Y học ở Thế giới Hồi giáo Trung đại
Trong lịch sử Y học, Y học Hồi giáo là khoa học về y khoa được phát triển trong Kỉ nguyên hoàng kim Hồi giáo và được trình bày bằng tiếng Ả Rập, ngôn ngữ chung (lingua franca) của văn minh Hồi giáo.[1][2]
Y học Hồi giáo gìn giữ, hệ thống hoá và phát triển kiến thức y khoa của Cổ đại Hy - La, bao gồm phần lớn truyền thống của Hippocrates, Galen và Dioscorides.[3] Trong thời Trung đại, Y học Hồi giáo giữ vị trí tiên tiến nhất thế giới, tổng hợp quan niệm của Hy Lạp cổ đại, La Mã, Lưỡng Hà, Ba Tư cũng như truyền thống Ayurveda của Ấn Độ, trong khi có rất nhiều sự tiến bộ và sáng tạo. Sau này, Y học phương Tây tiếp thu thành quả của y học Hồi giáo và y học cổ đại, khi nhiều bác sĩ Tây Âu trở nên quen thuộc với các tác giả y học Hồi giáo trong Thời kì Phục hưng trong thế kỉ 12.[4]
Tổng quan sửa
Nguồn gốc sửa
Ṭibb an-Nabawī - Y học của nhà tiên tri sửa
Bác sĩ thời kì đầu Hồi giáo sửa
Trong phần lớn trường hợp, các bác sĩ Ả Rập làm quen với y học Hy - La cổ đại và hậu Hy Lạp hoá bằng cách liên hệ trực tiếp với các bác sĩ ở vùng mới chiếm được hơn là đọc văn bản gốc hay văn dịch. Sự dời đô của thế giới Hồi giáo đang lên về Damascus có thể thúc đẩy mối liên hệ này, khi y học Syria là một phần của truyền thống Hy - La. Hai cái tên của hai bác sĩ Kito giáo được biết đến: Ibn Aṯāl làm việc dưới triều Muawiyah I, vua sáng lập triều đại Umayyad. Vị caliph lạm dụng kiến thức của ông để đầu độc kẻ thù. Tương tự, Abu l-Ḥakam, người có trách nhiệm chuẩn bị thuốc, được thuê bởi Muawiah. Con, cháu trai và chắt trai ông cũng phục vụ dưới triều Umayyad và Abbasid.
Thế kỉ VII - IX: Tiếp thu truyền thống có trước sửa
Văn bản y học Hy Lạp, La Mã và hậu Hy Lạp hoá sửa
Văn bản Hy - La cổ đại sửa
Văn bản hậu Hy Lạp hoá sửa
Bản dịch sang tiếng Ả Rập của Hippocrates sửa
Bản dịch sang tiếng Ả Rập của Galen sửa
Văn bản y học Syria và Ba Tư sửa
Văn bản Syria sửa
Văn bản Ba Tư sửa
Văn bản y học Ấn Độ sửa
Bác sĩ và nhà khoa học sửa
Ali ibn Mousa al-Ridha sửa
Ali ibn Sahl Rabban al-Tabari sửa
Muhammad bin Sa'id al-Tamimi sửa
Ali ibn al-'Abbas al-Majusi sửa
Muhammad ibn Zakariya al-Razi sửa
Abu-Ali al-Husayn ibn Abdullah ibn-Sina sửa
Đóng góp cho y học sửa
Giải phẫu và sinh lí học cơ thể người sửa
Thuốc sửa
Phẫu thuật sửa
Kĩ thuật sửa
Sự điều trị sửa
Gây mê và khử trùng sửa
Đạo đức y khoa sửa
Các bệnh viện sửa
Ngành dược sửa
Phụ nữ và y học sửa
Niềm tin sửa
Vai trò sửa
Vai trò của Kito hữu sửa
Tham khảo sửa
- ^ Porter, Roy (ngày 17 tháng 10 năm 1999). The Greatest Benefit to Mankind: A Medical History of Humanity (The Norton History of Science). W. W. Norton & Company. tr. 90–100. ISBN 978-0-393-24244-7.
- ^ Wakim, Khalil G. (ngày 1 tháng 1 năm 1944). “Arabic Medicine in Literature”. Bulletin of the Medical Library Association. 32 (1): 96–104. ISSN 0025-7338. PMC 194301. PMID 16016635.
- ^ Campbell, Donald (ngày 19 tháng 12 năm 2013). Arabian Medicine and Its Influence on the Middle Ages. Routledge. tr. 2–20. ISBN 978-1-317-83312-3.
- ^ Conrad, Lawrence I. (2009). The Western medical tradition. [1]: 800 to AD 1800. Cambridge: Cambridge Univ. Press. tr. 93–130. ISBN 978-0-521-47564-8.