Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Việt Nam”

Lãnh thổ Việt Nam xuất hiện con người sinh sống từ [[thời đại đồ đá cũ]]. Lịch sử Việt Nam cổ đại bắt đầu với các nhà nước [[Văn Lang]], [[Âu Lạc]]. Âu Lạc bị [[nhà Triệu]] từ phương Bắc thôn tính vào đầu thế kỷ thứ 2 TCN; sau đó là thời kỳ [[Bắc thuộc]] kéo dài hơn một [[thiên niên kỷ]]. Chế độ quân chủ độc lập được tái lập sau [[Trận Bạch Đằng (938)|chiến thắng]] của [[Ngô Quyền]] trước [[Nam Hán|nhà Nam Hán]]. Sự kiện này mở đường cho các triều đại độc lập kế tiếp và trong suốt giai đoạn lịch sử trung đại, quốc gia này tiếp tục giành chiến thắng trước [[Lịch sử chiến tranh Việt Nam–Trung Quốc|các cuộc chiến tranh xâm lược từ phương Bắc]] và dần [[Nam tiến|mở rộng về phía nam]]. [[Thời kỳ Bắc thuộc lần thứ tư|Thời kỳ Bắc thuộc cuối cùng]] kết thúc sau chiến thắng trước [[nhà Minh]] của [[Khởi nghĩa Lam Sơn|nghĩa quân Lam Sơn]].

 

 

Sau khi tái thống nhất, Việt Nam tiếp tục bị cô lập, gặp khó khăn về kinh tế, chính trị, ngoại giao sau [[Cách mạng 1989|sự sụp đổ]] và [[Liên Xô tan rã|tan rã]] của đồng minh [[Liên Xô]] cùng [[Khối phía Đông]], các lệnh trừng phạt, [[cấm vận]] từ phía Hoa Kỳ,<ref>{{Chú thích web|url=https://vnanet.vn/vi/anh/anh-chuyen-de-1053/25-nam-ngay-hoa-ky-do-bo-cam-van-voi-viet-nam-3699801.html|tựa đề=25 năm ngày Hoa Kỳ dỡ bỏ cấm vận với Việt Nam|tác giả=TTXVN|họ=|tên=|ngày=2019-1-29|website=vnanet.vn|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20210516093722/https://vnanet.vn/vi/anh/anh-chuyen-de-1053/25-nam-ngay-hoa-ky-do-bo-cam-van-voi-viet-nam-3699801.html|ngày lưu trữ=2021-05-16|url hỏng=|ngày truy cập=|url-status=live}}</ref> [[Chiến tranh biên giới Việt Nam – Campuchia|chiến tranh với Campuchia]], [[Chiến tranh biên giới Việt–Trung 1979|biên giới giáp Trung Quốc]] và hậu quả của [[Thời bao cấp|chính sách kinh tế bao cấp]] [[Kinh tế Việt Nam, 1976-1986|sau nhiều năm duy trì]]. Năm 1986, Đảng Cộng sản ban hành loạt [[Đổi Mới|cải cách đổi mới]], qua đó cơ bản chấm dứt, xóa bỏ bao cấp, tạo điều kiện cho Việt Nam hình thành [[Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa|kinh tế thị trường]] và hội nhập sâu rộng. Cải cách đổi mới kết hợp cùng quy mô dân số lớn đưa Việt Nam trở thành một trong những [[nước đang phát triển]] có tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm [[Danh sách quốc gia theo tốc độ tăng trưởng GDP thực tế|nhanh nhất thế giới]]. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn đang tiếp tục phải đối mặt với những thách thức lớn như [[tham nhũng]]<ref>{{Chú thích web|url=https://vnexpress.net/tham-nhung-o-viet-nam-vua-tinh-vi-vua-trang-tron-2242604.html|tựa đề='Tham nhũng ở Việt Nam vừa tinh vi vừa trắng trợn'|tác giả=Lê Văn HLân|họ=|tên=|ngày=2012-9-11|website=vnexpress.net|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20210423165330/https://vnexpress.net/tham-nhung-o-viet-nam-vua-tinh-vi-vua-trang-tron-2242604.html|ngày lưu trữ=2021-04-23|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.transparency.org/en/cpi/2020/index/vnm|tựa đề=CORRUPTION PERCEPTIONS INDEX 2020: Vietnam|họ=Truth & Transparency Foundation|website=www.transparency.org|ngày truy cập=2021-03-03|archive-date = ngày 16 tháng 5 năm 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210516093722/https://www.transparency.org/en/cpi/2020/index/vnm|url-status=live}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://vn.sputniknews.com/vietnam/201912268428605-tham-nhung-o-viet-nam-dan-con-kho-sao-nhieu-can-bo-giau-the/|tựa đề=Tham nhũng ở Việt Nam: Dân còn khổ, sao nhiều cán bộ giàu thế?|tác giả=|họ=|tên=|ngày=2019-12-26|website=vn.sputniknews.com|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20210323102043/https://vn.sputniknews.com/vietnam/201912268428605-tham-nhung-o-viet-nam-dan-con-kho-sao-nhieu-can-bo-giau-the/|ngày lưu trữ=2021-03-23|url hỏng=|ngày truy cập=2020-12-26}}</ref>, [[Tội phạm có tổ chức tại Việt Nam|tội phạm gia tăng]]<ref>{{Chú thích web|url=https://hanoimoi.com.vn/tin-tuc/Chinh-tri/945138/bo-truong-bo-cong-an-to-lam-tinh-hinh-toi-pham-va-vi-pham-phap-luat-van-dien-bien-phuc-tap|tựa đề=Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm: Tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật vẫn diễn biến phức tạp|tác giả=Quỳnh Hoa (TTXVN)|họ=|tên=|ngày=2019-12-9|website=hanoimoi.com.vn|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20191031102650/http://hanoimoi.com.vn/tin-tuc/Chinh-tri/945138/bo-truong-bo-cong-an-to-lam-tinh-hinh-toi-pham-va-vi-pham-phap-luat-van-dien-bien-phuc-tap|ngày lưu trữ=2019-10-31|url hỏng=|ngày truy cập=2020-12-26}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://kiemsat.vn/nam-2019-toi-pham-giet-nguoi-co-chieu-huong-gia-tang-56596.html|tựa đề=Năm 2019, tội phạm giết người có chiều hướng gia tăng|tác giả=Nguyễn Nho|họ=|tên=|ngày=2020-2-7|website=kiemsat.vn|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20201028002228/https://kiemsat.vn/nam-2019-toi-pham-giet-nguoi-co-chieu-huong-gia-tang-56596.html|ngày lưu trữ=2020-10-28|url hỏng=|ngày truy cập=2020-12-26}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://tuyengiao.vn/thoi-su/tinh-hinh-toi-pham-van-o-muc-do-nghiem-trong-bao-luc-gia-tang-114669|tựa đề=Tình hình tội phạm vẫn ở mức độ nghiêm trọng, bạo lực gia tăng|tác giả=TTXVN|họ=|tên=|ngày=2018-4-9|website=tuyengiao.vn|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200918180744/http://www.tuyengiao.vn/thoi-su/tinh-hinh-toi-pham-van-o-muc-do-nghiem-trong-bao-luc-gia-tang-114669|ngày lưu trữ=2020-09-18|url hỏng=|ngày truy cập=2020-12-26}}</ref>, [[ô nhiễm môi trường]]<ref>{{Chú thích web|url=https://vnexpress.net/song-chung-voi-rac-4183059.html|tựa đề=Sống chung với rác|tác giả=Cẩm Hà|họ=|tên=|ngày=2020-10-28|website=vnexpress.net|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20201121065049/https://vnexpress.net/song-chung-voi-rac-4183059.html|ngày lưu trữ=2020-11-21|url hỏng=|ngày truy cập=2020-12-26}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://laodong.vn/xa-hoi/o-nhiem-moi-truong-bien-viet-nam-dang-o-muc-bao-dong-983459.ldo|tựa đề=Ô nhiễm môi trường biển Việt Nam đang ở mức báo động|tác giả=Hữu Long|ngày=2021-12-11|website=laodong.vn|url-status=live|ngày truy cập=2022-03-07}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://nhandan.com.vn/vi-moi-truong-xanh/chong-o-nhiem-moi-truong-nhu-chong-giac-474728/|tựa đề="Chống ô nhiễm môi trường như chống giặc"|tác giả=Lê Hà|họ=|tên=|ngày=2020-6-15|website=nhandan.com.vn|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20210516093723/https://nhandan.com.vn/vi-moi-truong-xanh/chong-o-nhiem-moi-truong-nhu-chong-giac-474728/|ngày lưu trữ=2021-05-16|url hỏng=|ngày truy cập=2020-12-26|url-status=live}}</ref>, [[phúc lợi xã hội]] không đầy đủ<ref>{{Chú thích web|url=https://vnexpress.net/hon-60-nguoi-gia-viet-nam-khong-co-luong-huu-4263414.html|tựa đề=Hơn 60% người già Việt Nam không có lương hưu|tác giả=Nhật Linh|ngày=2021-4-15|website=vnexpress.net|ngày truy cập=2021-04-15|archive-date = ngày 15 tháng 4 năm 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210415124321/https://vnexpress.net/hon-60-nguoi-gia-viet-nam-khong-co-luong-huu-4263414.html}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://vnexpress.net/luong-cong-nhan-khong-du-song-4432581.html|tựa đề=Lương công nhân không đủ sống|tác giả=Lê Tuyết|ngày=2022-3-1|website=vnexpress.net|url-status=live|ngày truy cập=2022-03-07}}</ref> cùng mục tiêu xóa bỏ [[Nghèo|đói nghèo]]<ref>{{Chú thích web|url=https://vietnamnews.vn/society/715990/poverty-still-a-major-concern-for-vietnamese-people-papi-report.html|tựa đề=Society: Poverty still a major concern for Vietnamese people: PAPI report|tác giả=Vietnam News|họ=|tên=|ngày=2020-4-29|website=vietnamnews.vn|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20210516093723/https://vietnamnews.vn/society/715990/poverty-still-a-major-concern-for-vietnamese-people-papi-report.html|ngày lưu trữ=2021-05-16|url-status=live|ngày truy cập=|url hỏng=}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://e.vnexpress.net/news/news/9-million-vietnamese-people-still-living-in-extreme-poverty-report-3733087.html|tựa đề=9 million Vietnamese people still living in extreme poverty: report|tác giả=Dat Nguyen|họ=|tên=|ngày=2018-4-7|website=e.vnexpress.net|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20210115220541/https://e.vnexpress.net/news/news/9-million-vietnamese-people-still-living-in-extreme-poverty-report-3733087.html|ngày lưu trữ=2021-01-15|ngày truy cập=2020-12-26|url hỏng=}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://vnexpress.net/lao-dong-ngheo-teo-top-trong-nang-nong-4300723.html|tựa đề=Lao động nghèo 'teo tóp' trong nắng nóng|tác giả=Phan Dương|ngày=2021-6-29|website=vnexpress.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20210629055205/https://vnexpress.net/lao-dong-ngheo-teo-top-trong-nang-nong-4300723.html|archive-date=2021-06-29|url-status=live|ngày truy cập=2021-06-29}}</ref> vẫn đang được tiếp tục. Ngoài ra, giới [[bất đồng chính kiến ở Việt Nam|bất đồng chính kiến]], chính phủ một số nước [[Thế giới phương Tây|phương Tây]] và các tổ chức theo dõi [[nhân quyền]] có quan điểm chỉ trích [[Nhân quyền tại Việt Nam|hồ sơ nhân quyền]] của Việt Nam; liên quan đến các vấn đề [[Tôn giáo tại Việt Nam|tôn giáo]], [[Kiểm duyệt ở Việt Nam|kiểm duyệt truyền thông]], hạn chế các nhóm ủng hộ nhân quyền cùng các quyền [[tự do dân sự]].<ref>{{Chú thích báo|url=https://www.hrw.org/world-report/2019/country-chapters/vietnam|title=World Report 2019: Rights Trends in Vietnam|date=ngày 15 tháng 1 năm 2019|work=Human Rights Watch|access-date=ngày 12 tháng 5 năm 2020|language=en|archive-date = ngày 16 tháng 1 năm 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210116164423/https://www.hrw.org/world-report/2019/country-chapters/vietnam}}</ref>