Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sự kiện Tết Mậu Thân”

Hầu hết các loại vũ khí trang bị cho quân Mỹ dùng trong chiến tranh đều là những loại mới, như súng trường [[M16|M-16]], đại bác [[M107]] 175mm, xe tăng kiểu mới [[M48 Patton]] đến máy bay trinh sát điện tử, máy bay [[General Dynamics F-111|F-111]], [[Boeing B-52 Stratofortress|B-52]]; từ quả mìn mỏng "cây nhiệt đới", máy dò điện tử đến máy phát nhiễu cực mạnh, bom vô tuyến, bom điều khiển bằng lazer, bom napalm và chất độc hoá học, v.v…v... Ở thời kỳ đỉnh cao 1968 -1969, Mỹ huy động đến miền Nam Việt Nam 24 tiểu đoàn [[thiết giáp]] (2.750 chiếc, trong đó có 950 [[xe tăng]]) và 83 tiểu đoàn [[pháo binh]] với 1412 khẩu pháo. Tướng [[William Westmoreland]] ''"tin tưởng rằng nước Mỹ chưa hề cho ra trận một lực lượng tinh nhuệ, thiện chiến hơn lực lượng ở Việt Nam trong những năm 1966-1969"''.<ref>William Westmoreland: Tường trình của một quân nhân, Garden City, N.Y.: Doubleday, 1976. P.129</ref>

Tháng 6-1967, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, Trung ương Cục tính toán một chiến lược có ý nghĩa quyết định, tạo bước ngoặt cho chiến tranh. Theo đó, nếu không tranh thủ thời cơ, đi sớm một bước thì sang năm 1968, cách mạng miền Nam sẽ gặp bất lợi lớn khi quân đội Mỹ, dưới áp lực của dư luận nước Mỹ, buộc phải dốc toàn lực thực hiện một hành động quân sự lớn để phá vỡ thế bế tắc và kết thúc chiến tranh theo cách Mỹ muốn. Mặt khác, năm 1968 cũng lại là năm bản lề trước cuộc [[bầu cử tổng thống Mỹ]], khi mà các mâu thuẫn chính trị tại Mỹ bị đẩy lên cao và dư luận Mỹ đặc biệt quan tâm tới tình hình thời sự chính trị. Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương chỉ thị là trong dự thảo kế hoạch, cần phải tính đến các '''"yếu tố chính trị"''' sẽ diễn ra vào năm 1968 tại Mỹ, nhằm khoét sâu vào mâu thuẫn chính trị tại Mỹ trong năm này. Theo nhận xét của sử gia Mỹ [[Merle L. Pribbenow]], chỉ thị này đã được thực tế chứng minh là chính xác, việc dự đoán thành công và biết khai thác điểm yếu chính trị của phía Mỹ đã tạo nên chiến thắng của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong chiến dịch<ref name="Merle L 1968">Merle L. Pribbenow II – Tướng Giáp và tiến trình của kế hoạch Tết Mậu Thân (1968). Journal of Vietnamese Studies, Volume 3, Number 2, Summer 2008</ref>.

* Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam: Theo Đài phát thanh Giải phóng ngày 17/11/1967, Quân Giải phóng sẽ tự nguyện ngừng bắn từ 01h00 sáng giờ Hà Nội-00h00 giờ Sài Gòn ngày 27/1/1968 (28 tháng Chạp) đến 01h00 sáng giờ Hà Nội-00h00 giờ Sài Gòn ngày 3/2/1968 (05 tháng Giêng-ÂL). Tổng thời gian là 168 giờ. Phía VNDCCH trước đó đã điều chỉnh giờ miền Bắc chậm hơn giờ Bắc Kinh đã được 2 miền sử dụng 1h đồng hồ.<ref>{{chú thích web | url = https://www.vietnam.ttu.edu/virtualarchive/items.php?item=2131001044 | tiêu đề = The Vietnam Center and Sam Johnson Vietnam Archive: Search Results | author = | ngày = | ngày truy cập = 25 tháng 2 năm 2024 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>

Ở Toà đại sứ Mỹ, lúc 2 giờ 30 phút ngày 31-1-1968, 17 chiến sĩ Đội biệt động số 11 do [[Ngô Thành Vân]] (Ba Đen) chỉ huy dùng xe du lịch có hoả lực [[B40|B-40]] yểm trợ đột nhập thẳng cổng Toà đại sứ.<ref>{{chú thích web | url = https://www.vnu.edu.vn/btdhqghn/?C2460/N14365/Tong-tien-cong-va-noi-day-Tet-Mau-Than-1968.htm | tiêu đề = ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI | author = | ngày = | ngày truy cập = 25 tháng 2 năm 2024 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref> Sau khi diệt 4 quân cảnh Mỹ ở ngoài cổng, biệt động dùng thuốc nổ phá thủng tường, tiến đánh vào bên trong, chiếm gần hết tầng 1 phát triển lên tầng 2 và 3 Toà đại sứ. Một nhiệm vụ quan trọng đặt ra là phải bắt sống Đại sứ Bunker, nhưng các nhân viên an ninh sứ quán Mỹ đã lén đưa được Bunker rời khỏi biệt thự bằng một chiếc xe bọc thép sang ẩn nấp trong một hầm bí mật ở một địa điểm khác.

Việc quân Giải phóng đánh chiếm và trụ lại trong Toà đại sứ Mỹ tới hơn sáu giờ đồng hồ đã gây một tiếng vang lớn, làm chấn động nước Mỹ. Tất cả các cấp chỉ huy quân sự, ngoại giao ở Sài Gòn và cả nước Mỹ bàng hoàng, sửng sốt. 9 giờ 30 phút sáng ngày 31-1-1968, Westmoreland có mặt ở Đại sứ quán chứng kiến ''"khu sứ quán thật là hỗn độn, xác người Mỹ và người Việt Nam vẫn nằm ngổn ngang. Nhưng không giống như hầu hết các chiến trường, các nhà báo, các nhà quay phim vô tuyến truyền hình Mỹ hình như có mặt khắp mọi nơi. Nét mặt họ ánh lên nỗi buồn bực và tâm trạng không tin tưởng như thể sự tận cùng của thế giới đã đến nơi rồi"''<ref>Westmoreland: Một quân nhân tường trình, tr. 177</ref>. Nhà báo [[Dave Richard Palmer]] nhận xét: ''"Nhiệm vụ của họ là xông vào sứ quán Mỹ. Làm được gì ở bên trong sứ quán không quan trọng, mà mục đích là phải xông vào được nơi đó đánh một đòn tượng trưng cho toàn bộ cuộc tiến công…công... Họ đã thành công hết sức to lớn."''<ref name=pl2 />

Một số tài liệu Mỹ và phương Tây cho rằng trong lúc chiếm giữ Huế, quân Giải phóng đã xử tử nhiều nhân viên quân sự và dân sự thuộc chính phủ Việt Nam Cộng hòa.<ref name="Pike">Douglas Pike, [http://www.vietnam.ttu.edu/star/images/231/2310402003a.pdf "Vietcong Strategy of Terror" (PDF)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110720115232/http://www.vietnam.ttu.edu/star/images/231/2310402003a.pdf |date = ngày 20 tháng 7 năm 2011}}, page 27-29</ref><ref>[http://msuweb.montclair.edu/~furrg/porterhue1.html D.Gareth Porter. "The 1968 'Hue Massacre'". Tạp chí Indochina Chronicle số 33, 24/6/1974]</ref><ref>The Tet Offensive: A Concise History. James H. Willbanks. Columbia University Press. page 101</ref> Theo ông Mark Woodruff, một báo cáo của Mặt trận Dân tộc Giải phóng bắt được ngày 25 tháng 4 năm 1968 ghi rằng họ đã ''"diệt 1.892 nhân viên hành chánh, 38 cảnh sát, 790 tên ác ôn, sáu đại úy, 1 trung úy, 20 thiếu úy và nhiều sĩ quan trừ bị…bị..."'' tại Huế.<ref>Woodruff, Mark. Unheralded Victory. Arlington, VA: Vandamere Press, 1999. tr 209</ref> Ngược lại, phía quân Giải phóng và một số tài liệu Mỹ và phương Tây cho biết: Cái gọi là "cuộc thảm sát" chỉ là đòn [[tâm lý chiến]] mà Mỹ dựng lên, thực tế bom Mỹ đã làm nhiều thường dân chết lẫn lộn cùng binh lính hai bên. Quân Giải phóng đã tự chôn cất thường dân chết do hỏa lực của Mỹ, do vậy Hoa Kỳ mới phát hiện xác thường dân trong các ngôi mộ tập thể. Vào thời điểm đó, một số hãng thông tấn nước ngoài và các nhà báo độc lập đã đến kiểm chứng các hố chôn tập thể, nhưng bị phía Mỹ và Việt Nam Cộng hòa ngăn cản.<ref name="thanhnien">[http://www.thanhnien.com.vn/pages/20130126/giai-ma-mau-than-1968.aspx],</ref><ref>[http://dantri.com.vn/van-hoa/lat-lai-nhung-cau-chuyen-lich-su-nhay-cam-trong-chien-dich-mau-than-1968-689127.htm Lật lại những câu chuyện lịch sử "nhạy cảm" trong chiến dịch Mậu Thân 1968, Báo điện tử Dân trí]</ref><ref>Herman & Porter, [http://www.chss.montclair.edu/english/furr/Vietnam/huemyth/mythofhuemassacre.pdf The Myth of the Hue Massacre], Ramparts, Tập 13, Chương 8, May-June 1975</ref><ref>http://msuweb.montclair.edu/~furrg/porterhue1.html</ref><ref>http://msuweb.montclair.edu/~furrg/porterhue2.html</ref>

Tuy nhiên qua đợt 1, bên cạnh những thành công, quân Giải phóng đã có những dự đoán không đúng với tình hình: họ hy vọng cùng với tiến công quân sự đánh vào các đô thị, họ có thể phát động dân chúng nổi dậy tổng [[khởi nghĩa]] đánh sụp chính quyền Việt Nam Cộng hòa và đặt Mỹ trước tình thế phải đi đến quyết định ra đi khỏi chiến tranh. Kế hoạch trên dựa trên nhận định thấp về khả năng của đối phương và đánh giá quá cao khả năng của họ, nên trong thực tế quân Giải phóng đã bị thương vong lớn mà. Quá trình nổi dậy tổng khởi nghĩa không diễn ra đúng như kế hoạch mặc dù đã có hàng vạn người ở đô thị và ven đô tham gia.<ref>{{chú thích web | url = http://www.nxbctqg.org.vn/index.php?option=com_content&view=article&id=4213:tng-tin-cong-va-ni-dy-mu-than-1968-gia-tr-lch-s&catid=112:tin-van-hoa-tu-tuong&Itemid=488 | tiêu đề = NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT | author = | ngày = | ngày truy cập = 25 tháng 2 năm 2024 | nơi xuất bản = hutoglobal | ngôn ngữ = }}</ref>

Song song với đó, Tổng thống Mỹ Johnsơn, Đại sứ Bunker ra sức tuyên truyền cứu vớt hình ảnh chính trị trong dư luận Mỹ và thế giới đang lên án mạnh mẽ. Các phương tiện thông tin đại chúng Mỹ và Sài Gòn ngày đêm phát đi những tuyên bố của những nhà lãnh đạo Mỹ rằng: "Việt cộng và quân Bắc Việt Nam đã bị Mỹ và đồng minh truy kích; quân Mỹ và quân đội Sài Gòn đã nắm quyền chủ động chiến trường; Việt cộng đã đuối sức, hết hơi, v.v…v... để xoa dịu làn sóng đấu tranh của nhân dân Mỹ và những chất vấn của Quốc hội Hoa Kỳ, đồng thời trấn an tinh thần cho quân đội, chính quyền Sài Gòn.

Trung tướng [[Bernard Trainor]], từng phục vụ ở Việt Nam hai lần, nhận xét: ''"Tôi thấy cuộc kháng chiến của Việt Nam có nét tương đồng với [[cách mạng Mỹ|chiến tranh giành độc lập Hoa Kỳ]]. Cũng như các nhà cách mạng Mỹ thời đó, người Việt quyết chiến đến cùng. Những người dân Mỹ hồi đó đã đi tới một quyết định rằng độc lập là thiết yếu. Họ đặt cược tính mạng và của cải của mình vào sự nghiệp giành độc lập... Hy vọng ban đầu là thu phục trái tim khối óc của người dân, nhưng hy vọng này đã bị tan tành bởi thất bại của chính quyền Sài Gòn trong việc giành tín nhiệm của dân và chiến lược [[Chiến lược Tìm và diệt|Tìm và diệt]] của [[William Westmoreland|Westmoreland]]. Về cơ bản đây là chiến lược tiêu hao sinh lực... Chỉ việc chất đống quân lực và vũ khí, rồi bóp vụn quân địch. Đây cũng là cách mà [[William Westmoreland|Westmoreland]] xúc tiến ở Việt Nam. Một cách làm võ biền. Có thể nói, [[Giải phóng quân|Quân Giải phóng]] đã xoay triết lý chiến tranh tiêu hao chống lại chính [[William Westmoreland|Westmoreland]]. Chiến lược của người Việt là nhằm làm sao xói mòn sinh lực của quân Mỹ, cho tới khi công luận Mỹ xoay chuyển, chống lại chiến tranh. Chiến lược này đã thành công…công..."''.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.qdnd.vn/qdndsite/vi-VN/89/194762/print/Default.aspx |ngày truy cập=2013-04-06 |tựa đề=Vì sao "chiến tranh cục bộ" thất bại? |archive-date = ngày 22 tháng 10 năm 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141022110535/http://www.qdnd.vn/qdndsite/vi-VN/89/194762/print/Default.aspx }}</ref>

''Cuộc tấn công Tết Mậu Thân có lẽ là sự kiện có sức nảy nở lớn nhất trong lịch sử cuộc chiến dài dặc của Mỹ tại Việt Nam. Đây là một thời điểm bước ngoặt trong cuộc chiến, một thời điểm kể từ đó không có đường lùi nữa. Ý tưởng của Lê Duẩn - Văn Tiến Dũng đã hoàn thành một trong những mục tiêu cơ bản được đề ra: "Đè bẹp ý chí xâm lược [của kẻ thù]…... nó phải đi đến ngồi với ta, thương lượng với ta."''

''Chiến lược gia quân sự Trung Quốc cổ đại [[Tôn Vũ|Tôn Tử]] viết: Nước lũ cuốn trôi cả đá gạch, đó là nhờ thế nước lũ; Chim ưng vồ mồi xé nát con mồi, đó là nhờ thế tiết nhanh chớp nhoáng. Trong quyết định tung cuộc Tổng tiến công Tết, quân Giải phóng đã làm theo lời chỉ dạy của Tôn Tử. Họ đã sử dụng sự "biến hóa", và "thế tiết" của họ là hoàn hảo."''<ref name="Merle L 1968">Merle L. Pribbenow II – Tướng Giáp và tiến trình của kế hoạch Tết Mậu Thân (1968). Journal of Vietnamese Studies, Volume 3, Number 2, Summer 2008</ref>|}}

''[[Nhã Ca#Bút ký Giải khăn sô cho Huế|Giải khăn sô cho Huế]]'' (1969) của [[Nhã Ca]] đoạt [[Giải Văn học Nghệ thuật Quốc gia|Giải Văn chương Quốc gia Việt Nam Cộng hòa]] năm 1970<ref name="Nhã Ca và Olga Dror...">[http://vietbao.com/a225806/nha-ca-va-olga-dror-tra-loi-ve-giai-khan-so-cho-hue "Nhã Ca và Olga Dror..."]</ref> tái bản ở [[Hoa Kỳ]] năm 2008) tường thuật lại những biến động với người dân Huế trong cuộc tổng công kích Tết Mậu Thân, những điều tác giả tuyên bố đã thấy tận mắt hoặc thu thập từ lời kể của những người khác. Hồi ký này được tiến sĩ sử học đại học Texas A&M, Olga Dror dịch sang tiếng Anh với tựa ''Mourning Headband for Hue'' (2014) <ref name="Nhã Ca và Olga Dror..."/><ref>[http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=186955&zoneid=430#.VSbQ_l0cSUk Đọc “Giải Khăn Sô Cho Huế” sau 45 năm ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160611014712/http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=186955&zoneid=430#.VSbQ_l0cSUk |date=2016-06-11 }}, nguoi-viet, 24.4.2014</ref> Tính xác thực của cuốn sách này là vấn đề gây nhiều tranh luận cho tới nay.<ref>{{chú thích web | url = http://tapchisonghuong.com.vn/tap-chi/c112/n881/Doc-Nha-Ca-hoi-ky-Binh-luan-cua-mot-nguoi-trong-cuoc.html | tiêu đề = Đọc Nhã Ca hồi ký | author = | ngày = | ngày truy cập = 1 tháng 11 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref> Sau này, theo Nhà văn [[Hoàng Phủ Ngọc Tường]] và [[Nguyễn Đắc Xuân]], Nhã Ca công nhận là cuốn sách đã hư cấu nên nhiều chuyện về các nhân vật có thật, vu oan cho rất nhiều nhân sĩ, trí thức ủng hộ quân Giải phóng khiến họ phải chịu oan nhiều tiếng xấu về sau<ref>{{chú thích web | url = http://antg.cand.com.vn/Tu-lieu-antg/Su-that-ve-3-nhan-vat-bi-ke-thu-goi-la-do-te-khat-mau-Su-vu-khong-trao-tro-304949/ | tiêu đề = Sự thật về 3 nhân vật bị kẻ thù gọi là "đồ tể khát máu": Sự vu khống tráo trở... | author = | ngày = | ngày truy cập = 25 tháng 2 năm 2024 | nơi xuất bản = Báo Công an Nhân dân Điện tử | ngôn ngữ = }}</ref>

Bà Nguyễn Thị Thanh Sung sinh năm 1949 tại An Cựu (Huế), cựu học sinh Đồng Khánh, năm 1974 theo chồng sang Mỹ định cư. Đầu thập niên 1990, bà cho xuất bản một hồi ký mang tên ''"Không Biên Giới"''. Hồi ký có 26 tiểu truyện. Trong một số tiểu truyện (số 16, 19, 23…23...) tác giả viết về sự tàn bạo của quân đội Mỹ-VNCH, riêng tiểu truyện số 6 tác giả dành riêng kể chuyện trả thù của quân Việt Nam Cộng hòa sau Tết Mậu Thân 1968. Gia đình bà Sung từng suýt chết vì bị 1 trái bom Mỹ ném trúng nhà, sau khi tái chiếm Huế thì quân Việt Nam Cộng hòa cho lùng tìm những người có tên trong sổ quyên góp cho quân Giải phóng rồi xử bắn họ, cha bà Sung cũng bị bắt nhưng vì may mắn nên thoát được vụ xử bắn<ref>{{chú thích web | url = http://tapchisonghuong.com.vn/tap-chi/c107/n796/Me-My-ke-chuyen-Hue-sau-Tet-Mau-Than.html | tiêu đề = "Me Mỹ" kể chuyện Huế sau Tết Mậu Thân | author = | ngày = | ngày truy cập = 19 tháng 4 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>