Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Huyện của Thụy Sĩ”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
Khác hẳn với các quốc gia được tổ chức từ trung ương, tại Liên bang Thụy Sĩ mỗi [[Bang của Thụy Sĩ|bang]] hoàn toàn tự do để quyết định tổ chức hành chính của bang mình. Bởi vậy nên mỗi bang có cấu trúc khác nhau, và đơn vị hành chính ở mỗi bang cũng có thể được gọi khác nhau.
 
Về nguyên tắc, mỗi bang được chia ra thành những cấp hành chính nhỏ hơn. Cấp hành chính ngay dưới cấp bang thường được định danh khác nhau tùy theo danh xưng ở mỗi bang. Đơn vị hành chính cơ sở ở hầu hết các bang là [[công xã]] (''gemeinden'' trong tiếng Đức, ''commune'' trong tiếng Pháp, ''vischnancas'' trong tiếng Romansh, ''comuni'' trong tiếng Ý). Thuật ngữ này thực ra không đồng nhất nghĩa trong tiếng Việt, vì vậy tùy theo quy mô mà có thể hiểu tương ứng với cấp [[thành phố]], [[công xã]] hoặc [[thị trấn]]. Riêng bang [[Appenzell Innerrhoden]], đơn vị hành chính cơ sở của bang này là huyện (''bezirk'').
 
Có 15 bang Thụy Sĩ tổ chức thêm hình thái đơn vị hành chính trung gian giữa cấp bang và cấp xã. Phổ biến nhất là huyện (''bezirk'' trong tiếng Đức, ''district'' trong tiếng Pháp và tiếng Romansh, hoặc ''distretto'' trong tiếng Ý). Người đứng đầu khu hành chính được gọi là Bezirksammann, Bezirksamtmann, Statthalter hay Regierungsstatthalter. Ở một số bang, danh xưng này cũng có khác biệt tùy theo cách định danh như ''amt'' (tương đương [[thị xã]], [[Luzern]]), ''amtsbezirk'' (tương đương [[quận]], [[Bern (bang)|Bern]] trước 2010), ''verwaltungskreise'' (tương đương [[Hạt (đơn vị hành chính)|hạt]], [[Bern (bang)|Bern]] sau 2010). Thậm chí có bang còn phân chia mang tính chất lãnh thổ cấp ''verwaltungsregionen'' (tương đương cấp vùng), nhưng không mang ý nghĩa đơn vị hành chính chính thức...
Phổ biến nhất là '''bezirk''' (''district'' trong tiếng Pháp hoặc ''distretto'' trong tiếng Ý) tương đương đơn vị hành chính cấp [[Khu hành chính|khu]] trong tiếng Việt. Người đứng đầu khu hành chính được gọi là Bezirksammann, Bezirksamtmann, Statthalter hay Regierungsstatthalter; tương đương nghĩa Khu trưởng trong tiếng Việt.
 
Có 7 bang duy trì hình thái 2 cấp hành chính từ đầu là cấp bang và cấp xã là các bang [[Uri (bang)|Uri]], [[Obwalden]], [[Nidwalden]], [[Glarus]], [[Zug]], [[Basel-Stadt]] và [[Genève (bang)|Genève]]. Riêng bang [[Appenzell Innerrhoden]] là cấp bang và cấp huyện. Một số các bang khác hủy bỏ đơn vị hành chính cấp huyện gần đây, [[Appenzell Ausserrhoden]] vào năm 1995, [[Schaffhausen]] vào năm 1999, [[Sankt Gallen]] vào năm 2003 và [[Lucerne]] vào năm 2007. Ngoài ra, còn một số các bang khác đam xem xét hay đã quyết định hủy bỏ đơn vị hành chính huyện trong tương lai. [[Schwyz]] vào năm 2006 đã bầu cử về việc này, nhưng đa số quyết định giữ. [[Bern (bang)|Bern]] vào năm 2006 quyết định giảm con số 26 quận xuống thành 5 hạt. [[Vaud]] đã quyết định giảm từ 19 xuống thành 10 huyện. [[Valais]] dự định giảm tương tự và ở [[Thurgau]], đang thảo luận để giảm từ 8 xuống thành 4 huyện.
Ở một số bang, danh xưng này cũng có khác biệt tùy theo cách định danh như ''amt'' (tương đương [[thị xã]]), ''amtsbezirk'' (tương đương [[hạt]]), ''verwaltungskreise'' (tương đương [[quận]]). Thậm chí có bang còn phân chia mang tính chất lãnh thổ cấp ''verwaltungsregionen'' (tương đương [[Vùng hành chính|vùng]])...
 
Dưới đây là bảng mô tả danh xưng phân cấp hành chính theo ngôn ngữ chính thức của các bang Thụy Sĩ
Một số bang còn tổ chức đơn vị hành chính dưới cấp khu là ''einwohnergemeinden'' (thành phố), ''gemeinden'' (thị trấn) hoặc ''politische gemeinden'' (công xã).
 
{| class="sortable wikitable"
 
! scope="col" | Bang
Có 12 bang không có đơn vị hành chính huyện.<br />
! scope="col" | Danh xưng <br>cấp huyện
8 trong số 26 bang – [[Bang Uri|Uri]], [[Bang Obwalden|Obwalden]], [[Nidwalden]], [[Bang Glarus|Glarus]], [[Bang Zug|Zug]], [[Appenzell Innerrhoden]], [[Basel-Stadt]] và [[Genève (bang)|Genève]] – ngay từ đầu đã không có đơn vị hành chính huyện.<br />
! scope="col" | Số lượng
Một số các bang khác hủy bỏ đơn vị hành chính huyện gần đây, [[Appenzell Ausserrhoden]] vào năm 1995, [[Bang Schaffhausen|Schaffhausen]] vào năm 1999, [[Bang St Gallen|St Gallen]] vào năm 2003 và [[Bang Lucerne|Lucerne]] vào năm 2007.<br />
! scope="col" | Danh xưng <br>cấp xã
Ngoài ra, còn một số các bang khác đam xem xét hay đã quyết định hủy bỏ đơn vị hành chính huyện trong tương lai. [[Bang Schwyz|Schwyz]] vào năm 2006 đã bầu cử về việc này, nhưng đa số quyết định giữ. [[Bang Bern|Bern]] vào năm 2006 quyết định giảm con số 26 huyện xuống thành 5 vùng hành chính. [[Vaud]] đã quyết định giảm từ 19 xuống thành 10 huyện. [[Valais]] dự định giảm tương tự và ở [[Thurgau]], đang thảo luận để giảm từ 8 xuống thành 4 huyện.
! scope="col" | Số lượng
! scope="col" | [[Ngôn ngữ]] <br>chính thức
|-
| [[Aargau]] <br> ''Kanton Aargau''
| style="text-align: center" | ''Bezirk''
| style="text-align: center" |11
| style="text-align: center" | ''Gemeinde''
| style="text-align: center" |213
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Appenzell Ausserrhoden]]<br> ''Kanton Appenzell Ausserrhoden''
| style="text-align: center" | ''bãi bỏ từ năm 1995''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |20
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Appenzell Innerrhoden]]<br>''Kanton Appenzell Innerrhoden''
| style="text-align: center" | ''Bezirk''
| style="text-align: center" |6
| style="text-align: center" | ''không thành lập''
| style="text-align: center" |
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Basel-Landschaft]]<br> ''Kanton Basel-Landschaft''
| style="text-align: center" | ''Bezirk''
| style="text-align: center" |5
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |86
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Basel-Stadt]] <br> ''Kanton Basel-Stadt''
| style="text-align: center" | ''không thành lập''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |3
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Bern (bang)|Bern]] <br> ''Kanton Bern''<br>''Canton de Berne''
| style="text-align: center" | ''Verwaltungskreis''<br>''Arrondissement administratif''
| style="text-align: center" |10
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''<br>''Commune''
| style="text-align: center" |356
| [[Tiếng Đức|Đức]]<br>[[tiếng Pháp|Pháp]]
|-
| [[Fribourg (bang)|Fribourg]]<br>''Canton de Fribourg''<br>''Kanton Freiburg''
| style="text-align: center" | ''District''<br>''Bezirk''
| style="text-align: center" |11
| style="text-align: center" | ''Commune''<br>''Gemeinden''
| style="text-align: center" |163
| [[Tiếng Pháp|Pháp]]<br>[[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Genève (bang)|Genève]]<br>''République et Canton de Genève''
| style="text-align: center" | ''không thành lập''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Commune''
| style="text-align: center" |45
| [[Tiếng Pháp|Pháp]]
|-
| [[Glarus (bang)|Glarus]] <br> ''Kanton Glarus''
| style="text-align: center" | ''không thành lập''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |3
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Graubünden]]<br>''Kantons Graubünden''<br>''Chantun Grischun''<br>''Cantone dei Grigioni''
| style="text-align: center" | ''Bezirk''<br>''District''<br>''Distretto''
| style="text-align: center" |11
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''<br>''Vischnancas''<br>''Comuni''
| style="text-align: center" |125
| [[Tiếng Đức|Đức]]<br>[[Tiếng Romansh|Romansh]]<br>[[Tiếng Ý|Ý]]
|-
| [[Jura (bang)|Jura]] <br>''République et Canton du Jura''
| style="text-align: center" | ''District''
| style="text-align: center" |3
| style="text-align: center" | ''Commune''
| style="text-align: center" |57
| [[Tiếng Pháp|Pháp]]
|-
| [[Luzern]]<br>''Kanton Luzern''
| style="text-align: center" | ''Amt''
| style="text-align: center" |5
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |83
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Neuchâtel (bang)|Neuchâtel]]<br>''République et Canton de Neuchâtel''
| style="text-align: center" | ''District''
| style="text-align: center" |6
| style="text-align: center" | ''Commune''
| style="text-align: center" |37
| [[Tiếng Pháp|Pháp]]
|-
| [[Nidwalden]]<br>''Kanton Nidwalden''
| style="text-align: center" | ''không thành lập''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |11
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Obwalden]]<br>''Kanton Obwalden''
| style="text-align: center" | ''không thành lập''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |7
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Sankt Gallen]]<br>''Kanton Sankt Gallen''
| style="text-align: center" | ''bãi bỏ từ năm 2003''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |77
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Schaffhausen]]<br>''Kanton Schaffhausen''
| style="text-align: center" |''bãi bỏ từ năm 1999''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |26
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Schwyz]]<br>''Kanton Schwyz''
| style="text-align: center" | ''Bezirk''
| style="text-align: center" |6
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |30
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Solothurn]]<br>''Kanton Solothurn''
| style="text-align: center" | ''Bezirk''
| style="text-align: center" |10
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |109
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Thurgau]]<br>''Kanton Thurgau''
| style="text-align: center" | ''Bezirk''
| style="text-align: center" |5
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |80
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Ticino]]<br>''Repubblica e Cantone Ticino''
| style="text-align: center" | ''Distretti''
| style="text-align: center" |8
| style="text-align: center" | ''Comuni''
| style="text-align: center" |135
| [[Tiếng Ý|Ý]]
|-
| [[Uri (bang)|Uri]]<br>''Kanton Uri''
| style="text-align: center" | ''không thành lập''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |20
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Valais]]<br>''Canton du Valais''<br>''Kanton Wallis''
| style="text-align: center" | ''District''<br>''Bezirk''
| style="text-align: center" |13
| style="text-align: center" | ''Commune''<br>''Gemeinden''
| style="text-align: center" |134
| [[Tiếng Pháp|Pháp]]<br>[[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Vaud]]<br>''Canton de Vaud''
| style="text-align: center" | ''District''
| style="text-align: center" |10
| style="text-align: center" | ''Commune''
| style="text-align: center" |318
| [[Tiếng Pháp|Pháp]]
|-
| [[Zug]]<br>''Kanton Zug''
| style="text-align: center" |''không thành lập''
| style="text-align: center" |
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |11
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|-
| [[Zürich (bang)|Zürich]]<br>''Kanton Zürich''
| style="text-align: center" | ''Bezirk''
| style="text-align: center" |12
| style="text-align: center" | ''Gemeinden''
| style="text-align: center" |169
| [[Tiếng Đức|Đức]]
|}
 
==Zurich==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Huyện_của_Thụy_Sĩ”