Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cá tháng Tư”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n replaced: tháng tư năm → tháng 4 năm (2), tháng Tư năm → tháng 4 năm using AWB
Dòng 17:
}}
 
'''Ngày cá tháng tư''', nhằm ngày [[1 tháng 4]] dương lịch hàng năm, còn gọi là '''ngày nói đùa''', '''ngày nói dối''', là '''ngày hội vui vẻ''', hấp dẫn đối với những người tinh nghịch và hài hước, là ngày mà theo phong tục cũ tại một số quốc gia, bạn bè thường hay bày trò đùa giỡn nhau.
 
Cá tháng tư dù không phải là ngày nghỉ lễ chính thức nhưng vẫn là phong tục truyền thống tại nhiều quốc gia kỷ niệm hàng năm vào đúng ngày 1 tháng 4, bằng cách tung nhiều [[tin đồn]] hoặc nói xạo, nói đùa vô hại về rất nhiều chủ đề khác nhau nhằm tạo niềm vui hay trêu chọc ai đó. Những tin giả như thế thường được tung ra trong cả ngày 1 tháng 4 ở hầu hết các quốc gia như [[Hoa Kỳ]], [[Pháp]], [[Cộng hòa Ireland|Ireland]],... trong khi tại một số quốc gia khác, nó phải được chấm dứt vào giữa trưa như [[Anh]], [[Canada]], [[Úc]], [[New Zealand]].
 
Tại [[Ý]], [[Pháp]], [[Bỉ]], và các khu vực nói [[tiếng Pháp]] của [[Thụy Sĩ]] và [[Canada]], 1 tháng 4 truyền thống thường được gọi là "Cá tháng Tư" (''Poisson d'avril'' tiếng Pháp hoặc ''Pesce d'aprile'' trong tiếng Ý). Điều này bao gồm cả cố gắng để lén dán một con cá bằng giấy vào lưng của "nạn nhân" mà không bị phát hiện. Những cá giấy như vậy cũng nổi bật trên nhiều [[bưu thiếp]] tại Pháp ngày đầu tháng tư vào cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.
 
Ghi nhận sớm nhất về ngày đùa tháng tư có thể tìm thấy trong tập ''The Canterbury Tales'' của nhà thơ [[Geoffrey Chaucer]] (1392). Một số ý kiến cho rằng sự phục hồi ngày 1 tháng Giêng là [[Năm mới|ngày đầu năm mới]] trong thế kỷ 16 đã là lý do tạo thành phong tục này, nhưng giả thuyết này không được ghi chép trong các tài liệu tham khảo trước đó.
Dòng 29:
Phong tục dành riêng cho một ngày để bày ra những trò chơi khăm vô hại với hàng xóm được phổ biến trên khắp thế giới.<ref name=BonnerCurtis1908>{{cite book|last1=Bonner|first1=John|last2=Curtis|first2=George William|last3=Alden|first3=Henry Mills |author4=Samuel Stillman Conant |author5=John Foord |author6=Montgomery Schuyler |author7=John Kendrick Bangs |author8=Richard Harding Davis |author9=Carl Schurz |author10=George Brinton McClellan Harvey |author11=Henry Loomis Nelson |author12=Norman Hapgood|title=Harper's Weekly|year=1908|publisher=Harper's Magazine Company|page=6}}</ref> Tiền thân của ngày Cá tháng tư, bao gồm ''lễ hội La Mã của Hilaria'' (''Hilaria'' (tiếng Hy Lạp: ''ἱλάρια''; Latin: ''hilaris'', "vui nhộn") là lễ hội tôn giáo thời [[La Mã cổ đại]] tổ chức vào ngày [[xuân phân]] để vinh danh nữ thần [[Cybele]]) được tổ chức ngày 25 tháng 3,<ref name="Britannica">{{chú thích web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/30821/April-Fools-Day| title=April Fools’ Day| publisher=[[Encyclopædia Britannica]]| accessdate=ngày 4 tháng 4 năm 2013}}</ref> và ''lễ của kẻ đùa'' thời [[Trung Cổ]] (lễ hội dân gian, thường xuyên được tổ chức bởi các giáo sĩ và giáo dân từ thế kỷ thứ 5 cho đến thế kỷ thứ 16 ở một số quốc gia châu Âu, chủ yếu là Pháp, Tây Ban Nha, Đức, Ba Lan, Anh và Scotland) được tổ chức ngày 28 Tháng 12, vẫn còn là một ngày mà trò đùa được bày ra ở các quốc gia nói [[tiếng Tây Ban Nha]].<ref name="Santino">{{chú thích sách| title=All around the year: holidays and celebrations in American life| last=Santino| first=Jack| page=97| year=1972| publisher=[[University of Illinois Press]]| isbn=978-0252065163}}</ref> Theo thần thoại La Mã, thần cai quản địa ngục Pluto đã bắt cóc nàng Proserpina và đưa nàng tới sống cùng ông ở địa ngục. Cô gái đã gọi mẹ nhưng nữ thần Ceres chỉ nghe thấy âm vang giọng nói của con gái và đi tìm kiếm cô trong tuyệt vọng. Những cuộc tìm kiếm vô vọng đó, hay các cuộc rượt đuổi ngỗng trời, đã trở thành chuyện cười phổ biến tại châu Âu trong các thế kỷ trước.<ref name="dantri">{{chú thích web|url=http://dantri.com.vn/the-gioi/ngay-ca-thang-tu-co-tu-khi-nao-1270336294.htm|tiêu đề=Ngày Cá tháng Tư có từ khi nào?|work=Dân trí|tác giả=An Bình|date=2010-04-01|ngày truy cập=2017-04-01}}</ref>
 
Bertha R. McDonald, trong ''[[Harper's Weekly]]'' đã giải thích nguồn gốc của ngày cá tháng tư, nói rằng "một số nhà cầm quyền đã nghiêm túc trở lại với thời kì [[Nô-ê]] và [[tàu của nô-ê|con tàu của ông]]. Trên tờ ''[[Public Advertiser]]'' ở Luân Đôn đăng ngày 13 tháng 3 năm 1769 đã in một đoạn trích liên quan đến thuyết này: "Sai lầm của Nô-ê khi đưa chim bồ câu ra khỏi tàu trước khi mực nước giảm, vào ngày đầu tiên của tháng tư, và để ghi nhớ ký ức về sự giải thoát này, mọi người đã quên mất một tình huống đáng chú ý này..."<ref>{{cite magazine |last=McDonald |first=Bertha R. |title=The Oldest Custom in the World |magazine=[[Harper's Weekly]] |date=7 March 1908 |volume=52 |issue=2672 |url=https://books.google.com/books?id=kLFCAQAAIAAJ&pg=RA6-PA26 |page=26}}</ref>
 
Trong ''Canterbury Tales'' của Chaucer (1392), [[Các nữ tu Priest Tale]] được đặt tên là ''Syn March bigan thritty dayes and two''.<ref>''The Canterbury Tales'', "[[s:The Canterbury Tales/The Nun's Priest's Tale|The Nun's Priest's Tale]]" - "[http://www.umm.maine.edu/faculty/necastro/chaucer/translation/ct/21npt.html Chaucer in the Twenty-First Century]", ''[[University of Maine at Machias]]'', September 21, 2007</ref> Các nhà học giả hiện đại tin rằng có một lỗi sao chép trong bản thảo vẫn còn tồn tại, và Chaucer thực sự viết ''Syn March was gon''.<ref>Carol Poster, Richard J. Utz, ''[https://books.google.com/books?id=LaOwCaPBJk8C&source=gbs_navlinks_s Disputatio: an international transdisciplinary journal of the late middle ages]'', Volume 2, pp. 16–17 (1997).</ref> Do đó đoạn văn ban đầu nghĩa là 32 ngày sau tháng ba - 2 tháng 5, lễ kỉ niệm đính ước của [[Richard II của Anh|Vua Richard II]] với [[Anne xứ Bohemia]] diễn ra vào năm 1381.<ref name="Hoax">Boese, Alex (2008) "[http://hoaxes.org/af_database/permalink/origin_of_april_fools_day/ April Fools Day&nbsp;– Origin]" ''[[Museum of Hoaxes]]''</ref> Những người đọc hiểu lầm dòng này nghĩa là 32 tháng 3, tức ngày 1 tháng 4.<ref>So sánh với [[ngày Valentine]], một ngày lễ cũng có nguồn gốc hiểu lầm tương tự giống của Chaucer.</ref>
 
Năm 1508, nhà thơ người Pháp [[Eloy d'Amerval]] đã nhắc đến ''Poisson d'avril'' ("Cá Tháng tư"), có thể là ý nói đến ngày này.<ref name="Amerval">[[Eloy d'Amerval]], ''[http://books.google.com.vn/books?id=53xTGw1T2P8C&dq= Le Livre de la Deablerie]'', Librairie Droz, p. 70. (1991). "De maint homme et de mainte fame, poisson d'Apvril vien tost a moy."</ref> Nhà thơ [[flemish]] Eduard de Dene đã viết về một nhà quý tộc sai những người đầy tớ của mình làm những chuyện vặt ngu ngốc vào ngày 1 tháng 4.<ref name="Hoax" /> Năm 1686, [[John Aubrey]] đã đề cập ngày lễ là "một ngày lễ thánh của kẻ ngốc" (''Fooles holy day'').<ref name="Hoax" /> Ngày 1 tháng 4 năm 1698, hàng ngàn người bị lừa đến [[tháp Luân Đôn]] để xem sư tử tắm.<ref name="Hoax" />
 
Trong thời [[Trung cổ]], cho đến cuối thế kỷ 16, ngày đầu năm mới đã được tổ chức vào ngày 25 tháng 3 ([[Lễ Truyền Tin]]) trong hầu hết các thị trấn châu Âu.<ref name=Groves>{{chú thích sách|last=Groves|first=Martha|title=Manners and customs in the Middle Ages|date=c2006|publisher=Crabtree Pub. Co.,|location=New York, NY|isbn=0778713571|page=27}}</ref> Trong một số khu vực của nước Pháp, năm mới là một kỳ nghỉ kéo dài một tuần kết thúc vào ngày 1 tháng 4.<ref name="Britannica"/><ref name="Santino"/> Năm [[1564]], vua Pháp là [[Charles IX của Pháp|Charles IX]], lúc đó 14 tuổi, quy định ngày 1 tháng 1 là ngày đầu năm, thống nhất trong toàn quốc. Quyết định này được áp dụng năm [[1567]]. Tuy nhiên, do phương tiện liên lạc rất lạc hậu nên nhiều người không nhận được tin đổi lịch, những người này tiếp tục coi ngày 1 tháng 4 là năm mới và bị những người khác cười vì điều này. Sau này nhiều người cho rằng phong tục Cá tháng Tư bắt nguồn từ đây.<ref name="Britannica"/>
Dòng 48:
 
=== Scotland ===
Tại [[Scotland]], ngày Cá tháng Tư xưa kia có tên gọi là ''săn chim cúc-cu'' (''Hunt-the-Gowk'') ("gowk" trong phương ngữ Scotland là tên khác của một loài chim cúc cu hay là kẻ ngốc). Những trò đùa truyền thống là yêu cầu một người nào đó chuyển giúp một tin nhắn được niêm phong có yêu cầu xin được giúp đỡ. Thông điệp trong tin nhắn ghi: "''Dinna cười to, dinna cười mỉn. Hãy săn chim cúc cu ở nơi khác''" ("''Dinna laugh, dinna smile. Hunt the gowk another mile''") và người nhận được yêu cầu tiếp tục chuyển tiếp tin nhắn đến "nạn nhân" khác.<ref name="Opie 1967 246–247">{{chú thích sách| last=Opie| first=Iona & Peter| title=The Lore and Language of Schoolchildren| year=1960| publisher=[[Oxford University Press]]| pages=246–247| isbn=0-940322-69-2}}</ref> Nguồn gốc của tấm biển “Đá tôi” cũng có thể xuất phát lễ kỷ niệm ngày April “Gowks” của người Scotland. <ref name="dantri"/>
 
===Anh Quốc===
Dòng 62:
 
===Ấn Độ===
Tại [[Ấn Độ]], đã có rất nhiều điều liên quan về Ngày Cá tháng tư trong cả điện ảnh và văn học phổ thông và mọi người đều vui vẻ với ngày này.<ref>{{cite web|url=http://www.fundootimes.com/festivals/india-april-fools-day.html|title=April Fools' Day in India|publisher=}}</ref> Trong nền [[điện ảnh Ấn Độ]], phim ''April Fool'' (phim năm 1964) của [[Hindi]] cùng với bài hát chủ đề rất phổ biến.<ref>{{cite av media|url=https://www.youtube.com/watch?v=3NnsmvvpMCU|title=April Fool Banaya - Fun Song - April Fool|date=February 7, 2012|publisher=|via=YouTube}}</ref>
 
===Romania===
Dòng 70:
==Những cú lừa cá tháng tư ngoạn mục==
[[Tập tin:Make Way For Ducklings Prank.jpg|thumb|Một trò đùa ngày cá tháng tư tại vườn công cộng Boston cảnh báo mọi người không chụp ảnh điêu khắc.]]
Năm 1957, đài [[BBC]] đã lập một trò đùa, được gọi là "''Mùa thu hoạch mì ống Thụy Sĩ''" (''Swiss Spaghetti Harvest''), khi mà họ phát sóng một bộ phim giả của nông dân [[Thụy Sĩ]] đang thu hoạch mì ống ([[Spaghetti]]) tươi từ những cành cây. BBC sau đó đã được tràn ngập bởi những yêu cầu để hỏi mua một "cây spaghetti" như thế, buộc họ phải thú nhận bộ phim là một trò đùa trong những tin tức ngày hôm sau.<ref name="dantri"/><ref>{{chú thích web|title=Swiss Spaghetti Harvest|url=http://www.museumofhoaxes.com/hoax/archive/permalink/the_swiss_spaghetti_harvest|accessdate=November 2013}}</ref><ref name="dantri"/> Trong một cuộc phỏng vấn của đài phát thanh BBC Radio 2, diễn ra vào sáng ngày 1 tháng 4 năm 1976, Patrick Moore, nhà thiên văn học lỗi lạc được phong tước hiệp sĩ người Anh, thông báo cho biết, đúng 9h47 (giờ địa phương), một sự kiện thiên văn học chỉ xuất hiện một lần trong đời sẽ xảy ra và thính giả nghe đài có thể trải nghiệm sự kiện đặc biệt này ngay tại nhà: Đó là [[sao Diêm Vương]] sẽ ở vị trí ngay phía sau [[sao Mộc]] và thẳng hàng với [[Trái Đất]]. Nhiều người đã thử tuy nhiên, không phải ai cũng cảm thấy thú vị. Một người đã giận dữ gọi đến BBC để than phiền rằng tốc độ bay lên khỏi mặt đất của ông này quá nhanh, khiến ông bị va đầu vào trần nhà, và ông ta đòi BBC bồi thường.<ref name="eva"/> Năm 1980, BBC đưa tin rằng đồng hồ Big Ben sẽ chuyển sang chế độ đồng hồ điện tử và người ta sẽ sớm lắp bảng hiện số mới thay cho mặt đồng hồ cũ. Tin tức này ngay lập tức khiến thính giả Anh bị sốc, họ bức xúc, thậm chí giận dữ gọi điện đến yêu cầu phải bảo vệ đồng hồ [[Big Ben]].<ref name="eva"/> Năm 1986, báo Le Parisienn làm cho bạn đọc được một phen hoảng hồn vì đưa ra thông tin chính phủ Pháp quyết định dỡ bỏ [[tháp Eiffel]]. Sau khi dỡ bỏ, tháp sẽ được chuyển đến và dựng lại tại công viên [[Disneyland]]. Thay cho tháp sẽ là sân vận động dành cho [[Thế vận hội Mùa hè 1992|Thế vận hội 1992]].<ref name="eva"/> Năm 2003, [[CNN]] đưa tin, Chủ tịch tập đoàn Microsoft [[Bill Gates|William H. Gates III]] đã bị ám sát tại [[Los Angeles]] trong khi đang tham gia một sự kiện từ thiện được tổ chức tại MacArthur Park. Tin ông Gates bị ám sát đã đồng loạt được 3 kênh truyền hình MBC, YTN và SBS của Hàn Quốc đồng loạt đưa tin. Theo BBC, trên thực tế, thông tin đó là một trò lừa bịp lấy từ website CNN.<ref name="eva"/> Ngày 1 tháng 4 năm 2006, Tổ chức quyền động vật PETA ã công bố kết quả nghiên cứu một công nghệ mới giúp ngụy trang hoàn toàn cho các chú hươu. Công nghệ này bao gồm các bước bắn thuốc mê hươu, sơn lên người chúng bằng một loại sơn đặc biệt không phai giúp "hòa lẫn" vào môi trường, sau đó thả trở lại rừng. Đến tận cuối ngày hôm ấy, bài báo trên bị gỡ bỏ và thay vào đó một câu ngắn gọn: “Bạn biết hôm nay là ngày gì không?”.<ref name="eva"/> Vào ngày Cá tháng Tư4 năm 2007, công cụ tìm kiếm trên internet Google đã thông báo cung cấp dịch vụ mới Gmail Paper, nơi người sử dụng dịch vụ thư miễn phí có thể lưu giữ email vào kho lưu trữ giấy mà Google sẽ in ra và rồi gửi cho họ miễn phí. Năm 2008, Google đã mời mọi người tham gia dự án thám hiểm sao Hoả.<ref name="dantri"/> Ngày cá tháng tư4 năm 2013, Google tung clip đóng cửa Youtube. Ngày 1 tháng 4 năm 1962, chuyên gia kỹ thuật của trạm, ông Kjell Stensson, xuất hiện trên các tin tức thông báo rằng nhờ có công nghệ mới mà người xem có thể chuyển đổi ti vi của mình để có thể xem hình ảnh với màu sắc sinh động. Tất cả những gì chủ nhân của các ti vi cần làm là trùm một chiếc nilon màu lên màn hình tivi. Để thuyết phục hơn, Stensson đã làm mẫu ngay trong chương trình.<ref name="eva">{{chú thích web|url=http://eva.vn/tin-tuc/nhung-cu-lua-kinh-dien-trong-ngay-ca-thang-tu-c73a174926.html|tiêu đề=Những cú lừa 'lịch sử' trong ngày Cá tháng Tư|work=eva.vn|date=2014-04-01|ngày truy cập=2017-04-01|tác giả=Hạ An}}</ref> Ngày 1 tháng 4 năm 2008, kênh BBC phát một đoạn video về bầy chim cánh cụt biết bay và khẳng định rằng họ đã phát hiện ra loài này tại Đảo King George gần Nam Cực. Thực tế là các nhà làm phim đã sử dụng hình ảnh về những loài chim trông giống chim cánh cụt và bắt chước chuyển động của chúng để tạo ra hình ảnh về một loài mới được phát hiện. Một ngày sau khi xuất hiện, đoạn video đã thu hút 100 nghìn lượt xem.<ref name="eva"/> Vào ngày cá tháng tư4 năm 2016, kênh tin tức bóng đá trực tuyến Goal.com đã đưa tin tiền đạo câu lạc bộ [[FC Barcelona|Barcelona]] [[Lionel Messi]] đã đạt thỏa thuận 500 triệu € để kí hợp đồng với [[Real Madrid]].<ref>{{chú thích web|url=http://laodong.com.vn/the-thao/tin-soc-lionel-messi-sap-gia-nhap-real-madrid-voi-gia-500-trieu-euro-535779.bld|work=TIN SỐC: Lionel Messi sắp gia nhập Real Madrid với giá 500 triệu euro|work=Laodong.com|date-2016-04-01ngày truy cập=2017-04-02}}</ref> Tên của phóng viên sử dụng trong bài viết là "Lirpa Loof", viết ngược lại của từ "April Fool".<ref>{{chú thích web|url=http://www.goal.com/en-gb/news/4160/extra-time/2016/04/01/21881962/football-world-in-shock-as-messi-agrees-500m-real-madrid|tiêu đề=The Barcelona legend will depart Camp Nou this summer after the Spanish champions' greatest rivals activated his €250 million buy-out clause|work=Goal.com|date=2016-04-01|ngày truy cập=2017-04-02}}</ref> Với sự xuất hiện của dịch vụ internet và các dịch vụ tin tức toàn cầu sẵn có, những trò lừa cá tháng tư có thể xuất hiện và lừa số đông khán giả hơn bao giờ hết.<ref name=Moran>{{cite news|last=Moran|first=Rob|title=NPR's Brilliant April Fools’ Day Prank Was Sadly Lost On Much Of The Internet|url=http://junkee.com/nprs-brilliant-april-fools-day-prank-was-sadly-lost-on-much-of-the-internet/32077|accessdate=April 6, 2014|date=April 4, 2014}}</ref>
 
== Những ngày đùa khác trên thế giới ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Cá_tháng_Tư”