Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nguyên Vũ Tông”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi Thẻ: Trình soạn thảo mã nguồn 2017 |
n clean up, General fixes, replaced: → |
||
Dòng 70:
== Sự nghiệp ==
Năm [[1299]], ông được [[Nguyên Thành Tông]] cử sang Hãn quốc Mông Cổ, thống lĩnh kỵ binh Mông Cổ bảo vệ lãnh thổ phía Tây bắc của nhà Nguyên, trấn áp cuộc nổi loạn của các Vương tử Mông Cổ do [[Hải Đô]] (Kaidu) và [[Đốc Oa]] (Duwa) cầm đầu.
Năm [[1301]], trận quyết chiến diễn ra, kết quả liên minh [[Hải Đô]] - [[Đốc Oa]] thất bại, Hải Đô bị tử trận. Tuy nhiên lực lượng của Hải Sơn chịu thiệt hại nặng nề và Hải Sơn bị trọng thương. Nhờ chiến công này, ông được Nguyên Thành Tông phong là ''Hoài Ninh vương'' năm [[1304]]. Bằng năng lực chiến thuật của mình, ông dẹp yên được cuộc nổi loạn kéo dài hơn 30 năm chỉ trong vòng 2 năm sau đó. Vì vậy, ông được xem là người kế thừa sáng giá của ngôi vị [[Khả hãn]].
Dòng 78:
[[Tháng 2]] năm [[1307]], [[Nguyên Thành Tông]] băng hà, Thái tử cũng tạ thế nên ngôi vị bỏ trống. [[Hoàng hậu]] [[Bốc Lỗ Hãn]] (Bulugan) lâm triều giám sát, phong An Tây vương A Nan Đáp (Ananda) làm phụ chính, âm mưu phò trợ lên ngôi. Nhận được tin báo, Hải Sơn cấp tốc trở về [[Đại Đô]], trong lúc đó, Ái Dục Lê Bạt Lực Bát Đạt, em trai Hải Sơn cùng Hữu thừa tướng [[Ha Lạt Ha Tôn]] (Harqasun) hợp mưu phát động chính biến, bắt giam cả Bốc Lỗ Hãn lẫn A Nan Đáp, ủng lập Hải Sơn lên ngôi, tức '''Nguyên Vũ Tông'''.
Sau khi lên ngôi, Hải Sơn truy phong cho cha mình, Đáp Lạt Ma Bát Lạt là Nguyên Thuận Tông; mẹ mình, Đáp Kỷ làm [[Hoàng thái hậu]] và phong Bát Đạt làm [[Hoàng thái đệ]]. Ông ra điều kiện là Bát Đạt phải chuyển quyền kế vị cho con trai mình sau khi qua đời. Sau đó, Vũ Tông lập tức xử tử Hoàng hậu Bốc Lỗ Hãn và A Nan Đáp<ref>Jeremiah Curtin, Theodore Roosevelt ''The Mongols: A History'', p. 384.</ref>.
Trong thời gian trị vì, Vũ Tông đã cho xây dựng nhiều ngôi chùa lớn ở [[Đại Đô]] và [[Thượng Đô]]. Dưới thời kỳ của ông, nhà Nguyên chinh phục được [[Sakhalin]], buộc [[người Ainu]] chấp nhận quyền cai trị Đại Nguyên vào [[1308]]<ref>Brett L. Walker ''The Conquest of Ainu Lands'', p. 133.</ref>
Tuy nhiên, Vũ Tông khiến mọi người thất vọng khi để lộ bản chất dâm dật, xa xỉ, ưa tổ chức tiệc tùng phung phí, vô bổ. Đối với Vương tử và quý tộc Mông Cổ, Vũ Tông khen thưởng hậu hĩnh, phong chức và ban của cải của cho họ. Trên thực tế ông dùng chiến thuật lấy lòng để họ không làm loạn, nhằm củng cố địa vị và giúp thời gian trị vì của mình được yên ổn. Đặc biệt ông sùng tín [[Phật giáo Tây Tạng|Phật giáo Lạt Ma]], vì thế lệnh cho Lạt ma Tây Tạng Chogdi Osor dịch kinh Phật linh thiêng sang tiếng Mông Cổ. Khi [[Lạt-ma]] phạm sai lầm, nếu không ảnh hưởng đến đất nước, ông luôn dung túng không
==Qua đời==
Năm Chí Đại thứ 4 ([[1311]]) ngày [[27 tháng 1]], Nguyên Vũ Tông đột ngột băng hà<ref>Herbert Franke, Denis Twitchett, John King Fairbank ''The Cambridge History of China: Alien regimes and border states, 907–1368'', p. 512.</ref>. Ngay sau đó, Thái đệ Bát Đạt kế vị, tức '''Nguyên Nhân Tông'''.
Tuy từng hứa với anh trai, Nhân Tông vẫn cố tình phá vỡ bằng cách phong con ruột mình, [[Nguyên Anh Tông|Thạc Đức Bát Thích]] làm [[Thái tử]] năm [[1316]]. Mẹ Vũ Tông đã loại các con ông là [[Nguyên Minh Tông|Hòa Thực Lạp]] và [[Nguyên Văn Tông|Đồ Thiếp Mục Nhĩ]] khỏi kinh đô<ref>Herbert Franke, Denis Twitchett, John King Fairbank-The Cambridge History of China: Alien regimes and border states, 907–1368, p. 542.</ref>. Các tướng lĩnh của Vũ Tông ngậm bồ hòn làm ngọt mãi đến khi có cơ hội phò trợ Đồ Thiếp Mục Nhĩ lên ngai vàng năm [[1328]].
== Gia đình ==
Cha mẹ:
# Cha: [[Đáp Lạt Ma Bát Lạt]], sau truy phong làm '''Nguyên Thuận Tông'''.
# Mẹ: [[Đáp Kỷ]] (Hoằng Cát Lạt thị), sau truy thụy '''Chiên Hiến hoàng hậu'''.
Vợ:
* Hoàng hậu:
| |||