|
|source =Tibly Steedly—vợ Homer Steedy—viết thư cho Đặng Kim Trâm, em gái của [[Đặng Thùy Trâm]] sau khi biết câu chuyện cựu binh [[Frederic Whitehurst]] trao lại [[Nhật ký Đặng Thùy Trâm]] cho gia đình liệt sĩ.<ref name=":4" />
}}
Trong khoảng 40 năm đó, gia đình liệt sĩ Hoàng Ngọc Đảm tại xã [[Thái Giang]] thuộc tỉnh [[Thái Bình]] bị tai tiếng đầu hàng và sống ở [[Hoa Kỳ]] vì không tìm thấy quân trang cá nhân.<ref name=":0" /> Một thầy bói khi đó phán rằng Đảm "sống sung sướng tại Hoa Kỳ", mẹ Đảm không tin con phản quốc và mỗi [[buổi chiều]] thường ra ngõ ngóng đợi.<ref name=":1" /> Mẹ của Homer Steedly trước khi mất đã đưa nửa số tiền tích cóp được cho con trai chữa [[hội chứng Việt Nam]], nửa còn lại đưa Homer làm lộ phí trở lại Việt Nam.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Gia đình liệt sĩ Hoàng Ngọc Đảm gửi hàng trăm lá đơn đến các cơ quan [[Đảng Cộng sản Việt Nam]] và Nhà nước khẳng định cái chết của con trai là có thật.<ref name=":8">{{Chú thích web|url=https://www.bienphong.com.vn/duyen-va-nghiep-post20575.html|tựa đề=Duyên và nghiệp|tác giả=|họ=Trần Nguyên|tên= Trung|ngày=2014-01-21|website=[[Biên phòng (báo)|Biên phòng]]|url lưu trữ=https://archive.vn/BrMu7|ngày lưu trữ=ngày 4 tháng 8 năm 2020|url hỏng=no|ngày truy cập=2014-01-21}}</ref> Trong khoảng thời gian này, [[Wayne Karlin]]—một cựu binh và có quan hệ với nhiều nhà văn Việt Nam—tìm hiểu về oan khuất của nam quân y và viết thư gửi đến Homer Steedly. Đạo diễn Minh Chuyên nhờ [[nhà ngoại cảm]] [[Phan Thị Bích Hằng]] [[thần giao cách cảm]] với nam quân y và được "truyền đạt" chấp nhận đại xá cho Homer.<ref name=":11" /> Năm 2003, ba người trong gia đình liệt sĩ Hoàng Ngọc Đảm đến Gia Lai tìm mộ phần nhưng bất thành, [[Bộ Chỉ huy quân sự, Quân đội nhân dân Việt Nam|Bộ Chỉ huy quân sự]] tỉnh Gia Lai cho biết toàn bộ mộ phần liệt sĩ được chuyển vào nghĩa trang [[Ayun Pa]] nhưng Đảm không có trong danh sách.<ref name=":6" /> Tháng 9 năm 2005, Homer Steedly nhờ người bạn [[Wayne Karlin]]<ref name=":4" /> đưa di vật trao tận tay thân nhân Hoàng Ngọc Đảm tại Thái Bình, đồng thời nhắn gửi "nếu gia đình liệt sĩ Hoàng Ngọc Đảm cho phép, anh sẽ cùng đi tìm hài cốt liệt sĩ".<ref name=":1" /> Tibly Steedly—vợ Homer Steedly—vào tháng 11 năm 2005 viết "Lòng khoan dung của gia đình ông Hoàng Đình Đảm đối với Homer cũng như việc họ chấp nhận chúng tôi sẽ giúp làm lành biết bao vết thương. Chúng tôi phải cảm ơn họ về lòng nhân ái ấy!".<ref name=":4" /> Ngày 24 tháng 5 năm 2008, Homer Steedly đứng một tiếng tại sân nhà liệt sĩ Đảm, sau đó vào thắp hương trước bàn thờ Đảm.<ref name=":6" /> Vào 15 giờ cùng ngày, gia đình liệt sĩ Đảm và Homer ([[nhà ngoại cảm]] [[Phan Thị Bích Hằng]] không đi cùng<ref name=":7">{{Chú thích web|url=https://www.tienphong.vn/van-hoa/xin-de-linh-hon-anh-toi-duoc-yen-135114.amp.tpo|tựa đề=Xin để linh hồn anh tôi được yên...|tác giả=|họ=Đình|tên= Nguyễn|ngày=2008-08-28|website=[[Tiền Phong (báo)|Tiền Phong]]|url lưu trữ=https://archive.vn/SBk1i|ngày lưu trữ=ngày 4 tháng 8 năm 2020|url hỏng=no|ngày truy cập=2008-08-28}}</ref>) đi [[tàu hỏa]] vào [[thành phố Hồ Chí Minh]] rồi chuyển hướng [[Tây Nguyên]] để tìm mộ phần Hoàng Ngọc Đảm.<ref name=":0" /><ref name=":4" /><ref name=":6">{{Chú thích web|url=http://hanoimoi.com.vn/Tin-tuc/Phong-su-Ky-su/175444/k7923%3B-2-khi-linh-h7891%3Bn-tr7903%3B-v7873%3B|tựa đề=Kỳ 2: Khi linh hồn trở về|tác giả=|họ=Thông|tên= Chí|họtác giả 2=Vũ|tên 2=Điệp|ngày=2008-07-30|website=[[Hà Nội Mới]]|url lưu trữ=https://archive.vn/MjBt2|ngày lưu trữ=ngày 4 tháng 8 năm 2020|url hỏng=no|ngày truy cập=2008-07-30}}</ref> Homer Steedly cùng là hai nhà văn [[người Mỹ]]— [[Wayne Karlin]] và Dong Reese—an táng hài cốt tại nghĩa trang vào cuối tháng 5 năm 2008.<ref name=":0" /><ref name=":1" />
== Nội dung ==
== Phát hành ==
Phim tài liệu ''Linh hồn Việt Cộng'' được phát sóng trên kênh truyền hình [[VTV1]] vào tối ngày 23 tháng 7 năm 2008.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Chú thích web|url=https://www.sggp.org.vn/phim-tai-lieu-linh-hon-viet-cong-dam-nuoc-mat-nhan-van-62344.html|tựa đề=Phim tài liệu Linh hồn Việt cộng đẫm nước mắt nhân văn|tác giả=|họ=Lê Thiếu|tên=Nhơn|ngày=2008-07-24|website=[[Sài Gòn Giải Phóng]]|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=2008-07-24}}</ref><ref name=":4" /> Do khán giả gửi nhiều [[thư]] đến [[Đài Truyền hình Việt Nam]] đề nghị chiếu lại, VTV1 phát sóng ''Linh hồn Việt Cộng'' vào tối ngày 27 tháng 7 năm 2008 nhân dịp tưởng niệm [[Ngày thương binh liệt sĩ]] tại Việt Nam.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=https://tuoitre.vn/linh-hon-viet-cong-270652.htm|tựa đề=Linh hồn Việt cộng|tác giả=|họ=Việt|tên=VIệt Hoài|ngày=2008-07-27|website=[[Tuổi trẻ (báo)|Tuổi trẻ]]|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200716045850/https://tuoitre.vn/linh-hon-viet-cong-270652.htm|ngày lưu trữ=2020-07-16|url hỏng=no|ngày truy cập=2008-07-27}}</ref>
== Đón nhận ==
Việt Hoài trên báo ''[[Tuổi Trẻ (báo)|Tuổi Trẻ]]'' nhận xét "ở hai bên bờ [[Thái Bình Dương]], trong hai làng quê khác nhau của Việt Nam và Mỹ, cùng có những con người chịu đau đớn giằng xé gần 40 năm vì một linh hồn Việt cộng chưa được yên nghỉ."<ref name=":0" /> Nhà văn Nguyễn Khoa Đăng—đồng hương với liệt sĩ Đảm— cảm nhận "''Linh hồn Việt Cộng'' là sự khắc phục hậu quả cùng những lỗi lầm",<ref name=":1" /><ref name=":5">{{Chú thích web|url=https://nongnghiep.vn/linh-hon-viet-cong-lap-lanh-nhan-van-d17535.html|tựa đề="Linh hồn Việt cộng" lấp lánh nhân văn|tác giả=|họ=Nguyễn Khoa|tên= Đăng|ngày=2008-07-27|website=[[Nông nghiệp Việt Nam (báo)|Nông nghiệp Việt Nam]]|url lưu trữ=https://archive.vn/fGm4b|ngày lưu trữ=ngày 4 tháng 8 năm 2020|url hỏng=no|ngày truy cập=2008-07-27}}</ref> đồng thời ca ngợi "một bộ phim tài liệu hấp dẫn, xúc động hơn nhiều những bộ phim truyện dài dòng, tốn kém".<ref name=":5" /> Dương Đức Quảng trên báo ''[[Công an nhân dân (báo)|Công an nhân dân]]'' nhìn nhận "bộ phim không chỉ là lời ca ngợi những tấm gương hy sinh vì Tổ quốc của bao anh hùng, liệt sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ như liệt sĩ Hoàng Đình Đảm mà còn là một thông điệp đầy tính nhân văn và thật cảm động cất lên từ những tấm lòng vị tha của người Việt Nam đối với những kẻ thù đã từng gieo rắc đau thương, chết chóc cho gia đình mình nay đã biết phục thiện và đang làm mọi việc để hàn gắn vết thương tội lỗi trong lòng họ."<ref name=":4" /> Bùi Hoàng Tám trên báo ''[[Dân trí (báo)|Dân trí]]'' tán dương "câu chuyện tưởng chỉ có trong tiểu thuyết lại là chuyện có thật 100% trong bộ phim tài liệu".<ref name=":11">{{Chú thích web|url=https://dantri.com.vn/giai-tri/chuyen-chua-ke-trong-phim-linh-hon-viet-cong-1217182830.htm|tựa đề=Chuyện chưa kể trong phim Linh hồn Việt cộng|tác giả=|họ=Bùi Hoàng|tên= Tám|ngày=2008-07-27|website=[[Dân trí (báo)|Dân trí]]|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200725052207/https://dantri.com.vn/giai-tri/chuyen-chua-ke-trong-phim-linh-hon-viet-cong-1217182830.htm|ngày lưu trữ=2020-07-25|url hỏng=|ngày truy cập=2008-07-27|trích dẫn=Năm 1970 hết quân dịch, anh ta rời chiến trường Việt Nam với quân hàm thiếu tá để làm một người nông dân của tiểu bang Carolina.}}</ref> Nhà văn [[Wayne Karlin]] cho rằng "đạo diễn đã đẩy kịch tính lên hơi cao quá".<ref name=":12">{{Chú thích web|url=https://thethaovanhoa.vn/van-hoa/viet-sach-ve-liet-si-hoang-ngoc-dam-n20090904124944753.htm|tựa đề=Viết sách về liệt sĩ Hoàng Ngọc Đảm|tác giả=|họ=Hoa|tên= Chanh|ngày=2009-09-04|website=[[Thể thao & Văn hóa]]|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200725064404/https://thethaovanhoa.vn/bong-da/viet-sach-ve-liet-si-hoang-ngoc-dam-n20090904124944753.htm|ngày lưu trữ=2020-07-25|url hỏng=no|ngày truy cập=2009-09-04}}</ref> ''Linh hồn Việt Cộng'' nhận được ba giải thưởng quốc gia tại Việt Nam.<ref name=":8" />
== Tranh cãi ==
|salign=left
}}
Đêm 20 tháng 8 năm 2008, Đài Phát thanh Truyền hình Gia Lai chiếu phóng sự "''Phim Linh hồn Việt cộng - một nửa sự thực ở đâu?''" nêu ra những tình tiết được cho là không đúng sự thật trong ''Linh hồn Việt Cộng''. Nhà báo Huy Cường—trưởng phòng biên tập Đài Phát thanh Truyền hình Gia Lai— cho rằng chi tiết tìm hài cốt liệt sĩ Đảm tại "điểm cao "467" cách nghĩa trang thị xã [[Ayun Pa]] 100 m về phía bắc" không đúng, thực tế cao điểm 467 là một đống xỉ nhựa đường và một dải đất sát [[quốc lộ 25]] thuộc xã [[HBông]]— cách thị xã Ayun Pa hơn 30 km. Các bối cảnh còn lại trong ''Linh hồn Việt Cộng'' cách thị xã [[Ayun Pa]] hơn 150 km về phía đông bắc— khu vực đường lánh nạn số 1 [[đèo Mang Yang]] thuộc [[quốc lộ 19]], từ đó đặt câu hỏi khiêng hài cốt từ đồi 467 đến một địa điểm khác cách đó trên 150 km. ''Linh hồn Việt Cộng'' bị cáo buộc chi tiết tiểu sành đặt bên hài cốt có chiều cao lớn hơn tiểu sành mang xuống núi, không có hình ảnh bốc mộ, lọ [[Penicillin]] lẫn trong hài cốt không có hình ảnh mà chỉ có lời bình.<ref name=":2">{{Chú thích web|url=https://tuoitre.vn/mot-nua-su-that-o-dau-275057.htm|tựa đề=Một nửa sự thật... ở đâu?|tác giả=|họ=Đình|tên= Thắng|ngày=2008-08-23|website=[[Tuổi trẻ (báo)|Tuổi trẻ]]|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200716060242/https://tuoitre.vn/mot-nua-su-that-o-dau-275057.htm|ngày lưu trữ=2020-07-16|url hỏng=no|ngày truy cập=2008-08-23}}</ref> Ngô Thị Ngọc Phú—Trưởng phòng Lao động Thương binh xã hội thị xã Ayunpa— không ghi nhận hoạt động bốc mộ trong thời gian thực hiện phim, ngôi mộ vô danh tại nghĩa trang Ayun Pa được cho là của liệt sĩ Đảm vẫn nguyên vẹn.<ref name=":2" /><ref name=":3">{{Chú thích web|url=https://www.tienphong.vn/van-hoa/dao-dien-minh-chuyen-noi-ve-uan-khuc-trong-linh-hon-viet-cong-134682.tpo|tựa đề=Đạo diễn Minh Chuyên nói về uẩn khúc trong "Linh hồn Việt cộng"|tác giả=|họ=Ngọc|tên= Đinh|họtác giả 2=Huỳnh|tên 2=Kiên|ngày=2008-08-23|website=[[Tiền Phong (báo)|Tiền Phong]]|url lưu trữ=https://archive.vn/mQwlp|ngày lưu trữ=ngày 4 tháng 8 năm 2020|url hỏng=no|ngày truy cập=2008-08-23}}</ref>
Đạo diễn Minh Chuyên khẳng định gia đình liệt sĩ—anh Diệu, anh Lượng, anh Cát, cô Tươi— đã gặp Ngô Thị Ngọc Phú và được giới thiệu gặp quản trang Minh của nghĩa trang Ayun Pa, gia đình liệt sĩ đến [[Bộ Chỉ huy quân sự, Quân đội nhân dân Việt Nam|Bộ Chỉ huy quân sự]] tỉnh Gia Lai báo cáo sau khi hoàn tất lễ cất bốc hài cốt, gia đình liệt sĩ đã chụp 10 bức ảnh trong các buổi làm việc. Đạo diễn cho biết phim không có cảnh bốc hài cốt vì "vấn đề nhạy cảm và đau lòng cũng như tri ân giữa con người với con người", phim chỉ ghi hình ảnh đào ở khu vực, không đề cập chi tiết ai đào và quá trình đào, chi tiết tiểu sành do gia đình liệt sĩ muốn dùng hộp [[bìa cứng]] để di chuyển thuận tiện. Minh Chuyên lý giải hài cốt được đào tại [[Ayun Pa]], trong khi Ayun Pa không cho phép [[người Mỹ]] tạm trú và địa điểm làm lễ được ghi hình tại địa điểm cựu binh Homer Steedly khẳng định tử chiến với Hoàng Ngọc Đảm; đạo diễn cho rằng gia đình liệt sĩ bốc được hài cốt là điều quan trọng nhất.<ref name=":3" />
|salign=left
}}
Dương Đức Quảng trên báo ''[[Công an nhân dân (báo)|Công an nhân dân]]'' cho rằng ''Linh hồn Việt Cộng'' có chi tiết sai sự thật khi chiếu trên phim thông tin "cựu binh [[Frederic Whitehurst]]—người đã trao lại [[Nhật ký Đặng Thùy Trâm]] cho gia đình chị—đã cùng đồng sự bắn chết bác sĩ [[Đặng Thùy Trâm]]."<ref name=":4" /> Linh Trần trên báo ''[[Người lao động (báo)|Người lao động]]'' nghi ngờ thông tin "[[Thái Thụy|Thái Thuỵ]]" chứa trong lọ [[Penicillin]] trong ''Linh hồn Việt Cộng'' ghi "Hoàng Ngọc Đảm, C2, D67, xã Thái Giang, Thái Thuỵ, Thái Bình", bài báo lập luận khi Hoàng Ngọc Đảm tử trận ngày 18 tháng 3 năm 1969 thì quê nhà liệt sĩ khi đó là "xã [[Thái Giang]] thuộc huyện [[Thái Ninh (huyện cũ)|Thái Ninh]]", huyện Thái Ninh và [[Thụy Anh|Thuỵ Anh]] hợp nhất thành Thái Thuỵ vào ngày 17 tháng 6 năm 1969—ba tháng sau khi Hoàng Ngọc Đảm tử trận— câu hỏi đặt ra vì sao liệt sĩ Đảm biết trước sẽ được đổi tên.<ref name=":9" /> [[Nhà ngoại cảm]] [[Phan Thị Bích Hằng]] cho rằng đạo diễn tự đưa lọ [[Penicillin]] vào phim, đạo diễn Minh Chuyên xác nhận có lọ [[Penicillin]] nhưng không biết nguồn gốc.<ref name=":10">{{Chú thích web|url=https://www.doisongphapluat.com/xa-hoi/bi-an-1o-penici11in-duoi-mo-1iet-si-hoang-ngoc-dam-a11357.html|tựa đề=Bí ẩn lọ Penicillin dưới mộ liệt sĩ Hoàng Ngọc Đảm|tác giả=|họ=Anh|tên= Thư|ngày=2013-12-02|website=Pháp luật & Đời sống|url lưu trữ=https://archive.vn/D8yFd|ngày lưu trữ=ngày 4 tháng 8 năm 2020|url hỏng=no|ngày truy cập=2013-12-02}}</ref><ref name=":9">{{Chú thích web|url=http://tamlongvang.laodong.com.vn/su-kien-binh-luan/lai-khau-chien-ve-chiec-lo-penicilin-di-vat-cua-liet-si-hoang-ngoc-dam-162365.bld|tựa đề=Lại “khẩu chiến” về chiếc lọ penicilin - di vật của liệt sĩ Hoàng Ngọc Đảm|tác giả=|họ=Linh|tên= Trần|ngày=2013-12-04|website=[[Lao Động (báo)|Lao Động]]|url lưu trữ=https://archive.vn/TlgXD|ngày lưu trữ=ngày 4 tháng 8 năm 2020|url hỏng=no|ngày truy cập=2013-12-04}}</ref> Đình Nguyên trên báo ''[[Tiền Phong (báo)|Tiền Phong]]'' đặt câu hỏi vì sao đội quy tập mộ phần không phát hiện ra lọ [[Penicillin]] chôn theo liệt sĩ Hoàng Ngọc Đảm để xác định tên tuổi–quê quán tại nghĩa trang [[Ayun Pa]] trước đây, đồng thời nghi vấn tại sao nhà văn Minh Chuyên và gia đình liệt sĩ Đảm không báo với bộ phận quản trang cùng chính quyền địa phương Gia Lai để di dời mộ một cách hợp pháp mà chịu bị mang tiếng đào trộm mộ.<ref name=":7" /> Trịnh Thanh Phi trên báo ''[[Tiền Phong (báo)|Tiền Phong]]'' cho rằng hiện vật không bảo đảm chắc đúng—phim không có hình ảnh lọ [[Penicillin|Penicilin]], hài cốt đó có đúng của liệt sĩ Đảm—địa danh tử trận và phần mộ không thống nhất (khi thì [[đèo Mang Yang]], khi thì [[Ayun Pa]]) cách nhau 150 km.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.tienphong.vn/ban-doc/tinh-chan-thuc-dieu-cot-tu-cua-phim-tai-lieu-135174.tpo|tựa đề=Tính chân thực, điều cốt tử của phim tài liệu|tác giả=Trịnh Thanh Phi|ngày=2008-08-29|website=[[Tiền Phong (báo)|Tiền Phong]]|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200729072628/https://www.tienphong.vn/ban-doc/tinh-chan-thuc-dieu-cot-tu-cua-phim-tai-lieu-135174.tpo|ngày lưu trữ=ngày 29 tháng 7 năm 2020|url hỏng=no|ngày truy cập=2008-08-29}}</ref> Báo ''[[Lao Động (báo)|Lao Động]]'' dẫn lời chia sẻ đội ngũ quy tập hãi cốt khi cho rằng lọ [[Penicillin]] "không được mở ra ngay" vì ngày trước dùng mực cửu long nên dễ bay mực, chỉ nên mở trong phòng tối và không có gió. ''[[Lao Động (báo)|Lao Động]]'' dẫn giải lại chi tiết mảnh giấy bị nhòe mực khi mở lọ Penicillin có khả năng đã bị ngụy tạo.<ref>{{Chú thích web|url=http://vieclam.laodong.com.vn/xa-hoi/tu-vu-cau-thuy-canh-giac-voi-di-vat-bi-nha-ngoai-cam-lam-gia-145962.bld|tựa đề=Từ vụ "cậu Thủy": Cảnh giác với di vật bị nhà ngoại cảm làm giả|tác giả=|họ=Lê|tên= Huân|ngày=2013-11-04|website=[[Lao Động (báo)|Lao Động]]|url lưu trữ=https://archive.vn/oESLx|ngày lưu trữ=ngày 4 tháng 8 năm 2020|url hỏng=no|ngày truy cập=2013-11-04}}</ref>
== Chú thích ==
|
