Ariel (vệ tinh)

Ariel
	Ariel
Khám phá
Khám phá bởi	William Lassell
Ngày phát hiện	24 tháng 10 năm 1851
Tên định danh
Phiên âm	/ˈæriəl/ ARR-ee-əl
Tên thay thế	Uranus I
Tính từ	Arielian
Đặc trưng quỹ đạo
Bán trục lớn	191020 km
Bán kính quỹ đạo trung bình	190900 km
Độ lệch tâm	0,0012
Chu kỳ quỹ đạo	2,520 d
Tốc độ vũ trụ cấp 1 trung bình	5,51 km/s
Độ nghiêng quỹ đạo	0,260° (so với xích đạo của Sao Thiên Vương)
Vệ tinh của	Sao Thiên Vương
Đặc trưng vật lý
Kích thước	1162,2 × 1155,8 × 1155,4 km
Bán kính trung bình	578,9±0,6 km (0,0908 lần Trái Đất)
Diện tích bề mặt	4211300 km2
Thể tích	812600000 km3
Khối lượng	(1,353±0,120)×1021 kg (2,26×10−4 lần Trái Đất)
Mật độ trung bình	1,592±0,15 g/cm3
Hấp dẫn bề mặt	0,27 m/s2
Tốc độ vũ trụ cấp 2	0,558 km/s
Chu kỳ tự quay	đồng bộ
Suất phản chiếu	0,53 (hình học); 0,23 (Bond);
Cấp sao biểu kiến	14,4 (R-band)

Ariel là vệ tinh lớn thứ tư trong số 27 vệ tinh đã biết của sao Thiên Vương. Ariel quay trong mặt phẳng xích đạo của sao Thiên Vương, gần như vuông góc với quỹ đạo của sao Thiên Vương, và do đó có một chu kỳ mùa rất đột ngột.

Vệ tinh này được William Lassell phát hiện vào tháng 10 năm 1851, và đặt tên cho một nhân vật trong hai mảng khác nhau của văn học. Tính đến năm 2012, phần lớn các thông tin chi tiết của Ariel thu được từ một lần bay ngang duy nhất qua sao Thiên vương do tàu vũ trụ Voyager 2 thực hiện vào năm 1986, và chụp ảnh được khoảng 35% diện tích bề mặt của vệ tinh này. Hiện tại không có kế hoạch nào nghiên cứu vệ tinh này chi tiết hơn nữa, mặc dù nhiều dự án phóng tàu thăm dò Sao Thiên Vương đã được đề xuất.

Sau Miranda, Ariel là vệ tinh nhỏ thứ hai của năm vệ tinh quay xung quanh sao Thiên Vương, và là vệ tinh thứ hai tính từ trong cùng. Đây là một trong các vệ tinh nhỏ nhất trong số 19 vệ tinh có hình cầu được biết đến của hệ Mặt Trời (xếp thứ 14 đường kính), nó được cấu trúc từ hai vật liệu băng và đá với khối lượng gần như tương đương. Giống như tất cả các mặt trăng của sao Thiên Vương, Ariel có thể hình thành từ một đĩa bồi tụ bao quanh hành tinh này trong thời gian ngắn sau khi kiến tạo sao, và giống như các vệ tinh lớn khác, đó là sự phân biệt về địa chất, với một lõi đá bên trong bao quanh bởi một lớp vỏ băng. Ariel có một bề mặt phức tạp bao gồm địa hình bị cắt gọt thành hàng loạt các vách núi, hẻm núi và rặng núi. Bề mặt của nó cho thấy dấu hiệu của hoạt động địa chất gần đây hơn vệ tinh khác, có thể do nhiệt triều.

Phát hiện và đặt tên sửa

Vệ tinh Ariel được thương gia, nhà nghiên cứu thiên văn học người Anh William Lassell (18 tháng 6 năm 1799 - 5 tháng 10 năm 1880) phát hiện tháng 10 năm 1851, cùng với vệ tinh khác của Sao Thiên Vương là Umbriel.^[10]^[11] Tên gọi được đặt theo tên của tinh linh trong vở kịch Giông tố của William Shakespeare và bài thơ The Rape of the Lock của nhà thơ Alexander Pope.

Quỹ đạo sửa

Cấu tạo sửa

Bề mặt sửa

Nguồn gốc và tiến hóa sửa

Quan sát và thăm dò sửa

Xem thêm sửa

Chú thích sửa

^ Calculated on the basis of other parameters.
^ Surface area derived from the radius r: $4\pi r^{2}$ .
^ Volume v derived from the radius r: $4\pi r^{3}/3$ .
^ Surface gravity derived from the mass m, the gravitational constant G and the radius r: $Gm/r^{2}$ .
^ Escape velocity derived from the mass m, the gravitational constant G and the radius r: $\sqrt 2Gm/r$ .

Tham khảo sửa

^ “Ariel”. Meriam-Webster Online. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2010.
^ “Planetary Satellite Mean Orbital Parameters”. Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology.
^ ^a ^b Thomas, P. C. (1988). “Radii, shapes, and topography of the satellites of Uranus from limb coordinates”. Icarus. 73 (3): 427–441. Bibcode:1988Icar...73..427T. doi:10.1016/0019-1035(88)90054-1.
^ Jacobson, R. A.; Campbell, J. K.; Taylor, A. H.; Synnott, S. P. (tháng 6 năm 1992). “The masses of Uranus and its major satellites from Voyager tracking data and earth-based Uranian satellite data”. The Astronomical Journal. 103 (6): 2068–2078. Bibcode:1992AJ....103.2068J. doi:10.1086/116211.
^ “Ariel: Facts and Figures”. NASA Solar System Exploration. 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 11 năm 2014. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2014.
^ Karkoschka, Erich (2001). “Comprehensive Photometry of the Rings and 16 Satellites of Uranus with the Hubble Space Telescope”. Icarus. 151 (1): 51–68. Bibcode:2001Icar..151...51K. doi:10.1006/icar.2001.6596.
^ Grundy, W. M.; Young, L. A.; Spencer, J. R.; Johnson, R. E.; Young, E. F.; Buie, M. W. (tháng 10 năm 2006). “Distributions of H₂O and CO₂ ices on Ariel, Umbriel, Titania, and Oberon from IRTF/SpeX observations”. Icarus. 184 (2): 543–555. arXiv:0704.1525. Bibcode:2006Icar..184..543G. doi:10.1016/j.icarus.2006.04.016.
^ Hanel, R.; Conrath, B.; Flasar, F. M.; Kunde, V.; Maguire, W.; Pearl, J.; Pirraglia, J.; Samuelson, R.; Cruikshank, D. (ngày 4 tháng 7 năm 1986). “Infrared Observations of the Uranian System”. Science. 233 (4759): 70–74. Bibcode:1986Sci...233...70H. doi:10.1126/science.233.4759.70. PMID 17812891.
^ Arlot, J.; Sicardy, B. (2008). “Predictions and observations of events and configurations occurring during the Uranian equinox” (pdf). Planetary and Space Science. 56 (14): 1778–1784. Bibcode:2008P&SS...56.1778A. doi:10.1016/j.pss.2008.02.034.
^ Lassell, W. (1851). “On the interior satellites of Uranus”. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 12: 15–17. Bibcode:1851MNRAS..12...15L. doi:10.1093/mnras/12.1.15.
^ Lassell, William (tháng 12 năm 1851). “Letter from William Lassell, Esq., to the Editor”. Astronomical Journal. 2 (33): 70. Bibcode:1851AJ......2...70L. doi:10.1086/100198.

Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Herschel 1798” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Struve 1848” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Holden 1874” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Lassell 1874” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Lassell 1852” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Harrington 2011” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Kuiper 1949” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Smith Soderblom et al. 1986” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Ness Acuña et al. 1986” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Krimigis Armstrong et al. 1986” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “occultations” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Tittemore Wisdom 1990” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Tittemore 1990” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “JPLSSD” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Hussmann Sohl et al. 2006” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Bell McCord 1991” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Buratti Mosher 1991” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Plescia ('Ariel') 1987” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “USGS” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “schenk” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Stryk 2008” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Plescia” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Moore Schenk et al. 2004” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Mousis 2004” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Squyres Reynolds et al. 1988” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Hillier Squyres 1991” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Singapore Science Centre, Pluto” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Sinnott & Ashford” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “Stone 1987” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “NASA Solar System Exploration 2010” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “spiker” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.
Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “transit” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.

Lỗi chú thích: Thẻ <ref> có tên “European Southern Observatory 2008” được định nghĩa trong <references> không được đoạn văn bản trên sử dụng.

Liên kết ngoài sửa

Ariel profile Lưu trữ 2007-06-09 tại Wayback Machine at NASA's Solar System Exploration site
AN, 33 (1852) 257/258
Ariel basemap derived from Voyager images Lưu trữ 2011-07-21 tại Wayback Machine
Ariel page (including labelled maps of Ariel) at Views of the Solar System
NASA archive of publicly released Ariel images
Paul Schenk's 3D images and flyover videos of Ariel and other outer solar system satellites
Ariel nomenclature from the USGS Planetary Nomenclature web site
Ted Stryk: Revealing the night sides of Uranus' moons

Bài viết liên quan đến thiên văn học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

[calculated-2] Calculated on the basis of other parameters.

[surface_area-5] Surface area derived from the radius r: $4\pi r^{2}$ .

[volume-6] Volume v derived from the radius r: $4\pi r^{3}/3$ .

[surface_gravity-9] Surface gravity derived from the mass m, the gravitational constant G and the radius r: $Gm/r^{2}$ .

[escape_velocity-10] Escape velocity derived from the mass m, the gravitational constant G and the radius r: $\sqrt 2Gm/r$ .

[mw_dict-1] “Ariel”. Meriam-Webster Online. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2010.

[orbit-3] “Planetary Satellite Mean Orbital Parameters”. Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology.

[Thomas_1988-4] Thomas, P. C. (1988). “Radii, shapes, and topography of the satellites of Uranus from limb coordinates”. Icarus. 73 (3): 427–441. Bibcode:1988Icar...73..427T. doi:10.1016/0019-1035(88)90054-1.

[Jacobson_Campbell_et_al._1992-7] Jacobson, R. A.; Campbell, J. K.; Taylor, A. H.; Synnott, S. P. (tháng 6 năm 1992). “The masses of Uranus and its major satellites from Voyager tracking data and earth-based Uranian satellite data”. The Astronomical Journal. 103 (6): 2068–2078. Bibcode:1992AJ....103.2068J. doi:10.1086/116211.

[NASA_Solar_System_Exploration_2014-8] “Ariel: Facts and Figures”. NASA Solar System Exploration. 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 11 năm 2014. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2014.

[Karkoschka_2001,_Hubble-11] Karkoschka, Erich (2001). “Comprehensive Photometry of the Rings and 16 Satellites of Uranus with the Hubble Space Telescope”. Icarus. 151 (1): 51–68. Bibcode:2001Icar..151...51K. doi:10.1006/icar.2001.6596.

[Grundy_Young_et_al._2006-12] Grundy, W. M.; Young, L. A.; Spencer, J. R.; Johnson, R. E.; Young, E. F.; Buie, M. W. (tháng 10 năm 2006). “Distributions of H₂O and CO₂ ices on Ariel, Umbriel, Titania, and Oberon from IRTF/SpeX observations”. Icarus. 184 (2): 543–555. arXiv:0704.1525. Bibcode:2006Icar..184..543G. doi:10.1016/j.icarus.2006.04.016.

[Hanel_Conrath_et_al._1986-13] Hanel, R.; Conrath, B.; Flasar, F. M.; Kunde, V.; Maguire, W.; Pearl, J.; Pirraglia, J.; Samuelson, R.; Cruikshank, D. (ngày 4 tháng 7 năm 1986). “Infrared Observations of the Uranian System”. Science. 233 (4759): 70–74. Bibcode:1986Sci...233...70H. doi:10.1126/science.233.4759.70. PMID 17812891.

[Arlot_Sicardy_2008-14] Arlot, J.; Sicardy, B. (2008). “Predictions and observations of events and configurations occurring during the Uranian equinox” (pdf). Planetary and Space Science. 56 (14): 1778–1784. Bibcode:2008P&SS...56.1778A. doi:10.1016/j.pss.2008.02.034.

[Lassell_1851-15] Lassell, W. (1851). “On the interior satellites of Uranus”. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 12: 15–17. Bibcode:1851MNRAS..12...15L. doi:10.1093/mnras/12.1.15.

[Lassell,_letter_1851-16] Lassell, William (tháng 12 năm 1851). “Letter from William Lassell, Esq., to the Editor”. Astronomical Journal. 2 (33): 70. Bibcode:1851AJ......2...70L. doi:10.1086/100198.

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[c]

[4]

[5]

[d]

[e]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]