Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trận Châlons”

}}

 

 

Đoàn quân La Mã - German của Aetius đã thẳng tay tàn sát quân Hung.<ref name="georgepatrickweel"/> Trận đánh kịch liệt này chấm dứt khi màn đêm buông xuống, quân ông đã tiêu diệt được hữu quân và buộc trung quân của Attila phải lui về trại.<ref name="creasy15455"/> Attila thất thế lại suýt nữa thì bị tận diệt,<ref name="christopher76keln"/> phải đóng cứ thật chắc trong trại và sau đã ra lệnh thoái binh, để lại chiến thắng vang dội cho Aetius.<ref name="henleyjervis"/> Thấy nơi chiến địa máu chảy thành sông, Attila không còn dám ra quân thêm một lần nữa, rồi bắt đầu tháo chạy.<ref name="alanaxelrod54"/><ref name="christopher76keln"/> Do mục đích [[chính trị]] nên Aetius đã không truy đuổi quân Hung để họ an toàn triệt binh.<ref name="williamw26"/> Dù sao đi chăng nữa, khả năng triệu tập một đội quân đa sắc tộc của ông đã đem lại cho ông chiến thắng quyết định này<ref name="georgepatrickweel"/>. Tuy trận huyết chiến này được coi là một trong những chiến dịch quân sự cuối cùng của [[Đế quốc Tây La Mã]], các chiến binh [[Visigoth]] là đội quân chính yếu của quân Liên minh.<ref>http://books.google.com/books?id=kfv6HKXErqAC&printsec=frontcover&dq=encyclopedia+of+european+people&hl=no&ei=cT0_ToCzG8nGswaJzO3_Aw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=%22The%20visigoths%20formed%20the%20core%20of%20the%20army%22&f=false</ref> Vua Visigoth là [[Theodoric I]] đã hy sinh trong chiến đấu.<ref name="williamw25"/> Trận đánh này hết sức là đẫm máu và tục truyền rằng có khoảng từ 162 nghìn cho tới 30 vạn chiến binh đã hy sinh.<ref name="williamw26">William Weir, ''Fatal Victories: From the Crusades to Bunker Hill to the Vietnam War: History's Most Tragic Military Triumphs and the High Cost of Victory'', trang 26</ref> Nhiều huyền thoại có sức hút lâu dài về trận chiến khốc liệt này, chẳng hạn như chuyện vong hồn các tử sĩ đánh nhau ác liệt trong khói bụi trong một thời gian lâu sau khi Attila thua trận<ref name="charleskingsley61"/>. Flavius Aetius đã làm nên thời khắc huy hoàng của [[Đế quốc La Mã]]. Tuy Đế quốc La Mã chiến thắng không thể mở ra một kỷ nguyên chinh phạt mới hay thịnh vượng, trận thắng này giữ vững đức tin [[Kitô giáo|Ki-tô giáo]] và quyết định dân tộc nào sẽ chia nhau di sản đồ sộ của Đế quốc La Mã.<ref name="alanaxelrod54"/><ref name="creasy15455"/> Với chiến thắng lớn lao này, nhiều người Giéc-man đã có ý thức được rằng họ có thể đánh thắng người Hung ngay cả khi người Hung được các tộc Giéc-man khác hỗ trợ, do đó chiến thắng ác liệt này đã đặt nền tảng cho chiến thắng quyết định của quân Giéc-man trong [[trận Nedao]] một năm sau khi Attila qua đời, dẫn đến sự sụp đổ của Đế quốc Hung.<ref name="williamw26"/> Thành thử, dù chiến thắng lừng lẫy tại Châlons cứu nguy nền [[Văn minh La Mã cổ đại|văn minh La Mã]] trong một thời gian nhưng thắng lợi cũng mở ra thời kỳ oanh liệt của các man tộc Giéc-man tại châu Âu.<ref name="creasy15455">Sir Edward Shepherd Creasy, ''The fifteen decisive battles of the world, from Marathon to Waterloo'', các trang 154-167.</ref> Nhà vua [[Merovech]] của người [[Frank]], vốn dĩ đã cùng san sẻ chiến thắng với Aetius, bắt đầu xưng hùng xưng bá kể từ sau trận đánh.<ref name="spencertucker174"/>

Bàn đến uy danh đáng sợ của Attila, và tầm quan trọng của trận chiến, Gibbon cho rằng những gì viết về Attila là từ phe đối địch, vì vậy mà không có lý do gì để phóng đại nỗi kinh hoàng mà Attila gieo rắc cho đối phương và tầm quan trọng của trận Châlons trong việc chứng minh rằng Attila là một ông vua bất khả chiến bại (hiểu là: không có lý do gì để các sử gia La Mã nói quá và dựng chuyện lên rằng Aetius phải trải qua một trận đánh khốc liệt mới chặn được Attila, nếu thiên lệch mà muốn ca ngợi "phe mình" thì có thể đã viết rằng Aetius chiến thắng huy hoàng và dễ dàng rồi).

 

 

Ngoài ra, chiến thắng này còn tạo điều kiện cho [[Vương triều Merovingian]] của người Frank được kiến lập, dưới quyền vua [[Meroveus]]. Vị vua này đã chiến đấu sát cánh với Aetius trong trận chiến ở Châlons ấy.<ref name="spencertucker174"/> Theo bài viết của tác giả Ralph W. Mathisen của ''Medieval Italy: an encyclopedia'', Tập 1, chiến thắng của liên quân La Mã - Giéc-man tại trận Châlons có ý nghĩa trọng đại như là một bước ngoặt trong suốt bề dày [[Lịch sử thế giới|lịch sử nhân loại]], trở thành một thắng lợi của thế giới văn minh trước các tộc người man rợ.<ref name="christopher76keln"/> Trong cuốn sách ''Profiles in leadership'', tác giả Alan Axelrod cũng ghi nhận rằng Attila đã thua to trong trận đánh vô cùng trọng đại này: đây là trận quyết chiến vì sự tồn vong của nền văn minh La Mã và Ki-tô giáo, vậy mà cuối cùng Attila đã phải tháo chạy.<ref name="alanaxelrod54"/>