Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Biểu hiện gen”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
→‎Gắn mũ: Sửa chút diễn đạt và thêm liên kết trang.
n clean up, replaced: → (3), Tiếng Anh → tiếng Anh using AWB
Dòng 15:
 
== Các giai đoạn chính ==
Hình 1 giới thiệu khá nhiều giai đoạn trong quá trình biểu hiện gen ở sinh vật nhân thực. Sau đây tác giả mô tả lần lượt theo trình tự trong hình để các bạn dễ hiểu hơn.
 
# Tháo xoắn - Tháo xoắn nhiễm sắc thể (chromosome) rồi tháo xoắn nhiễm sắc tử (chromatin), từ đó mới "mở" được bức thư di truyền của bố mẹ gửi cho dưới dạng chuỗi nucleosome (nu-clê-ô-xôm). Xem thêm ở trang [[Tôpôizômêraza]]. Sau đó tháo xoắn ADN và gỡ bỏ các vị trí mê-tyl hoá.
Dòng 42:
 
==== Ghép mảnh ====
Ở sinh vật nhân chuẩn, gen không chỉ chứa các đoạn mang mã mà còn xen kẽ bởi các đoạn không mang mã, lần lượt được gọi là exon và intron. Trong quá trình chế biến tiền mARN, các đoạn intron này được loại bỏ và các đoạn exon nối lại với nhau tạo thành [[ARN trưởng thành|mARN trưởng thành]]. Chính [[ARN trưởng thành|mARN trưởng thành]] này mới là khuôn chính xác và trực tiếp cho quá trình [[dịch mã]] thành protein tương ứng. Sự kiện trên được gọi là [[cắt nối ARN]] (RNA splicing), được thực hiện sau phiên mã nhờ phức hợp lớn gồm các snRNP (small nuclear ribonucleoprotein) gọi là [[thể cắt nối]] (spliceosome).
 
Đối với một số loại gen, bản phiên mã sơ khai (mARN sơ khai) có thể có ghép nối [[Exon|êxôn]] một cách lựa chọ, hoặc được thay đổi đặc biệt theo kiểu "lập trình lại" qua quá trình gọi là [[chỉnh sửa ARN]]. Nhờ đó, từ một gen mã hoá '''gốc''' mà lại có thể tạo thành nhiều loại [[ARN trưởng thành|mARN trưởng thành]] khác nhau, có thể tạo ra nhiều loại protein khác nhau, làm tăng độ đa dạng cũng như độ phức tạp của bộ gen sinh vật nhân chuẩn.
 
==== Thêm đuôi polyA ====
Quá trình này liên quan mật thiết với việc kết thúc phiên mã. Tác dụng của việc gắn đuôi polyA cho mARN để tạo giúp mARN không bị thủy phân bởi enzim khi di chuyển từ nhân ra tế bào chất để thực hiện dịch mã tổng hợp protein.
 
=== Dịch mã ===
Dòng 61:
== Đo đạc định lượng ==
{{Sectstub}}
[[Expression profiling|Biểu hiện]] của một gen cụ thể có thể ước định một cách gián tiếp dùng công nghệ [[vi mảng ADN]], nó cho ta biết số liệu thô về [[độ cô đặc|độ tập trung]] của tế bào tại các [[ARN thông tin]] khác nhau; thường là vài ngàn tế bào tại cùng một thời điểm. Tiếngtiếng Anh vẫn thường gọi là ''expression profiling'', nhưng thực ra từ này dùng không đúng lắm.
 
Biểu hiện của nhiều gen được xác định thường là ổn định sau giai đoạn [[phiên mã|sao mã]], nên việc tăng độ tập trung mARN không có nghĩa là sẽ làm tăng độ biểu hiện. Một phương pháp khác chính xác và nhạy hơn để đo độ biểu hiện gen là [[phản ứng chuỗi polymeraza thời gian thực]]. Với đường cong được tạo ra cẩn thận nó có thể cho ra phép đo tuyết đối như số lượng bản sao của mARN trên mỗi ''nanolitre'' của ''homogenized tissue'', hay số lượng bản sao mARN trên tổng số ''poly-adenosin ARN''. Mức độ biểu hiện gen có thể được đo đạc bằng cách kết hợp (''fusing'') protein mong muốn với một ''protein thông báo'' khác, chẳng hạn [[protein lân quang lục]] hay enzym [[beta-galactosidaza]]. Từ đó, mức độ biểu hiện của những ''protein thông báo'' có thể được định lượng trực tiếp dùng các kĩ thuật chuẩn hóa có sẵn.