Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mía”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 7:
| unranked_divisio = [[Thực vật có hoa|Angiospermae]]
| unranked_classis = [[Thực vật một lá mầm|Monocots]]
| unranked_ordo = [[Nhánh Thài lài|Commelinids]]
| ordo = [[Bộ Hòa thảo|Poales]]
| familia = [[Họ Hòa thảo|Poaceae]]
| genus = [[Chi Mía|Saccharum]]
| genus_authority = [[CarolusCarl Linnaeusvon Linné|L.]]
| subdivision_ranks = Các loài
| subdivision =
Dòng 17:
}}
 
'''Mía''' là tên gọi chung của một số loài trong [[chi Mía]] (''Saccharum''), bên cạnh các loài lau, lách. Chúng là các loại cỏ sống lâu năm, thuộc tông [[Andropogoneae]] của [[họ Hòa thảo]] (''Poaceae''), bản địa khu vực [[nhiệt đới]] và [[ôn đới]] ấm của [[Cựu Thế giới|Cựu thế giới]]. Chúng có thân to mập, chia đốt, chứa nhiều [[đường (chất)|đường]], cao từ 2-6 m. Tất cả các dạng mía đường được trồng ngày nay đều là các dạng lai ghép nội chi phức tạp. Chúng được trồng để thu hoạch nhằm sản xuất [[đường (chất)|đường]].
 
== Các loài ==
Dòng 72:
== Trồng và sử dụng ==
 
Những ghi chép [[lịch sử]] về mía đã bắt nguồn từ năm 510 TCN.<ref>Chittaranjan Kole, ''Pulses, sugar and tuber crops'', tranh 175</ref> Thời đó, dưới triều vị vua vĩ đại [[Darius I của Ba Tư|Darius I]], [[Đế quốc Ba Tư]] rất hùng mạnh.<ref>J. Poolos, ''Darius the Great'', trang 109</ref> Khi chinh phạt Ấn Độ, ông tìm thấy mía và viết: ''"Loại cây sồi đã mang lại mật ong mà không có ong"''.<ref>Mäni Niall, ''Sweet!: From Agave to Turbinado, Home Baking with Every Kind of Natural Sugar and Sweetener'', trang 4</ref> Ngày nay, khoảng 200 quốc gia và vùng lãnh thổ trồng mía đường và sản xuất khoảng 1.324,6 triệu tấn (khoảng 6 lần nhiều hơn sản lượng [[củ dền|củ cải đường]]). Vào năm 2005, nhà sản xuất mía đường lớn nhất thế giới là [[Brasil]], tiếp theo là [[Ấn Độ]].<ref name=kindling>[http://www.fao.org/es/ess/top/commodity.html?lang=en&item=156&year=2005 Link and reference involving U.N. FAO production figures]</ref> Người ta dùng mía đường vào sản xuất đường, [[xirô Falernum]], [[mật mía]], [[rượu Rum|rum]], [[thức uống không cồn|đồ uống không cồn]], [[cachaça]] (một loại rượu của Brasil) và [[etanolêtanol|cồn]] để làm nhiên liệu. [[Bã mía]] còn lại sau khi ép đường có thể đốt để sản xuất nhiệt - dùng trong nhà máy- lẫn điện năng - thông thường được bán cho các nhà cung cấp điện/hệ thống lưới điện. Do chứa nhiều [[cellulose|xenluloza]] nên nó cũng được dùng trong sản xuất giấy và bìa các tông, được tiếp thị như là "[[thân thiện môi trường]]" do được làm từ phụ phẩm của sản xuất đường.
 
Các thớ sợi từ mía Bengal (''Saccharum munja'' hay ''Saccharum bengalense'') cũng được dùng để làm thảm, bức ngăn hay giỏ, rổ v.v tại [[Tây Bengal]].
Thớ sợi này cũng được dùng trong [[Upanayanam]] - một nghi lễ tôn giáo của [[Ấn Độ giáo|Ấn giáo]] (Hindu) tại [[Ấn Độ]] và vì thế nó cũng có ý nghĩa về mặt tôn giáo. [http://www.plantnames.unimelb.edu.au/Sorting/Saccharum.html#bengalense] [http://www.craftandartisans.com/cane-bamboo-of-west-bengal.html]
 
== Sản xuất ==
Dòng 91:
| {{flagicon|Pakistan}} [[Pakistan]] || align="right" | 47.244
|-
| {{flagicon|Mexico}} [[México|Mexico]] || align="right" | 45.195
|-
| {{flagicon|Thái Lan}} [[Thái Lan]] || align="right" | 43.665
Dòng 97:
| {{flagicon|Colombia}} [[Colombia]] || align="right" | 39.849
|-
| {{flagicon|Australia}} [[Úc|Australia]] || align="right" | 37.822
|-
| {{flagicon|Indonesia}} [[Indonesia]] || align="right" | 29.505