Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hoàn Huyền”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
'''Hoàn Huyền''' (桓玄) ([[369]]-[[404]]), [[tự]] là '''Kính Đạo''' (敬 道), hiệu là Linh Bảo (灵宝), danh xưng chính thức là Sở Vũ Điệu Đế (楚 武 悼 帝), là một quân phiệt thời [[Nhà Tấn|Đông Tấn]] (265-420). Ông từng là Đại tư mã của Đông Tấn, sau chiếm ngôi hoàng đế của nhà Tấn và tự xưng hoàng đế, cải quốc hiệu là Sở vào năm 403, nhưng đã bị tướng Đông Tấn [[Lưu Dụ]] khởi binh chống lại sau đórồi bị [[Phùng Thiên]] giết chết năm 404. Ông là con trai út của danh tướng [[Đông Tấn]] [[Hoàn Ôn]].
 
==Xuất thân==
Dòng 21:
 
Tháng 12 năm 399, Hoàn Huyền phát binh đánh Giang Lăng, Thứ sử Kinh Châu Ân Trọng Kham bị giết chết, cùng Thứ sử Ung Châu Dương Thuyên Kỳ cát cứ một dãy trung du [[Trường Giang]]. Năm 400, Tư Mã Đạo Tử bất đắc dĩ phải phong cho Hoàn Huyền làm Đô đốc 8 châu Kinh, Ti, Ung, Tần, Lương, Ích, Ninh, Giang; cai quản binh quyền 8 quận, Hậu tướng quân, Thứ sử 2 châu Kinh Giang, được phong cờ tiết.
 
Năm 401, Hoàn Huyền, đã kiểm soát hơn 2/3 lãnh thổ Đông Tấn, tiến quân về phía đông, chiếm được Kinh thành Kiến Khang, xử tử cả nhà Tư Mã Nguyên Hiển cùng Tư Mã Đạo Tử, đánh dẹp Lưu Lao Chi, đoạt binh quyền từ tay Lưu Lao Chi giao cho anh họ Hoàn Tu. Lực lượng Bắc phủ binh của Lưu Lao Chi không muốn giao chiến và Lưu Lao Chi buộc phải tự sát. Hoàn Huyền dẫn binh vào Kinh đô, tự làm Thái úy.
 
==Cướp ngôi Đông Tấn==
Năm 401, thế lực Hoàn Huyền ngày càng hùng mạnh, kiểm soát hơn 2/3 lãnh thổ Đông Tấn. Nhận thấy nguy cơ đến hoàng vị, dù phải đang đối phó với lực lượng khởi nghĩa của Tôn Ân, năm 402, quyền thần Tư Mã Nguyên Hiển sai Lưu Lao Chi thống suất Bắc phủ binh xuất quân tiêu diệt Hoàn Huyền. Tuy nhiên, Lưu Lao Chi không tuân phục Tư Mã Nguyên Hiển và không muốn giao chiến với Hoàn Huyền. Nhân cơ hội đó, Hoàn Huyền thuận lợi tiến quân về phía đông, chiếm được Kinh thành Kiến Khang, xử tử cả nhà Tư Mã Nguyên Hiển cùng Tư Mã Đạo Tử. Không lâu sau, Hoàn Huyền đoạt binh quyền từ tay Lưu Lao Chi giao cho anh họ Hoàn Tu, ép Lưu Lao Chi phải tự sát. Hoàn Huyền còn đích thân dẫn binh vào triều, ép [[Tấn An Đế]] phải phong cho mình làm Thái úy, Đô đốc trung ngoại chư quân sự, Dương Châu mục, lãnh Thứ sử Dự Châu. Đến lúc này, Hoàn Huyền hoàn toàn khống chế triều đình cả về quân sự lẫn hành chính. Để diệt trừ thế lực của Lưu Lao Chi, Hoàn Huyền ra lệnh diệt trừ các tướng lãnh Bắc phủ để toàn quyền khống chế quân đội. Tuy nhiên, Hoàn Huyền lại bỏ sót một nhân vật rất quan trọng là Thái thú Hạ Bì [[Lưu Dụ]]. Một sai lầm chết người!
 
Năm Nguyên Hưng thứ 2 (403), tháng 2, triều đình phong Hoàn Huyền làm Đại tướng quân. Tháng 9 năm đó, thăng Tướng quốc, phong Sở vương, gia Cửu tích. Nhận thấy điều kiện chiếm ngôi đã hình thành, ngày 21 tháng 11 năm đó (tức ngày 20 tháng 12 năm 403), Hoàn Huyền ép Đông Tấn An đế phải hiến [[quốc tỉ]], nhường ngôi cho mình. Ngày 3 tháng 12 (tức 1 tháng 1 năm 404), Hoàn Huyền chính thức xưng đế, cải quốc hiệu là Sở, lấy niên hiệu là Vĩnh Thủy. An Đế bị giáng làm Bình Cố Vương. Lang Nha Vương Tư Mã Đức Văn, em An Đế, cũng bị giam cầm.
 
==Kết cục==
Hoàn Huyền lên ngôi, tìm cách lung lạc nhân tâm, phóng thích tù phạm, mở kho cứu tế dân chúng. Tuy nhiên, chỉ là những hành động không thực tâm, Hoàn Huyền nhanh chóng sa vào tự mãn. Về chính sự không đưa ra luật lệ hoặc chính sách rõ rệt để vỗ yên dân, mà chỉ lấy sự hà khắc để trấn áp, quan lại tùy tiện thăng giáng chức, chính quyền không được ổn định. Hoàn Huyền tự cho mình có quyền hưởng thụ, cho xây dựng cung điện đền đài, du ngoạn khắp nơi, làm hao tổn nguyên khí triều đình. Từ đó sinh ra biến loạn.
 
Nhận thấy Hoàn Huyền không được lòng dân chúng, Lưu Dụ, xuất thân bộ tướng của Lưu Lao Chi, vốn hàng phục Hoàn Huyền để tránh bị sát hại, bấy giờ liền tách ra ly khai. Tháng 2 năm Vĩnh Thủy thứ 2 (404), Lưu Dụ phát động binh biến, tụ tập hàng trăm đồ đảng ở Kinh Khẩu làm binh biến giết chết Hoàn Tu, tuyên bố khôi phục nhà Tấn, khởi binh ở Trấn Giang (Giang Tô), thế lực hùnh mạnh, nhanh chóng đánh tan quân Sở, chỉ trong chưa đầy tháng đã tiến về Kinh thành Kiến Khang.
 
Hoàn Huyền thấy tình thế bất lợi, liền rút lui về căn cứ Giang Lăng (Kinh Châu, Hồ Bắc), mang theo cả An Đế và Tư Mã Đức Văn. Tháng 3 năm đó, Lưu Dụ tiến quân vào Kiến Khang, khống chế Kinh sư. Tháng 4, Hoàn Huyền chấn chỉnh quân đội, sai Lưu Nghị xuất quân tái chiếm Kiến Khang. Tuy nhiên, nhận thấy thế cục thay đổi, Lưu Nghị cũng phát động binh biến giết chết Hoàn Hoằng (em Hoàn Tu) ở Nghiễm Lăng, trở giáo, cùng với Hà Vô Kỵ, liên minh với Lưu Dụ, tiến về Giang Lăng tấn công Hoàn Huyền.
 
Tháng 5, quân Sở bị quân Lưu Dụ đánh đại bại tại Vanh Châu (nay thuộc Ngạc Thành, [[Hồ Bắc]]). Hoàn Huyền ngồi thuyền trốn vào Hán Trung (nay thuộc [[Hán Trung]], [[Thiểm Tây]]), bị Ích Châu Đô hộ là Phùng Thiên giết chết.
 
Sau khi chết, Hoàn Huyền được em họ là Hoàn Khiêm truy thụy hiệu là Võ Điệu Hoàng đế.
==Chú thích==
{{reflist}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Hoàn_Huyền”