Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Darius I”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n Đã lùi lại sửa đổi của 113.160.133.51 (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của ThitxongkhoiAWB
Thẻ: Lùi tất cả
Đã cứu 2 nguồn và đánh dấu 1 nguồn là hỏng.) #IABot (v2.0.8
Dòng 33:
Darius lên ngôi bằng cách lật đổ [[Gaumata]], một thầy pháp tiếm vị và mạo danh mình là [[Bardiya]], với sự hỗ trợ của sáu gia đình quý tộc Ba Tư khác. Darius đã được trao vương miện ngay sáng hôm sau đó. Vị tân vương vừa mới lên ngôi đã phải đối mặt với những cuộc nổi loạn xảy ra toàn quốc và phải dập tắt chúng. Một sự kiện quan trọng trong triều đại của Darius là cuộc viễn chinh nhằm chinh phạt Hy Lạp và bình định thành Athena và Eretria vì họ đã giúp đỡ phiến quân trong khởi nghĩa Ionia. Mặc dù cuộc viễn chinh kết thúc với thất bại trong [[trận Marathon]], Darius đã thành công trong việc tái chinh phục Thracia, mở rộng cương thổ của đế quốc sau khi chinh phục Macedonia, Cyclades và đảo Naxos và vụ cướp phá thành Eretria.
 
Darius tổ chức lại đế chế bằng cách chia nó thành nhiều tỉnh và đặt quan trấn thủ (satrap) để cai trị. Ông thiết lập một hệ thống tiền tệ mới thống nhất và chọn [[tiếng Aram]] làm ngôn ngữ chính thức của đế chế. Ông cũng đưa đế chế lên một vị thế cao hơn bằng cách cho xây dựng đường đi lại và sử dụng hệ thống đo lượng tiêu chuẩn. Qua những cái cách này, đế chế trở nên trung ương hoá và thống nhất hơn. Darius cũng cho xây dựng trên khắp mọi miền đế quốc, tập trung ở [[Susa]], [[Pasargadae]], [[Persepolis]], [[Babylon]] và [[Ai Cập]]. Cuộc đời và sự nghiệp của Darius được biết đến qua ghi nhận của các sử gia [[Hy Lạp cổ đại]] và qua một bi văn cổ khắc trên khối đá, được gọi là [[bi văn Behistun]], một bằng chứng quan trọng về ngôn ngữ Ba Tư cổ. Tuy nhiên, một vài dữ kiện trên bi văn này được xem là hư cấu.<ref>[http://i-cias.com/e.o/darius1.htm Darius I Đại đế]</ref><ref>[http://en.wikipedia.org.wiki/Full_translation_of_the_Behistun_Inscription Full translation of the Behistun Inscription - wikipedia tiếng Anh]{{Liên kết hỏng|date=2021-02-15 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
 
Darius I được đề cập đến trong các sách Haggai, Zechariah và Ezra–Nehemiah của [[Kinh thánh Hebrew|Kinh thánh]].
 
Đế quốc Achaemenes dưới triều đại của Darius kiểm soát phân số dân số thế giới lớn nhất, không có bất kỳ đế quốc nào trong lịch sử cai trị số phần trăm dân số nhiều hơn Đế quốc Achaemenes. Dựa trên ước tính nhân khẩu học lịch sử, Darius I cai trị khoảng 50 triệu người, hoặc ít nhất là 44% dân số thế giới lúc bấy giờ.<ref>"[http://www.josephkaminski.org/2016/03/20/five-empires-that-were-close-to-world-domination/ Five Empires That Were Close to World Domination] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170125075141/http://www.josephkaminski.org/2016/03/20/five-empires-that-were-close-to-world-domination |date=2017-01-25 }}". Joseph Kaminski. ngày 20 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 16 tháng 8 năm 2016.</ref>
 
== Từ nguyên ==
Dòng 69:
Năm [[514 TCN]], Darius chiếm lại được Babylon.
 
Năm [[512 TCN]], Darius vượt [[sông Donau]]<ref>[{{Chú thích web |url=http://www.iranembassy.org.vn/Vietnam/history.htm |ngày truy cập=2008-12-18 |tựa đề=Trang web Đại sứ quán Iran] |archive-date=2009-02-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090228082337/http://www.iranembassy.org.vn/Vietnam/history.htm |dead-url=yes }}</ref> để giao chiến với [[người Scythia]], nhưng thua trận và rút lui.
 
Năm 512 TCN, Darius cho làm loại đồng tiền vàng ''Daric''.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Darius_I”