Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trương Giác”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
viết lại toàn bộ
Dòng 1:
'''Trương Giác''' ([[tiếngchữ TrungHán]]: 張角); ([[140]]?-[[184]]) là thủ lĩnh của cuộc [[khởi nghĩa HoàngKhăn CânVàng]], hay còn gọi là quân Khăn Vàng vào cuối thời kỳ [[nhà Hán|nhà Đông Hán]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Ông thành lập và lãnh đạo đội quân khăn vàng (triều đình [[nhà Hán]] gọi là giặc Khăn Vàng) chống lại triều đình nhà Hán nhưng đã bị triều đình đàn áp.
{{otheruses}}
{{Thiếu nguồn gốc}}
[[Thể loại:Hoàn toàn không có nguồn tham khảo]]
 
== Tập hợp và phát triển lực lượng ==
Ông là người huyện [[Cự Lộc]], tỉnh [[Hà Bắc (Trung Quốc)|Hà Bắc]]. Trương Giác cùng hai người em là Trương Bảo và Trương dùng phương thức ma thuật hoặc thuật thôi miên, vẽ bùa niệm chú chữa bệnh cứu người, lấy được lòng tin của nhiều người trong thiên hạ.
 
Sau hơn 10 năm hoạt động, Trương Giác nhân danh dùng Đạo giáo tập hợp được rất nhiều tín đồ<ref>Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 30</ref>. Cách dùng lý thuyết của Lão Tử tập hợp quần chúng của Trương Giác bị sử sách chính thống thời phong kiến gọi là “giả thác đại đạo, mê hoặc tiểu dân”. Tôn giáo mà Trương Giác tôn thờ còn được gọi bằng những tên khác như đạo Thiên sư, đạo Thái bình<ref name="LDP333">Lê Đông Phương, Vương Tử Kim, sách đã dẫn, tr 333</ref>.
'''Trương Giác''' ([[tiếng Trung]]: 張角) ([[140]]?-[[184]]) là thủ lĩnh của cuộc [[khởi nghĩa Hoàng Cân]], hay còn gọi là quân Khăn Vàng vào cuối thời kỳ [[nhà Hán|nhà Đông Hán]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Ông thành lập và lãnh đạo đội quân khăn vàng (triều đình [[nhà Hán]] gọi là giặc Khăn Vàng) chống lại triều đình nhà Hán nhưng đã bị triều đình đàn áp.
 
Trước tình hình nhà Hán ngày càng suy yếu và mục nát và mất lòng tin của nhân dân cực khổ, anh em Trương Giác quyết định phát động quần chúng nổi dậy nhằm lật đổ chính quyền Đông Hán.
Ông là người huyện [[Cự Lộc]], tỉnh [[Hà Bắc (Trung Quốc)|Hà Bắc]]. Tháng giêng năm Trung Bình thứ nhất ([[184]]) đời [[Hán Linh Đế]], bệnh dịch lan tràn khắp nơi. Là người theo [[Đạo giáo]], ông tự xưng là ''đại hiền lương sư'', cùng các đệ tử vân du bốn phương, dùng phép [[phù thủy]] chữa bệnh đồng thời truyền bá tư tưởng. Người các châu như [[Thanh Châu]], [[Từ Châu]], [[U Châu]], [[Ký Châu]], [[Kinh Châu]], [[Dương Châu]], [[Duyện Châu]], [[Dự Châu]] theo ông rất đông. Ông thu thập được tới 100.000 tín đồ, chia thành 36 phương, mỗi phương đều đặt các thủ lĩnh chỉ huy để đứng lên khởi nghĩa mà sử sách Trung Hoa sau này gọi là [[Hoàng Cân chi loạn]], do quân đội của ông đều đội khăn vàng trên đầu. Ông tự xưng là ''Thiên Công tướng quân'', các em là [[Trương Lương (khăn vàng)|Trương Lương]] và [[Trương Bảo]] xưng là Nhân Công tướng quân và Địa Công tướng quân. Sau đó ông tử trận trong một trận đánh với triều đình nhà Hán. {{Fact}}
 
Ảnh hưởng của anh em Trương Giác ngày càng rộng. Các đệ tử của họ có khắp nơi. Ông kết nạp được 36 vạn giáo chúng<ref name="LDP335"/>, cứ 1 vạn người thì lập thành 1 “phương”, mỗi phương đặt ra 1 đại soái. Ba mươi sáu phương đó được phân bố ở 8 trong tổng số 12 châu lớn của lãnh thổ nhà Đông Hán là Thanh, U, Từ, Ký, Kinh, Dương, Duyện, Dự.
Sau này, vào năm Nguyên Hòa thứ hai ([[1120]]) đời [[Tống Huy Tông]], [[Phương Lạp]] nổi dậy chống lại triều đình [[nhà Tống]] và tôn ông là giáo chủ [[Mani giáo|Minh giáo]].
 
== Khởi binh chống nhà Hán ==
{{sơ khai}}
Để chuẩn bị khởi sự chống nhà Đông Hán, Trương Giác sai người liên kết với hai viên Trung thường thị trong cung Hán Linh Đế là Phong Tế và Từ Phụng. Hai người này xin làm nội ứng cho Trương Giác.
{{Nhân vật Tam Quốc}}
 
Trương Giác dự định khởi binh đồng loạt trên cả 8 châu vào ngày 5 tháng 3 âm lịch năm 184. Để tăng cường tuyên truyền làm giảm uy tín của nhà Hán, tăng uy thế cho mình, Trương Giác sai người phao tin trong dân gian: “Trời xanh đã hết, Trời vàng nên dựng”.
[[Thể loại:Sinh 140]]
[[Thể loại:Mất 184]]
[[Thể loại:Quân nổi dậy Trung Quốc]]
 
Nhưng khi Trương Giác chưa kịp khởi sự thì một đệ tử là Đường Chu phản lại ông, bí mật tố giác với triều đình nhà Hán. Nhờ sự tố cáo của Đường Chu, ngoại thích - Đại tướng quân Hà Tiến sai quân bắt người phụ trách các đệ tử của Trương Giác tại Lạc Dương là Mã Nguyên Nghĩa mang xé xác. Hoạn quan Phong Tư và Từ Phụng cũng lập tức bị bắt bỏ ngục. Đồng thời, hơn 1000 đệ tử của Trương Giác ở kinh thành bị bắt giam và giết chết<ref name="LDP31"/>.
[[id:Zhang Jiao]]
 
[[de:Zhang Jiao]]
Biết việc bị lộ, Trương Giác phải khởi sự gấp gáp ngay trong tháng 2 năm đó.
[[en:Zhang Jiao]]
 
[[fr:Zhang Jiao]]
Ngày nổi dậy, Trương Giác tự xưng là Thiên công tướng quân, Trương Bảo tự xưng là Địa công tướng quân, Trương Lương tự xưng là Nhân công tướng quân. Trong quân may cờ màu vàng làm hiệu. Tất cả các giáo chúng đều chít khăn vàng trên đầu, vì vậy lực lượng này được gọi là quân Khăn Vàng. Việc xưng làm Cha của Trời, của Đất và của Người của anh em họ Trương bị các sử gia xem là vừa hài hước và thể hiện sự nông cạn, ấu trĩ trong tư duy của họ<ref name="LDP335"/>.
[[ko:장각]]
 
[[ja:張角]]
Quân Khăn Vàng đồng loạt nổi lên tấn công vào các thôn trang, gặp nha môn là đốt phá. Các đầu mục dưới quyền Trương Giác tại các địa phương là: Trương Man Thành, Trương Ngưu Giác, Lý Đại Mục, Trương Trượng Bát, Đào Bình Hán, Lôi Công, Bạch Tước, Ba Tài. Các quan lại địa phương của nhà Hán hầu như không dám chống cự<ref name="LDP31"/>. Chỉ trong không đầy 10 ngày, người trong thiên hạ hưởng ứng rất nhiều, kinh đô Lạc Dương chấn động.
[[no:Zhang Jiao]]
 
[[ru:Чжан Цзяо]]
Hán Linh Đế phái 3 tướng là Lư Thực, Hoàng Phủ Tung và Chu Tuấn đi đánh dẹp Trương Giác.
[[th:เตียวก๊ก]]
 
[[zh:張角]]
Ba Tài đụng độ với Hoàng Phủ Tung và Chu Tuấn ở Dĩnh Xuyên, tuy thắng trận đầu nhưng sau đó bị quân Hán dùng hỏa công đánh úp cho đại bại, phải bỏ chạy. Quân Khăn Vàng sau đó liên tiếp bị đánh bại ở Hà Nam.
 
Ở phía bắc vùng Ký châu, Trương Giác chiếm giữ Quảng Tông<ref>Phía đông huyện Uy, Hà Nam, Trung Quốc</ref>, khống chế trung tâm Hà Bắc. Tướng Lư Thực mang quân tới giao chiến. Dù quân ít hơn nhưng Lư Thực vẫn bao vây được Trương Giác<ref>Lê Đông Phương, sách đã dẫn, tr 32</ref>. Hai bên giằng co nhiều ngày chưa phân thắng bại.
 
Hán Linh Đế nghe theo lời gièm của hoạn quan Tả Phong, cách chức, bắt giam Lư Thực, cử Đổng Trác ra thay. Trương Giác ra quân đánh bại Đổng Trác.
 
Hán Linh Đế bèn lệnh phái Hoàng Phủ Tung lên mặt trận phía bắc. Giữa lúc chiến sự chưa phân thắng bại thì Trương Giác lâm bệnh qua đời. Không rõ năm đó ông bao nhiêu tuổi. Em ông là Trương Lương lên thống lĩnh quân sĩ, không lâu sau bị Hoàng Phủ Tung đánh bại hoàn toàn. Hoàng Phủ Tung tìm đến mộ ông, sai quân băm xác, chặt đầu mang về Lạc Dương dâng Hán Linh Đế.
 
== Trong Tam quốc diễn nghĩa==
Chân dung Trương Giác được La Quán Trung mô tả trong Tam Quốc diễn nghĩa là một học trò thi tú tài trượt, vào rừng tìm thuốc, được một đạo sĩ tặng cuốn sách “Thái bình yêu thuật”. Việc chữa bệnh gây uy tín trong nhân dân của Trương Giác bắt đầu từ đó.
 
Từ khi Trương Giác khởi binh, hình ảnh của ông ít được đề cập như 2 người em Trương Bảo và Trương Lương. Toàn bộ cuộc đời Trương Giác được nói tới trong hồi 1 và hồi 2 của tác phẩm.
 
==Xem thêm==
* [[Hán Linh Đế]]
* [[Hoàng Phủ Tung]]
* [[Đổng Trác]]
* [[Khởi nghĩa Khăn Vàng]]
 
==Tham khảo==
* Lê Đông Phương (2007), ''Kể chuyện Tam Quốc'', NXB Đà Nẵng
* Lê Đông Phương, Vương Tử Kim (2007), ''Kể chuyện Tần Hán'', NXB Đà Nẵng
* Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân (2006), ''Tướng soái cổ đại Trung Hoa, tập 1'', NXB Thanh niên.
 
==Chú thích==
{{reflist}}
 
[[Thể loạiThể_loại:Quân nổi dậy Trung Quốc]]
[[Thể loạiThể_loại:Mất 184]]