Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngô (nước)”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
→Liên kết ngoài: AlphamaEditor, Add categories, part of Category Project Executed time: 00:00:02.0291160 using AWB |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1:
{{dablink|Bài này nói về một quốc gia thời [[Xuân Thu]]. Về các quốc gia cùng tên thời [[Tam Quốc]], xem bài [[Đông Ngô]]; thời [[Ngũ Đại Thập Quốc]], xem bài [[Ngô (Thập quốc)]] và [[Ngô Việt]]. Về các mục từ khác, xem [[ngô (định hướng)]].}}
{{Infobox Former Country
|native_name = 吳國
|conventional_long_name = Ngô quốc
|common_name = Ngô
Dòng 15:
|p1 = Nhà Thương
|s1 = Việt (nước)
|event_start = [[Thái Bá]] đến [[Giang Tô
|event_end = Bị [[Việt (nước)|Việt]] diệt
|event1 =
Dòng 27:
|event5 =
|date_event5 =
|image_map = Chinese plain 5c. BC-vi.svg
|image_map_caption = Giản đồ các nước cuối thời Xuân Thu
|capital = Ngô (吴; nay là [[Tô Châu]], [[Giang Tô]])
|common_languages =
|religion = Tín ngưỡng dân gian, thờ cúng tổ tiên
|Philosophy =
|currency = Tiền Trung Quốc
|leader1 = [[Thái Bá]]
|leader2 = [[Phù Sai]]
|year_leader1 = thế kỷ 12 TCN
|year_leader2 = 495 TCN-473 TCN
|title_leader = Tử tước, rồi Vương tước
|deputy1 =
|year_deputy1 =
Dòng 47:
|stat_pop1 =
}}
'''Ngô''', '''Câu Ngô''' hay '''Công Ngô''', là các tên gọi của một nước [[chư hầu]] của [[nhà Chu]] từ khi triều đại này ra đời cho tới khi kết thúc giai đoạn [[Xuân Thu]] trong [[lịch sử Trung Quốc]].▼
▲'''Ngô quốc''' ([[Phồn thể]]: 吳國; [[giản thể]]: 吴国), còn gọi là '''Câu Ngô''' (句吴) hay '''Công Ngô''' (工吴; 攻吾), là các tên gọi của một nước [[chư hầu]] của [[nhà Chu]] từ khi triều đại này ra đời cho tới khi kết thúc giai đoạn [[Xuân Thu]] trong [[lịch sử Trung Quốc]].
Nước Ngô nằm ở khu vực cửa sông [[Trường Giang|Dương Tử]], phía đông nước [[Sở (nước)|Sở]]. Các nhà sử học Trung Hoa cổ đại xem đây là một nước bán khai. Kinh đô của nước Ngô là Cô Tô [[Tô Châu]] ngày nay. Lãnh thổ nước Ngô tương đương với tỉnh Giang Tô ngày nay. Nước [[Tấn (nước)|Tấn]] đã giúp đỡ nước Ngô hùng mạnh để làm đồng minh chống lại nước Sở một cách hữu hiệu.▼
▲Nước Ngô nằm ở khu vực cửa sông [[Trường Giang|Dương Tử]], phía đông [[nước Sở]], tương ứng với phần lớn tỉnh [[
Năm [[473 TCN]], Việt vương [[Câu Tiễn]] đánh bại Ngô Phù Sai, nước Ngô bị [[nước Việt]] tiêu diệt.
== Thành lập ==
Khác với nhiều chư hầu thời [[Xuân Thu]], Ngô là nước được thành lập khá sớm, ngay từ đời [[nhà Thương]]. Nguyên một chư hầu lớn của nhà Thương là Tây Bá (sau được truy tôn là [[Chu Thái vương]]) có 3 người con trai: [[Thái Bá]], [[Trọng Ung]] và [[Quý Lịch]]. Người con út là Quý Lịch sinh được người cháu là [[Chu Văn Vương|Cơ Xương]] từ nhỏ đã tỏ ra tài giỏi hơn người bình thường. Vì thế Tây Bá có ý định truyền ngôi cho Quý Lịch để sau này Cơ Xương được nối ngôi.
Hai người anh biết chủ ý của cha, bèn bỏ trốn đến ở đất Kinh ở phía Nam [[trường Giang|sông Trường Giang]], tự cắt tóc và xăm mình như tục người bản địa và xưng là Câu Ngô. Theo
Người em út là Quý Lịch lên thay cha làm Tây Bá rồi sau truyền ngôi cho Cơ Xương (tức [[Chu Văn Vương]] sau này), sau này Cơ Xương có con là [[Chu Vũ vương|Cơ Phát]] diệt Thương dựng lên [[nhà Chu]]. Như vậy Ngô Thái Bá và Trọng Ung là bác của [[Chu Văn
== Xưng
[[Ngô Thái Bá]] mất không có con nối nên em ông là Trọng Ung lên thay. Từ Trọng Ung truyền 4 đời (chắt) đến [[Ngô Chu Chương]] thì chắt của Chu Thái Vương, cháu nội Quý Lịch là Cơ Phát diệt [[nhà Thương]], lập ra [[nhà Chu]], tức là vua [[Chu Vũ vương|Chu Vũ Vương]].
Dòng 71:
[[Ngô Thọ Mộng]] có 4 người con: [[Ngô Chư Phàn|Chư Phàn]], [[Ngô Dư Sái|Dư Sái]], [[Ngô Dư Muội|Dư Muội]] và [[Ngô Quý Trát|Quý Trát]]. Trong 4 người thì Quý Trát tài giỏi hơn cả. Vì thế Thọ Mộng muốn nhường ngôi cho Quý Trát, nhưng lại không thể bỏ lệ lập trưởng, nên trước khi mất dặn lại anh em Chư Phàn hãy truyền ngôi cho em để tuần tự đến Quý Trát.
Năm [[564 TCN]], Thọ Mộng mất, Chư Phàn không nhận ngôi, định nhường cho Quý Trát. Quý Trát bỏ trốn nhất định không nhận ngôi. Chư Phàn làm vua. Chư Phàn chết (548 TCN), Dư Sái lên thay. Dư Sái chết (531 TCN), Dư Muội nối ngôi.
Năm [[527 TCN]], Dư Muội chết. Con Dư Muội là Liêu lên nối ngôi, tức là Ngô vương Liêu. Con Chư Phàn là Quang bất bình vì theo lý ngành trưởng mình phải làm vua, nay Quý Trát bỏ ngôi thì lệ anh truyền cho em không còn và chi của Dư Muội là chi thứ nên phải trả lại cho chi trưởng. Vì vậy Quang nuôi chí giành lại ngôi vua.
Công tử Quang tập hợp thủ hạ là những tay hào kiệt như [[Ngũ Tử Tư]], Chuyên Chư, Bị Ly làm vây cánh. Sau đó ông sai [[Chuyên Chư]] làm thích khách ám sát Liêu giành ngôi vua. Vụ [[ám sát]] Ngô vương Liêu trở thành một trong những vụ hành thích nổi tiếng thời [[Xuân Thu]].
Dòng 86:
Trước khi lên ngôi, Hạp Lư đã thu dụng [[Ngũ Tử Tư]] là tướng nước Sở trốn sang vì có thù với vua Sở do cha và anh bị giết oan. Sau khi lên ngôi, Ngô vương Hạp Lư thu dụng thêm nhà quân sự nổi tiếng là [[Tôn Vũ]]. Được sự phù trợ của Tôn Vũ và Ngũ Viên, quân đội nước Ngô ngày càng lớn mạnh. Sau đó, Hạp Lư lại thu dụng thêm Bá Hi cũng có hoàn cảnh như Ngũ Viên: Bá Hi là con của đại thần Bá Châu Lê nước Sở, cha bị giết oan nên đến hàng nước Ngô.
Năm [[512 TCN]], Hạp Lư cử Ngũ Viên và Bá Hi mang quân đánh nước Sở. Quân Ngô phá đất Thư, giết chết hai người con của Ngô vương Liêu là Yểm Dư và Chúc Dung được nước Sở phong. Sau đó, Ngô liên tục đe dọa Sở về phía đông-nam cho đến khi bị suy vong. Nước Ngô đã tìm cách liên kết, gây ảnh hưởng với các chư hầu của Sở ở vùng sông Dương Tử để nhằm làm giảm ủng hộ đối với nước Sở. Nhiều đất đai nước Sở bị nước Ngô lấn chiếm.
Năm [[506 TCN]], Hạp Lư mở cuộc tấn công quy mô vào nước Sở, đánh thắng quân Sở hùng mạnh 5 trận liền và chiếm giữ kinh đô Dĩnh của nước Sở một thời gian. Sở Chiêu vương phải bỏ trốn ra nước ngoài và cầu viện binh của ông ngoại là Tần Ai công<ref>Con gái Tần Ai công là mẹ Sở Chiêu vương</ref> để khôi phục nước Sở. Hạp Lư lúc đó cũng gặp loạn do em là công tử Phu Khái định tranh ngôi nên phải rút đại quân về dẹp loạn.
Năm [[496 TCN]], Hạp Lư đi đánh nước [[Việt]] phía nam nước Ngô, bị trúng tên chết. Trước khi chết ông dặn lại người nối ngôi là [[Ngô Phù Sai|Phù Sai]] nhất định phải trả thù nước Việt.
Năm [[494 TCN]], Phù Sai mang quân đánh Việt báo thù. Quân Ngô đánh bại quân Việt. Vua Việt là Câu Tiễn sai người đút lót cho Bá Hi, nhờ nói giúp với vua Ngô xin làm phiên thần. Dù Ngũ Tử Tư khuyên nhất định phải báo thù cũ, Phù Sai không nghe, cho Câu Tiễn đầu hàng.
Không để ý tới Câu Tiễn đang âm thầm khôi phục để đánh Ngô, Phù Sai nhân lúc các chư hầu trung nguyên là [[Tấn (nước)|Tấn]], Tề suy yếu bèn mang quân lên phía bắc, tranh giành với nước Tề, bất chấp sự can ngăn của Ngũ Tử Tư. Từ năm 489 TCN đến năm 484 TCN, Phù Sai ba lần mang quân lấn chiếm đất của nước [[Tề (nước)|Tề]] và [[Lỗ (nước)|Lỗ]]. Lãnh thổ nước Ngô mở rộng lên phía bắc. Trong một giai đoạn ngắn, nước Ngô trở thành quốc gia hùng mạnh nhất trong chư hầu.
Dòng 99:
Phù Sai tiếp tục muốn quyết chiến với nước Tề để giành ngôi bá chủ trung nguyên. Ngũ Tử Tư vì can quá thẳng nên bị Phù Sai giết chết.
Năm [[482 TCN]], lợi dụng lúc Ngô đang đưa quân đánh nhau một trận lớn với quân Tề ở Ngải Lăng, vua nước [[Việt (nước)|Việt]] là [[Việt Vương Câu Tiễn|Câu Tiễn]] đã mang quân đánh úp và chiếm được kinh đô của nước Ngô. Nước Ngô tuy chưa bị diệt nhưng bị tàn phá nặng nề.
Trong khi đó Phù Sai đã đánh bại quân Tề ở Ngải Lăng và được sự thừa nhận ngôi vị của các chư hầu trung nguyên. Nghe tin ở nhà có nguy biến, Phù Sai cấp tốc mang quân viễn chinh từ xa trở về, giao chiến bị thua to. Phù Sai sợ hãi phải xin làm phiên thần của Câu Tiễn. Câu Tiễn chấp thuận.
Dòng 105:
Mặc dù có thời gian hưu chiến nhưng Phù Sai cũng không khắc phục được tình hình vì lúc đó tuổi đã cao, nước Ngô cứ thế mất dần những phần lãnh thổ của mình vào tay hai nước Sở và Việt. Chín năm sau, [[Việt Vương Câu Tiễn|Câu Tiễn]] mang quân diệt hẳn nước Ngô vào năm 473 TCN. Phù Sai tự vẫn.
== Các
{{Thế phả quân chủ nước Ngô}}
| |||