Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Wales”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎top: replaced: –present → –nay using AWB
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động Sửa đổi di động nâng cao
Dòng 4:
| Tên chính = Wales
| Tên ngắn = Wales
| Lá cờ = Flag of Wales (1959–nay1959–present).svg
| Huy hiệu = Royal Badge of Wales (2008).svg
|Kiểu huy hiệu = Huy hiệu Hoàng gia
Dòng 69:
Mã điện thoại = 44 |
}}
'''Wales''' (phát âm tiếng Anh: {{IPAc-en|audio=en-us-Wales.ogg|ˈ|w|eɪ|l|z}}; {{lang-cy|Cymru}} {{IPA-cy|ˈkəm.rɨ||Cymru.ogg}} hay {{IPA|[ˈkəm.ri]}}; trước đây tiếng Việt còn gọi là '''xứ Gan''' theo cách gọi ''Galles'' của Pháp) là một [[quốc gia]] thuộc [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland]] và nằm trên [[đảo Anh]].<ref name="Stats 1">{{Chú thích web|url=http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/geography/beginner-s-guide/administrative/the-countries-of-the-uk/index.html|tiêu đề=The Countries of the UK|nhà xuất bản=statistics.gov.uk |ngày truy cập=10 October 2008}}</ref> Wales có biên giới với [[Anh]] về phía đông, trong khi [[biển Ireland]] nằm về phía bắc và tây, còn [[eo biển Bristol]] nằm về phía nam. Dân số Wales đạt hơn 3 triệu người vào năm 2011, sống trên tổng diện tích 20.779&nbsp;km². Wales có trên 2.700&nbsp;km đường bờ biển và địa hình phần lớn là vùng núi, các đỉnh núi cao nằm tại các khu vực miền bắc và miền trung. Wales nằm trong vùng ôn đới và có khí hậu đại dương hay biến đổi.
 
Bản sắc dân tộc Wales xuất hiện trong nhóm [[người Briton Celt]] sau khi người La Mã triệt thoái khỏi đảo Anh vào thế kỷ V, và Wales được nhìn nhận là một trong các quốc gia Celt hiện đại. Sự kiện [[Llywelyn ap Gruffudd]] mất vào năm 1282 đánh dấu việc Quốc vương Anh [[Edward I của Anh|Edward I]] hoàn thành cuộc chinh phục Wales. Toàn bộ Wales được hợp nhất vào Anh và trong hệ thống pháp luật Anh theo đạo luật năm 1535–1542. Chính trị đặc trưng của Wales phát triển trong thế kỷ XIX. [[Chủ nghĩa tự do]] xuất hiện vào đầu thế kỷ XX, song bị thay thế khi [[chủ nghĩa xã hội]] và [[Công đảng Anh|Công đảng]] phát triển. Tình cảm dân tộc Wales phát triển theo thế kỷ; ''[[Plaid Cymru]]'' được thành lập vào năm 1925 và Hội Ngôn ngữ Wales được thành lập vào năm 1962. Quốc hội Wales được thành lập vào năm 1998, chịu trách nhiệm về một loạt chính sách được phân quyền.
 
Thời gian đầu [[Cách mạng công nghiệp]], do các ngành khai mỏ và luyện kim phát triển nên Wales biến đổi từ một [[xã hội nông nghiệp]] thành một [[quốc gia công nghiệp]], khai thác vùng mỏ than đá ở miền nam Wales khiến dân số Wales tăng nhanh chóng. Hai phần ba dân chúng sống tại Nam Wales, chủ yếu là trong nội ôxungngoại quanhô [[Cardiff]] (thủ đô), [[Swansea]], [[Newport]], và trong các thung lũng gần đó. Hiện nay, các ngành công nghiệp khai khoáng và công nghiệp nặng truyền thống của Wales đãdường như không còn hoặc đang suy thoái, kinh tế Wales phụ thuộc vào khu vực công, các ngành công nghiệp nhẹ và dịch vụ cùng du lịch. Tổng giá trị gia tăng (GVA) của Wales vào năm 2010 là 45,5 tỷ bảng Anh, GVA bình quân tương đương 74% mức trung bình toàn [[Anh Quốc]].
 
==Từ nguyên==