Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Người Media”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
→‎Liên kết ngoài: AlphamaEditor, Add categories, part of Category Project Executed time: 00:00:02.0441169 using AWB
n clean up, replaced: → (361), → (215) using AWB
Dòng 1:
{{bài cùng tên|Media}}
{{Infobox Former Country
|native_name =
|conventional_long_name = Đế quốc Media
|common_name = Media
|continent = châu Á
|region = Cận Đông cổ đại
|country =
|era = [[Đại đồ sắt]]
|status =
|status_text =
|empire =
|government_type = Quân chủ
|year_start = 625 TCN
|year_end = 549 TCN
|year_exile_start =
|year_exile_end =
|event_start = [[Cyaxares]] thống nhất các bộ lạc Media<ref name="Encyclopædia Britannica Encyclopedia Article: Media ancient region, Iran">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/372125/Media Encyclopædia Britannica Encyclopedia Article: Media ancient region, Iran]</ref>
|date_start =
|event_end = [[Cyrus Đại đế]]
|date_end =
|event1 =
|date_event1 =
|event2 =
|date_event2 =
|event3 =
|date_event3 =
|event4 =
|date_event4 =
|event_pre =
|date_pre =
|event_post =
|date_post =
|p1 = Đế quốc Tân Assyria
|flag_p1 = Map of Assyria.png
|image_p1 =
|p2 =
|p2 flag_p2 =
|flag_p2 p3 =
|p3 flag_p3 =
|flag_p3 p4 =
|p4 flag_p4 =
|flag_p4 p5 =
|p5 flag_p5 =
|flag_p5s1 = Đế quốc = Achaemenes
|flag_s1 = Achaemenid Empire.jpg ▼
|s1 = Đế quốc Achaemenes
|image_s1 =
▲|flag_s1 = Achaemenid Empire.jpg
|image_s1 s2 =
|s2 flag_s2 =
|flag_s2 s3 =
|s3 flag_s3 =
|flag_s3 s4 =
|s4 flag_s4 =
|flag_s4 s5 =
|s5 flag_s5 =
|flag_s5 image_flag =
|image_flag flag =
|flag flag_type =
|flag_type image_coat =
|image_coat symbol =
|symbol_type = ▼
|symbol =
|image_map = Median Empire.svg▼
▲|symbol_type =
|image_map_caption = Đế quốc Media, khoảng 600 TCN ▼
▲|image_map = Median Empire.svg
|capital = Ecbatana▼
▲|image_map_caption = Đế quốc Media, khoảng 600 TCN
|capital_exile = ▼
▲|capital = Ecbatana
▲|capital_exile =
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|national_motto =
|national_anthem =
|common_languages =
|religion = [[Bái Hỏa giáo]]
|currency =
|leader1 =
|leader2 =
|leader3 =
|leader4 =
|year_leader1 =
|year_leader2 =
|year_leader3 =
|year_leader4 =
|title_leader = Vua
|footnotes =
}}
 
Dòng 99:
Mặc dù các nguồn của [[Herodotos|Herodotus]] về "Deioces con trai của Phraortes" (có lẽ khoảng 715 TCN) với sự thành lập vương quốc Media và cùng với [[thủ đô]] là [[Ecbatana]] (Hamadan hiện đại), có lẽ không trước năm 625 TCN mà khi đó [[Cyaxares]], cháu nội của Deioces, đã thành công trong việc đoàn kết các bộ tộc nói tiếng Iran-Media để tạo ra một vương quốc thống nhất.[cần làm rõ]
 
Theo [[Herodotos|Herodotus]], các cuộc chinh phục của [[Cyaxares]] xứ Media đã bị ngăn cản vào thời kì đầu bởi một cuộc xâm lược của người [[Scythia]] và sự thống trị kéo dài 28 năm (bởi [[Madius|Madius người Scythia]] 653-625 TCN). Các bộ tộc Media dường như đã sớm lao vào cuộc chiến chống lại một quốc gia ở phía Tây được biết đến là [[Mannae]], liên minh với [[Assyria]]. Các chữ khắc của Assyria đã đề cập rằng, các vị vua Media đầu tiên đã cố gắng cuộc nổi loạn chống lại Assyria vào triều đại của [[Esarhaddon]] và [[Assur-Bani-pal]]
==== Các vị vua của Media ====
* [[Deioces]] 728-675 BC
Dòng 111:
Vua [[Astyages]] - con trai của [[Cyaxares]] - gả Công chúa Mandane cho một ông vua hiền từ của xứ chư hầu [[Anshan]]. Vào năm 559 trước Công Nguyên, con trai của Mandane là [[Cyrus Đại đế|Cyrus Đại Đế]] lên làm vua xứ Anshan. Vào năm 553 trước Công Nguyên, do bất hòa giữa Astyages và Tổng tư lệnh Quân đội Media Harpagus, Harpagus đã kêu gọi vua Cyrus phất cờ khởi nghĩa chống lại thiên triều Media. Với lực lượng Kỵ binh hùng hậu của mình, Cyrus giành được thắng lợi, bắt sống được Astyages. Cyrus khởi lập [[Đế quốc Ba Tư]], nhưng tha chết cho cựu hoàng Media.<ref>[[Tom Holland]], ''Persian Fire: The First World Empire and the Battle for the West'', các trang 9-14.</ref>
 
Sau vụ ám sát kẻ cướp ngôi các Smerdis, một người Mede Fravartish(Phraortes), tự xưng là một con cháu của Cyaxares, đã cố gắng để khôi phục vương quốc Mede, nhưng đã bị đánh bại bởi các tướng Ba Tư và bị hành quyết ở [[Ecbatana]] ([[Darius I của Ba Tư|Darius I Đại đế]] trong bia đá Behistun.). Một cuộc nổi loạn, trong năm 409 TCN, chống lại [[Darius II]] ([[Xenophon]], Hellen ~.. 2, 19) chỉ diễn ra ngắn. Tuy nhiên.<ref>[http://www.iranica.com/newsite/index.isc?Article=http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/v4f6/v4f6a027.html Rudiger Schmitt, "Cadusii" in Encyclopedia Iranica]</ref> Những bộ lạc Iran ở phía bắc, đặc biệt là người Cadusii, đã luôn luôn quấy rối, nhiều cuộc viễn chinh thất bại của các vị vua sau này chống lại họ được đề cập <ref>The encyclopædia britannica:
a dictionary of arts, sciences, literature and general information, Volume 18, Edited by Hugh Crisholm, University Press, 1911, p. 21</ref>.
 
Dòng 118:
{{chính|Atropatene}}
 
Sau cuộc xâm lược của Alexandros vào vùng Media vào mùa hè năm 330 trước Công nguyên, ông bổ nhiệm một vị tướng cũ của [[Darius III]] tên là Atropates (Atrupat)làm phó vương năm 328 trước Công nguyên, theo [[Arrian]]. Trong cuộc phân chia đế chế của ông, miền nam Media đã được trao cho [[Peithon]] một vị tướng Macedonia, nhưng ở phía bắc, xa và tầm quan trọng rất ít và không có ai tranh chấp giữa những người thừa kế của Alexandros, được để lại cho Atropates.
 
Kinh đô của Atropatene là ở Gazaca trong vùng đồng bằng trung tâm, và thành trì Phraaspa, được phát hiện bên sông Araz bởi các nhà khảo cổ học vào tháng Tư năm 2005.
Dòng 124:
Atropatene là đất nước Tây Á nhỏ nhất là của tất cả các nước khác chịu ảnh hưởng của thời kì Hy Lạp hóa, thậm chí không tồn tại bất kì một đồng xu của các vị vua cai trị nó. Miền nam Media vẫn là một tỉnh của đế quốc Seleukos trong một thế kỷ rưỡi, và văn mình Hy lạp được giới thiệu ở khắp mọi nơi. Media bị bao quanh ở khắp mọi bởi các thị trấn Hy Lạp, để thực hiện kế hoạch của Alexandos nhằm bảo vệ nó khỏi dân man rợ lân cận, theo Polybius <ref>Polybius, x. 27</ref> Chỉ có [[Ecbatana]] giữ lại những nét cũ của nó. Nhưng Rhagae đã trở thành Europus thị trấn Hy Lạp và cùng với nó Strabo kể<ref>Strabo, xi. 524</ref> tên các thị trấn khác, [[Laodicea]], [[Apamea Heraclea]] hoặc Achais. Hầu hết trong số chúng đã được thành lập bởi Seleukos I và con trai Antiochos I.
====Nhà Arsaces cai trị====
Năm 221 trước Công nguyên, phó vương Molon đã cố gắng làm cho mình độc lập (có tồn tại các đồng xu bằng đồng với tên của ông và tiêu đề của hoàng gia), cùng với anh trai của ông,[[Alexandros của Macedonia|Alexandros]], phó vương của Persis, nhưng họ đã bị đánh bại và bị giết bởi Antiochos Đại Đế. Cùng cách như thế, phó vương Mede Timarchus xưng vương và chinh phục Babylon, trên đồng tiền của mình, ông tự gọi mình là Đại vương Timarchus, nhưng một lần nữa vị vua hợp pháp, Demetrios I, đã thành công trong việc dập tắt cuộc nổi loạn, và Timarchus bị giết chết. Nhưng cùng với Demetrios I, sự tan rã của đế quốc Seleukos bắt đầu, và ngay sau đó, vào khoảng năm 150, vua Parthia, Mithradates I đã chinh phục Media <ref>Justin xli. 6</ref>
 
Và kể từ lúc đó, Medes nằm dưới sự cai trị của nhà Arsaces hay Parthia, những người đã thay đổi tên nó từ Rhagae, hoặc Europus, thành Arsacia,<ref>Strabo xi. 524</ref> và chia vùng đất này thành năm tỉnh nhỏ<ref>Isidorus Charac.</ref> Sau thời kì Parthia, tới năm 226 nó nằm dưới sự cai trị của nhà Sassanid, cùng với Atropatene.
Dòng 141:
==Nguồn==
{{refbegin}}
* {{chú thích| publisher = BRILL| isbn = 9789004092716| last1 = Boyce| first1 = Mary| last2 =Grenet| first2= Frantz |title = Zoroastrianism under Macedonian and Roman rule| date = 1991}}
* {{chú thích| last1= Dandamayev|first1=M.|last2=Medvedskaya|first2=I.|contribution =Media|year = 2006|title=Encyclopaedia Iranica Online Edition|contribution-url=http://www.iranica.com/articles/media}}
* {{chú thích| last= Henrickson|first1=R. C.|contribution =Baba Jan Teppe|year = 1988|title=Encyclopaedia Iranica|volume=2|contribution-url=http://www.iranica.com/articles/baba-jan-tepe|isbn = 9780933273672|publisher=Routledge & Kegan Paul}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Người_Media”