

Xenacoelomorpha sửa

Phân ngành Xenoturbellida[347][348] sửa

Phân ngành Acoelomorpha[353][354][355][356][357][358][359][360][361][362][363][364] sửa

Phát sinh loài và tiến hoá sửa

Cây phát sinh sửa

Tiến hoá, sinh tồn và phát triển sửa

Phân loại học và các nhánh sửa

Xenacoelomorpha sửa

Nephrozoa sửa

Phân loại sửa

Phát sinh chủng loại sửa

Deuterostomia sửa

Phân loại và giới thiệu sửa

Phát sinh loài sửa

Một số ngành khác sửa

Ngành Hemichordata sửa

Ngành Echinodermata sửa

Ngành Chordata sửa

Phát sinh loài sửa

Giả thuyết Olfactores sửa

Ngành Sacorhytida sửa

Ngành Vetulicolia sửa

Protostomia sửa

Phân loại học và giới thiệu sửa

Phân loại sửa

Ngành Placozoa^[65] sửa

Ngành Porifera^[79]^[80]^[81]^[82] sửa

Ngành Archaeocyatha †^[112]^[113] sửa

Ngành Ctenophora^[117]^[118]^[119] sửa

Ngành Hemichordata^[160] sửa

Lớp Palaeoscolecida † sửa

Ngành Nematoda^[194]^[195]^[196]^[197] sửa

Ngành Onychophora^[201]^[202]^[203] sửa

Ngành Arthropoda^[206]^[207] sửa

Chi Sialomorpha ^[214]^[215] sửa

Ngành Gastrotricha^[223] sửa

Ngành Cycliophora^[243]^[244] sửa

Ngành Phoronida^[254]^[255]^[256]^[257]^[258] sửa

Ngành Monoblastozoa^[278] sửa

Orthonectida^[286]^[287]^[288]^[289]^[290]^[291]^[292] sửa

Petalonamae^[298]^[299]^[300]^[301]^[302]^[303]^[304]^[305] sửa

Ngành Proarticulata^[306]^[307]^[308]^[309]^[310]^[311] sửa

Ngành Trilobozoa^[317]^[318]^[319]^[320] sửa

Medusoid^[321] sửa

Lớp †Coeloscleritophora^[328]^[329]^[330] sửa

Agmata ^[19] sửa

Phân ngành Xenoturbellida^[347]^[348] sửa

Phân ngành Acoelomorpha^[353]^[354]^[355]^[356]^[357]^[358]^[359]^[360]^[361]^[362]^[363]^[364] sửa