Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chuyển động thuận và nghịch”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
cập nhật
Dòng 2:
[[File:Retrogradeorbit.gif|thumb|Quỹ đạo chuyển động nghịch: vệ tinh (màu đỏ) có quỹ đạo quay theo hướng ngược lại so với chiều tự quay của vật thể mẹ (xanh/đen)]]
 
'''Chuyển động nghịch''', hay còn gọi là '''chuyển động nghịch hành''' ([[Tiếng Anh]]: ''Retrograde motion'') trong [[Thiênthiên văn học]] nhìn chung là thuật ngữ dùng để chỉ chuyển động quay quanh [[quay|trục]] hoặc [[quỹ đạo]] của một vật thể theo hướng ngược lại so với chiều tự quay của vật thể mẹ của nó, tức là vật thể trung tâm. Nó cũng có thể được sử dụng để mô tả các chuyển động khác ví dụ như tiến động hoặc chương động của [[Chuyển động quay|trục quay]]. '''Chuyển động thuận''' ([[Tiếng Anh]]: ''Prograde motion'') là chuyển động cùng chiều với chuyển động tự quay của vật thể mẹ. Sự quay được quyết định bởi một [[hệ quy chiếu quán tính]], ví dụ như một [[định tinh]].
 
Trong [[Hệ Mặt trời]] của chúng ta, quỹ đạo quanh [[Mặt trời]] của tất cả các [[hành tinh]] và hầu hết các thiên thể khác, ngoài trừ nhiều [[sao chổi]], có chuyển động thuận, tức là quay cùng chiều với chiều tự quay của Mặt trời. Sự tự quay của hầu hết các hành tinh, ngoại trừ [[Sao Kim]] và [[Sao Thiên Vương]], cũng là chuyển động thuận. Hầu hết [[vệ tinh tự nhiên]] có quỹ đạo quay thuận quanh hành tinh của chúng. Các vệ tinh chuyển động thuận của Sao Thiên Vương có quỹ đạo theo chiều mà Sao Thiên Vương tự quay, tức là ngược lại so với Mặt trời. Các vệ tinh chuyển động nghịch thì thường [[vệ tinh dị hình|nhỏ và cách xa]] hành tinh mẹ của chúng, ngoại trừ vệ tinh [[Triton (vệ tinh)|Triton]] của [[Sao Hải Vương]] lớn và gần sao mẹ nhưng vẫn chuyển động nghịch. Tất cả các vệ tinh chuyển động nghịch được cho là đã hình thành riêng biệt trước khi bị hành tinh mẹ của chúng [[Bắt giữ tiểu hành tinh|bắt giữ]].
 
Nếu một hành tinh trong hệ Mặt trời có chuyển động tự quay quanh trục là chuyển động nghịch hành thì chu kỳ tự quay của nó sẽ có dấu trừ, còn độ nghiêng trục quay sẽ lớn hơn 90 độ và nhỏ hơn 180 độ.{{Cần chú thích|ngày=tháng 3 năm 2020}}
 
 
 
== Hình thành các hệ thống thiên thể ==
Khi một [[thiên hà]] hoặc một [[hệ hành tinh]] [[Giả thuyết tinh vân|hình thành]], vật chất của nó có dạng một chiếc đĩa. Hầu hết vật chất quay và tự quay theo một hướng. Sự thống nhất trong chuyển động này là do sự sụp đổ của một đám mây khí.<ref name="NS_Aug">{{cite journal | last = Grossman | first = Lisa | title = Planet found orbiting its star backwards for first time | journal = New Scientist | date = 13 August 2008 | url = https://www.newscientist.com/article/dn17603-planet-found-orbiting-its-star-backwards-for-first-time.html | accessdate = 10 October 2009}}</ref> Bản chất của sự sụp đổ được giải thích bởi một định luật mang tên [[Mô men động lượng#Định luật bảo toàn mô men động lượng|bảo toàn mô men động lượng]]. Vào năm 2010 việc tìm ra một số [[Sao Mộc nóng]] với quỹ đạo ngược chiều đã đặt ra câu hỏi về giả thuyết về sự hình thành của hệ hành tinh.<ref name="2010question">{{cite web|url=http://www.astro.gla.ac.uk/nam2010/pr10.php|title=NAM2010 at the University of Glasgow}}</ref> Điều này có thể được giải thích là ngôi sao và hành tinh của chúng không hình thành trong cô lập mà trong các [[quần tinh]] chứa các [[đKám mây phân tử]]. Khi một [[đĩa tiền hành tinh]] va chạm với hoặc ăn cắp vật chất từ một đám mây thì có thể dẫn tới chuyển động nghịch của đĩa và các hành tinh được sinh ra.<ref name=steal>{{cite web |url=https://www.newscientist.com/article/dn20818-stars-that-steal-give-birth-to-backwards-planets.html |title=Stars that steal give birth to backwards planets |website=New Scientist |date=23 August 2011 |author=Lisa Grossman}}</ref><ref name=natural-misalign>Ingo Thies, Pavel Kroupa, Simon P. Goodwin, Dimitris Stamatellos, Anthony P. Whitworth, [https://arxiv.org/abs/1107.2113 "A natural formation scenario for misaligned and short-period eccentric extrasolar planets"], 11 July 2011</ref>
==Tham khảo ==
{{Tham khảo}}
== Đọc thêm ==
{{Commons category|Retrograde motion}}
* {{cite journal
| first = Julie | last = Gayon
|author2=Eric Bois
| title = Are retrograde resonances possible in multi-planet systems?
| date = 21 April 2008
| arxiv = 0801.1089
| doi = 10.1051/0004-6361:20078460
| bibcode=2008A&A...482..665G
| journal = Astronomy and Astrophysics
| volume = 482
| issue = 2
| pages = 665–672
}}
* {{cite journal
| last = Kalvouridis
| first = T. J.
| title = Retrograde Orbits in Ring Configurations of N Bodies
| journal = Astrophysics and Space Science
| volume = 284 | issue = 3 | pages = 1013–1033
| date = May 2003
| doi = 10.1023/A:1023332226388
|bibcode = 2003Ap&SS.284.1013K }}
* {{cite journal |doi = 10.1006/icar.1999.6170 | bibcode=1999Icar..141...13L |title = Orbital Evolution of Retrograde Interplanetary Dust Particles and Their Distribution in the Solar System |date = 1999 |last1 = Liou |first1 = J |journal = Icarus |volume = 141 | issue=1 |pages = 13–28}}
* [http://www.agu.org/pubs/crossref/1991/91GL01882.shtml How large is the retrograde annual wobble?], N. E. King, Duncan Carr Agnew, 1991.
* {{cite journal
| last = Fernandez | first = Julio A.
| title = On the observed excess of retrograde orbits among long-period comets
| journal = Monthly Notices of the Royal Astronomical Society
| volume = 197 | issue = 2
| pages = 265–273
| bibcode = 1981MNRAS.197..265F
| date = 1981|doi = 10.1093/mnras/197.2.265 }}
* [https://arxiv.org/abs/1304.4377 Dynamical Effects on the Habitable Zone for Earth-like Exomoons], Duncan Forgan, David Kipping, 16 April 2013
* [https://arxiv.org/abs/1205.2297 What collisional debris can tell us about galaxies], Pierre-Alain Duc, 10 May 2012
* [https://arxiv.org/abs/astro-ph/9910418 The Formation and Role of Vortices in Protoplanetary Disks], Patrick Godon, Mario Livio, 22 October 1999
 
{{sơ khai thiên văn học}}
{{Hành tinh ngoài hệ Mặt Trời}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Chuyển_động_thuận_và_nghịch”