Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Dwight D. Eisenhower”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Đã cứu 8 nguồn và đánh dấu 0 nguồn là hỏng.) #IABot (v2.0.8
AlphamaEditor using AWB
Dòng 60:
Eisenhower có tên khai sinh là '''David Dwight Eisenhower''', sinh ngày 14 tháng 10 năm 1890 tại số 208 Đường Day, khu đông thành phố [[Denison, Texas]],<ref>{{Chú thích web|ngày truy cập=2008-05-23|url=http://www.eisenhower.archives.gov/quick_links/DDE_Mamie_general_bio.html|tiêu đề=Dwight and Mamie Eisenhower|nhà xuất bản=[[Eisenhower Presidential Center]]}}</ref> là tổng thống đầu tiên sinh ra tại tiểu bang này. Ông là người con trai thứ ba trong số bảy anh em trai,<ref>{{Chú thích web |url=http://www.whitehouse.gov/history/presidents/de34.html |tiêu đề=Biography of Dwight D. Eisenhower |ngày truy cập=2008-09-06 |work=whitehouse.gov |nhà xuất bản=The White House }}</ref> có cha là David Jacob Eisenhower và mẹ [[Ida Elizabeth Stover]], gốc [[Đức]], [[Anh]] và [[Thụy Sĩ]]. Ngôi nhà nơi ông được sinh ra nay được dùng làm nhà lưu niệm lịch sử tiểu bang có tên gọi "Eisenhower Birthplace State Historic Site" do Ủy ban Lịch sử Texas điều hành hoạt động.<ref>[http://www.visiteisenhowerbirthplace.com/index.aspx?page=5 Eisenhower Birthplace State Historic Site]</ref>
 
Tên ông là David Dwight và mọi người thường gọi ông là ''Dwight''. Ông chọn giữ thứ tự tên gọi của mình là Dwight thay vì là David khi ghi danh vào [[Học viện Quân sự West Point Hoa Kỳ]].<ref>{{Chú thích web |url=http://www.fpri.org/footnotes/129.200705.eisenhower.ww2meaningamericans.html |tiêu đề=World War II and Its Meaning for Americans |ngày truy cập=2008-09-06 |họ=Eisenhower |tên=David |lk tác giả=David Eisenhower |tháng=May |năm=2007 |work=www.pfri.org |nhà xuất bản=Foreign Policy Research Institute |archive-date=2009-12-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091220071144/http://www.fpri.org/footnotes/129.200705.eisenhower.ww2meaningamericans.html |dead-url-status=yesdead }}</ref>
 
Tổ tiên bên nội của Eisenhower có thể được truy tìm nguồn gốc đến Hans Nicolas Eisenhauer là người có họ [[Đức]] với nghĩa là "thợ làm đồ sắt".<ref>{{Chú thích web |url=http://genealogy.about.com/library/surnames/e/bl_name-EISENHOWER.htm |tiêu đề=EISENHOWER – Name Meaning & Origin |ngày truy cập=2008-09-06 |work=The New York Times Company|nhà xuất bản=genealogy.about.com}}</ref> Hans Eisenhauer và gia đình di cư từ [[Karlsbrunn]] (bây giờ là [[Saarland]]), Đức đến [[Lancaster, Pennsylvania]] năm 1741. Con cháu di chuyển về hướng tây. Gia đình của Eisenhower định cư tại [[Abilene, Kansas]] năm 1892. Cha của ông, David Eisenhower, là một kỹ sư có bằng đại học.<ref>{{harvnb|Ambrose|1983|pp=13–14}}</ref>
Dòng 69:
 
===Giáo dục ===
Dwight D. Eisenhower học ở trường Trung học Abilene, thành phố Abilene, tiểu bang Kansas và tốt nghiệp năm 1909.<ref name="gradyear">{{chú thích báo |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,865992,00.html|title=Public School Products|accessdate = ngày 6 tháng 9 năm 2008 |date = ngày 14 tháng 9 năm 1959 |publisher=[[Time (tạp chí)|Time]] }}</ref> Trong trường học, Eisenhower yêu thích nhất là môn [[lịch sử]]. Ông rất thích đọc các truyện ký về các vị anh hùng, các danh nhân quân sự thuở xưa; hai người ông hâm mộ nhất là Thống soái [[Hannibal|Hannibal Barca]] và [[Tổng thống Hoa Kỳ]] [[George Washington]]. Khi trưởng thành, Eisenhower vẫn còn nhớ rõ các chiến dịch quân sự quan trọng trong lịch sử.<ref name = "cvt267"/> Bạn bè ông cho rằng Eisenhower sẽ trở thành giáo sư tại [[Đại học Yale]]. Tuy nhiên do gia cảnh khó khăn ông tạm nghỉ học để đi làm giúp người anh thứ hai có tiền học tiếp. Việc giúp đỡ lẫn nhau là một điểm đặc trưng trong gia đình của Eisenhower và đã giúp ích rất nhiều cho ông sau này. Lúc đó ông làm trưởng toán đêm trong hãng làm bơ Belle Springs.<ref>{{chú thích báo|accessdate = ngày 23 tháng 5 năm 2008 |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,839998-3,00.html|title=Eisenhower: Soldier of Peace|work=[[Time (tạp chí)|TIME]]|date = ngày 4 tháng 4 năm 1969}}</ref> Sau khi làm việc hai năm để giúp anh của ông là [[Edgar N. Eisenhower|Edgar]] học đại học, một người bạn đã hối thúc ông xin vào [[Học viện Hải quân Hoa Kỳ]]. Eisenhower dễ dàng vượt qua kỳ thi tuyển vào [[Học viện Hải quân Hoa Kỳ]] ở [[Annapolis, Maryland|Annapolis]]. Tuy nhiên, do quá tuổi nên không được nhận vào trường và ông được Thượng nghị sĩ tiểu bang Kansas là [[Joseph L. Bristow]] giới thiệu vào [[Học viện Quân sự West Point Hoa Kỳ|Học viện Quân sự Hoa Kỳ]] tại [[West Point, New York|West Point]], [[tiểu bang New York|New York]] năm 1911.<ref name="Education">{{Chú thích web|ngày truy cập=2008-05-23|url=http://www.dwightdeisenhower.com/biodde.html|tiêu đề=Biography: Dwight David Eisenhower|nhà xuất bản=[[Eisenhower Foundation]]|archive-date=2008-05-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20080523224747/http://www.dwightdeisenhower.com/biodde.html|dead-url-status=yesdead}}</ref> Những sự trắc trở trên con đường học vấn của Eisenhower vô hình trung đã đem lại cho nước Mỹ một danh tướng lục quân.<ref name = "cvt268">Cố Vân Thâm, ''10 Đại tướng soái thế giới'', trang 268-270</ref>
 
Eisenhower ghi danh vào Học viên Quân sự Hoa Kỳ tại West Point tháng 6 năm 1911. Cha mẹ của ông là những người chống [[chủ nghĩa quân phiệt]] đã phản đối ông vào học viện West Point vì họ là những người tài trợ giáo dục cho ông. Eisenhower là một vận động viên mạnh mẽ và có được những thành công nổi bật trong các cuộc tranh tài thể thao.
Dòng 79:
Tại West Point, Eisenhower không thành công khi thử thời vận với môn bóng chày. Sau này ông có nói rằng "không thành công với môn bóng chày tại West Point là một trong số những thất vọng lớn của tôi, có lẽ là sự thất vọng lớn nhất."<ref name = "rayaip">{{Chú thích web|ngày truy cập=2008-05-23|url=http://www.baseball-almanac.com/prz_qde.shtml|tiêu đề=President Dwight D. Eisenhower Baseball Related Quotations|nhà xuất bản=Baseball Almanac}}</ref> Tuy nhiên, Eisenhower thành công với môn bóng bầu dục.
 
Năm 1916, trong lúc đóng quân ở [[đồn Sam Houston]], Eisenhower làm huấn luyện viên bóng bầu dục cho trường Đại học St. Louis, bây giờ là viện [[Đại học St. Mary, Texas|Đại học St. Mary]].<ref>{{Chú thích web |url=http://ameddregiment.amedd.army.mil/fshmuse/tour8.htm |tiêu đề=Eisenhower BOQ 1915 |ngày truy cập=2008-05-24 |nhà xuất bản=[[Fort Sam Houston]] |archive-date=2007-07-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070717161130/http://ameddregiment.amedd.army.mil/fshmuse/tour8.htm |dead-url-status=yesdead }}</ref><ref>{{Chú thích web |url=http://ameddregiment.amedd.army.mil/fshmuse/eisen_football.htm |tiêu đề=Lt Eisenhower and Football Team |ngày truy cập=2008-05-24 |nhà xuất bản=[[Fort Sam Houston]] |archive-date=2007-07-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070717161130/http://ameddregiment.amedd.army.mil/fshmuse/eisen_football.htm |dead-url-status=yesdead }}</ref>
 
Trong cuộc đời sau này, Eisenhower rất mê say môn [[golf]] và gia nhập Câu lạc bộ Golf Quốc gia Augusta năm 1948 sau khi được câu lạc bộ này mời tham dự khi ông viếng thăm nơi này lần đầu tiên.<ref name="Masters">''The Making of the Masters: Clifford Roberts, Augusta National, and Golf's Most Prestigious Tournament'', by [[David Owen (author)|David Owen]], Simon and Schuster, 1999, ISBN 0-684-85729-4</ref> Ông chơi golf thường xuyên trong hai nhiệm kỳ tổng thống của mình, và cũng như sau khi về hưu. Ông có một sân chơi golf cơ bản được lập tại [[Trại David]].
 
==Khởi sự binh nghiệp ==
Sau khi tốt nghiệp Học viện Quân sự Hoa Kỳ vào năm 1915, [[thiếu úy]] Eisenhower nhận công tác đầu tiên ở [[đồn Sam Houston]], tiểu bang Texas.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.dwightdeisenhower.com/biodde.html |ngày truy cập=2010-05-11 |tựa đề=Biography: Dwight David Eisenhower |archive-date=2008-05-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523224747/http://www.dwightdeisenhower.com/biodde.html |dead-url-status=yesdead }}</ref> Tại đây, ông dùng giờ rảnh chỉ vào hai việc: đi săn và làm huấn luyện viên môn bóng bầu dục. Ông phục vụ ngành [[bộ binh]] cho đến năm 1918 ở nhiều trại khác nhau trong tiểu bang [[Texas]] và [[Georgia, Hoa Kỳ|Georgia]].
 
===Chiến tranh thế giới thứ nhất ===
Dòng 98:
 
====Làm việc dưới trướng Conner ====
Tuy nhiên vận rủi của Eisenhower không kéo dài lâu. Eisenhower trở thành sĩ quan hành chính cho tướng [[Fox Conner]] tại vùng [[kênh đào Panama]] nơi ông phục vụ đến năm 1924. Fox Conner là vị tướng có học thức vào hàng bậc nhất trong quân đội Hoa Kỳ và cũng là một trong những người mà Eishenhower cảm kích nhất. Chính Conner đã phát hiện ra tài năng của Eisenhower và dốc tâm bồi dưỡng cho ông. Conner cho rằng một cuộc chiến tranh lớn trong tương lai là điều không tránh khỏi, vì vậy ông cho rằng Eisenhower nên chuyên tâm tìm đọc thật nhiều sách vở quân sự. Đồng thời Conner khuyên Eisenhower nên tìm cách chen chân vào hàng ngũ nhân viên dưới quyền của [[George Marshall|George Catlett Marshall]], lúc này đang là đại tá, vì ông thấy Marshall là người có đảm lược siêu việt. Những lời khuyên của Conner đã giúp ích rất nhiều cho Eisenhower sau này.<ref name = "cvtfox">Cố Vân Thâm, ''10 Đại tướng soái thế giới'', trang 272-273</ref> Dưới sự giám hộ của Conner, ông học lịch sử và học thuyết quân sự (gồm có cuốn sách ''Vom Kriege'' của [[Carl von Clausewitz|Karl von Clausewitz]]). Sau này tư tưởng quân sự của ông mang nặng ảnh hưởng của Conner. Năm 1925 – 1926, ông học Đại học Tư lệnh và Tham mưu ở [[Đồn Leavenworth]], Kansas,<ref>{{Chú thích web |url=http://www-cgsc.army.mil/carl/resources/csi/bender/bender.asp |tiêu đề=Watershed at Leavenworth |ngày truy cập=2008-09-06 |họ=Bender |tên=Mark C. |năm=1990 |nhà xuất bản=U.S. Army Command and General Staff College |archive-date=2008-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081029063505/http://www-cgsc.army.mil/carl/resources/csi/bender/bender.asp |dead-url-status=yesdead }}</ref> và rồi phục vụ trong vai trò tư lệnh một [[tiểu đoàn]] ở [[Đồn Benning]], tiểu bang Georgia cho đến năm 1927.
 
====Làm việc dưới trướng Douglas MacAthur ====
Dòng 105:
Chính vì trân trọng tài năng của Eisenhower, MacArthur đã nằng nặc kéo Eisenhower đi theo mình khi ông nhận lệnh bay sang Phillipines tổ chức lại quân đội vào năm [[1936]]. Người ta cho rằng chính nhờ sự điều động này đã mang lại cho ông sự chuẩn bị quý giá để giao tiếp với những cá nhân có cá tính đầy thử thách như [[Winston Churchill]], [[George S. Patton]] và [[Bernard Montgomery|Bernard Law Montgomery]] trong suốt [[Chiến tranh thế giới thứ hai]]. Eisenhower được thăng cấp thường trực lên [[trung tá]] vào năm 1936 sau 16 năm với cấp bậc thiếu tá. Ông cũng học bay mặc dù ông chưa bao giờ được xếp loại là một phi công quân sự. Ông thực hiện một chuyến bay một mình trên [[Philippines]] năm 1937. Tuy nhiên, bản thân Eisenhower lại cho rằng trong thời gian tại Phillipines ông chỉ được học lái máy bay, được thăng lên trung tá và có thêm một ít kinh nghiệm về việc tiết giảm dự chi của quốc gia. Thêm vào đó, trong thời gian này mối quan hệ giữa Eisenhower và thủ trưởng MacArthur bắt đầu chuyển biến xấu đi. Chính vì thế, vào tháng 9 năm 1939, đúng lúc Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, Eisenhower rời Phillipines trở về nước Mỹ.<ref name = "cvtmac"/>
 
Sau khi về nước, Dwight D. Eisenhower giữ nhiều chức vụ tham mưu tại [[Washington, D.C.]], [[California]] và [[Texas]]. Ông được bổ nhiệm trung đoàn phó trung đoàn 15 thuộc sư đoàn 3. Sau đó ông trở thành tham mưu trưởng của sư đoàn 3 đóng tại [[Lewisburg]]. Tháng 3 năm 1941 Eisenhower được thăng lên [[đại tá]]. Tháng 6 năm đó ông được bổ nhiệm là tham mưu trưởng tập đoàn quân số 3 do mọi người tán thưởng tầm nhìn xa, tư tưởng tiến bộ và sự túc trí đa mưu của ông. Trong chức vụ mới này ông đã lãnh đạo thành công một cuộc diễn tập lớn của quân đoàn số 2 và số 3 tại Lousiana. Thành tích này đã khiến ông được phong chuẩn tướng và lọt vào mắt xanh của [[đại tướng]] bốn sao [[George Marshall]], lúc này đang là [[Tham mưu trưởng Lục quân Hoa Kỳ]].<ref>Cố Vân Thâm, ''10 Đại tướng soái thế giới'', trang 274</ref> Ông được thăng cấp [[chuẩn tướng]] ngày 3 tháng 10 năm 1941.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.dwightdeisenhower.com/general.html |tiêu đề=The Eisenhowers: The General |nhà xuất bản=Dwightdeisenhower.com |ngày tháng= |ngày truy cập=2010-05-03 |archive-date=2010-12-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101230101757/http://www.dwightdeisenhower.com/general.html |dead-url-status=yesdead }}</ref> Tuy khả năng hành chính của ông nổi bật nhưng trong đêm trước ngày [[Hoa Kỳ]] tham dự vào Chiến tranh thế giới thứ hai ông vẫn chưa từng giữ một bộ tư lệnh tác chiến nào trên cấp tiểu đoàn huống chi việc được xem là một vị tư lệnh tiềm năng của các cuộc hành quân lớn.
 
==Chiến tranh thế giới thứ hai ==
Dòng 264:
[[Trung tâm Y tế Eisenhower]] ở [[Rancho Mirage, California|Rancho Mirage]], [[California]] được đặt tên ông năm 1971.
 
[[Trung tâm Y tế Lục quân Dwight D. Eisenhower]] nằm ở [[đồn Gordon]] gần thành phố [[Augusta, Georgia|Augusta]], [[Georgia, Hoa Kỳ|Georgia]] được đặt tên ông để vinh danh ông.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.ddeamc.amedd.army.mil/Visitor/history.htm |tiêu đề=History of Eisenhower Army Medical Center |url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20070203232831/http://www.ddeamc.amedd.army.mil/Visitor/history.htm |nhà xuất bản=[[Dwight D. Eisenhower Army Medical Center]] |ngày lưu trữ=2007-02-03 |ngày truy cập=2008-05-23 |dead-url-status=nolive }}</ref>
 
Tháng 2 năm 1971, ''Trường Dwight D. Eisenhower'' thuộc [[xã Freehold, New Jersey|xã Freehold]], [[New Jersey]] được chính thức mở cửa.<ref>{{Chú thích web|ngày truy cập=2008-05-23|url=http://www.freeholdtwp.k12.nj.us/eisenhower/history.htm|tiêu đề=Eisenhower Middle School History|nhà xuất bản=[[Freehold Township Elementary and Middle Schools]]}}</ref>
Dòng 435:
[[Thể loại:Thống tướng Lục quân Hoa Kỳ]]
[[Thể loại:Bắc đẩu bội tinh hạng nhất]]
 
[[Thể loại:Chính trị gia Mỹ thế kỷ 20]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Dwight_D._Eisenhower”