Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ung Khải”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
←Trang mới: “'''Ung Khải''' ({{zh|t=雍闓|s=雍闿|p=Yōng Kǎi}}; ? – 225), không rõ tên tự, là cường hào miền nam Ích Châu cuối thời Đông Hán, đầu thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. == Cuộc đời == Ung Khải là hậu duệ của Thập Phương hầu Ung Xỉ thời Tây Hán.<ref name="TQC 43">Trần Thọ, Bùi Tùng Chi chú, ''Tam quốc chí'', ''Thục t…” Thẻ: Liên kết định hướng |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1:
'''Ung Khải''' ({{zh|t=雍闓|s=雍闿|p=Yōng Kǎi}}; ? – 225), không rõ tên tự, là [[cường hào]] miền nam Ích Châu cuối thời [[Đông Hán]], đầu thời [[Tam Quốc]] trong [[lịch sử Trung Quốc]].
== Thân thế ==
Ung Khải là hậu duệ của Thập Phương hầu [[Ung Xỉ]] thời [[Tây Hán]].<ref name="TQC 43">[[Trần Thọ (sử gia)|Trần Thọ]], [[Bùi Tùng Chi]] chú, ''[[Tam quốc chí]]'', ''Thục thư'', quyển 13, ''[[:wikisource:zh:三國志/卷43|Hoàng Lý Lã Mã Vương Trương truyện]]''.</ref> Gia tộc họ Ung là cường hào ở quận [[Kiến Ninh (quận)|Ích Châu]], [[Ích Châu]].{{efn|Quận trị thuộc quận [[Tấn Ninh|Tấn Ninh, Côn Minh, Vân Nam]] ngày nay.}} Người đương thời gọi Ung Khải là "kỳ soái" hay "hào soái".<ref name="TQC 43"/><ref name="TTTG 70">[[Tư Mã Quang]], ''[[Tư trị thông giám]]'', [[:wikisource:zh:資治通鑑/卷070|''Ngụy kỷ'', quyển 70]]</ref>▼
== Cuộc đời ==
=== Phản Hán theo Ngô ===
▲Ung Khải là hậu duệ của Thập Phương hầu [[Ung Xỉ]] thời [[Tây Hán]].<ref name="TQC 43">[[Trần Thọ (sử gia)|Trần Thọ]], [[Bùi Tùng Chi]] chú, ''[[Tam quốc chí]]'', ''Thục thư'', quyển 13, ''[[:wikisource:zh:三國志/卷43|Hoàng Lý Lã Mã Vương Trương truyện]]''.</ref> Gia tộc họ Ung là cường hào ở quận Ích Châu, [[Ích Châu]].{{efn|Quận trị thuộc quận [[Tấn Ninh|Tấn Ninh, Côn Minh, Vân Nam]] ngày nay.}} Người đương thời gọi Ung Khải là "kỳ soái" hay "hào soái".<ref name="TTTG 70">[[Tư Mã Quang]], ''[[Tư trị thông giám]]'', [[:wikisource:zh:資治通鑑/卷070|''Ngụy kỷ'', quyển 70]]</ref>
Năm 223, Hán Tiên chủ [[Lưu Bị]] băng hà. Ích Châu mục của [[Đông Ngô]] là [[Lưu Chương (lãnh chúa)|Lưu Chương]] cũng chết bệnh. [[Vệ tướng quân]] [[Sĩ Nhiếp]] cùng Thứ sử [[Giao Châu]] [[Bộ Chất]] của Đông Ngô cho người dụ dỗ Ung Khải.<ref name="TQC 49">[[Trần Thọ (sử gia)|Trần Thọ]], [[Bùi Tùng Chi]] chú, ''[[Tam quốc chí]]'', ''Ngô thư'', quyển 4, ''[[:wikisource:zh:三國志/卷49|Lưu Do Thái Sử Từ Sĩ Nhiếp truyện]]''.</ref><ref name="TQC 52">[[Trần Thọ (sử gia)|Trần Thọ]], [[Bùi Tùng Chi]] chú, ''[[Tam quốc chí]]'', ''Ngô thư'', quyển 7, ''[[:wikisource:zh:三國志/卷52|Trương Cố Gia Cát Bộ truyện]]''.</ref> Ung Khải bèn tạo phản, giết hại [[Thái thú]] [[Chính Ngang]].<ref name="TTTG 70"/> Trung đô hộ [[Lý Nghiêm]] sáu lần viết thư khuyên bảo, nhưng Ung Khải chỉ trả lời một lần:
:''Nghe nói trên trời không có hai mặt trời, dưới đất chẳng có hai vua, nay thiên hạ chia ba, lịch chính sóc có ba bộ, vì thế người ở xa sợ hãi nghi ngờ, chẳng biết hướng về đâu.''<ref name="BTVI-309">{{Harvnb|Bùi Thông|p=309|loc=Tập VI}}</ref><ref name="TQC 43"/><ref name="HDQC 4">[[Thường Cừ]], ''[[Hoa Dương quốc chí]]'', quyển 4, ''[[:wikisource:zh:華陽國志/卷四|Nam Trung chí]]''.</ref>
Triều đình Quý Hán phái [[Trương Duệ]] đến tiền nhiệm cũng bị Ung Khải bắt giữ, đưa sang Đông Ngô:
:''Trương phủ quân như chiếc hồ lô, bề ngoài dẫu bóng bẩy nhưng bên trong thực ra lại thô ráp, không đáng giết, hãy trói lại đem sang nước Ngô.''<ref name="BTVI-248">{{Harvnb|Bùi Thông|p=248|loc=Tập VI}}</ref><ref name="HDQC 4"/>
[[Tôn Quyền]] lấy [[Lưu Xiển]] làm [[Thứ sử]] Ích Châu, phong Ung Khải làm Thái thú [[Vĩnh Xương (quận)|Vĩnh Xương]].<ref name="TQC 43"/><ref name="TTTG 70"/><ref name="HDQC 4"/> Công tào [[Lã Khải]] và Phủ thừa [[Vương Kháng]] dẫn dắt dân chúng Vĩnh Xương chống trả quyết liệt. Ung Khải mấy lần phái sứ giả đem hịch đến gọi hàng, bị Lã Khải phản bác đuổi đi. Ung Khải bèn phái thuộc hạ là [[Mạnh Hoạch]] đi dụ dỗ người man nổi loạn. Thái thú [[Tang Kha]] là [[Chu Bao]] giết hại Tòng sự [[Thường Kỳ]], Di vương ở [[Việt Tây (quận)|Việt Tây]] là [[Cao Định]] giết hại Thái thú [[Tiêu Hoàng]] để hưởng ứng
=== Tự chịu diệt vong ===
{{xem thêm|Chiến dịch Nam Trung}}
Trước tình thế rối ren, triều đình Quý Hán do Thừa tướng [[Gia Cát Lượng]] đứng đầu đã quyết định tập trung củng cố chính quyền trung ương, tạm thời không thảo phạt phương nam.<ref name="TTTG 70"/> Mặt khác, Gia Cát Lượng lần lượt phái [[Đinh Quăng]], [[Âm Hóa]], [[Đặng Chi]], [[Trần Chấn]], [[Phí Y]], [[Đổng Khôi]],...<ref name="TQC 39">[[Trần Thọ (sử gia)|Trần Thọ]], [[Bùi Tùng Chi]] chú, ''[[Tam quốc chí]]'', ''Thục thư'', quyển 9, ''[[:wikisource:zh:三國志/卷39|Đổng Lưu Mã Trần Đổng Lã truyện]]''.</ref><ref name="TQC 45">[[Trần Thọ (sử gia)|Trần Thọ]], [[Bùi Tùng Chi]] chú, ''[[Tam quốc chí]]'', ''Thục thư'', quyển 15, ''[[:wikisource:zh:三國志/卷45|Đặng Trương Tông Dương truyện]]''.</ref> sang Ngô để nối lại liên minh chống [[Tào Ngụy]], một phần cũng để cô lập bọn người Ung Khải. Trong đó, chuyến đi sứ của Đặng Chi đã thành công khôi phục lại quan hệ giữ Quý Hán và Đông Ngô. Sau khi ổn định được tình hình, Thừa tướng Gia Cát Lượng muốn thân chinh đánh Nam Trung, nhưng bị Trưởng sử [[Vương Liên]] can ngăn, nên tạm ngừng một thời gian.<ref name="TQC 41">[[Trần Thọ (sử gia)|Trần Thọ]], [[Bùi Tùng Chi]] chú, ''[[Tam quốc chí]]'', ''Thục thư'', quyển 11, ''[[:wikisource:zh:三國志/卷41|Hoắc Vương Hướng Trương Dương Phí truyện]]''.</ref>
Năm 225, Thừa tướng Gia Cát Lượng dẫn quân bình định Nam Trung, bản thân đi đường Việt Tây, cho Lai Hàng Đô đốc [[Lý Khôi (Tam Quốc)|Lý Khôi]] đi đường Ích Châu, Môn hạ đốc [[Mã Trung (Thục Hán)|Mã Trung]] đi đường Tang Kha, dự kiến ba đường hội quân.<ref name="TTTG 70"/><ref name="HDQC 4"/> Lý Khôi phá được vòng vây ở [[Côn Minh]], đánh sang Tang Kha, cùng Mã Trung chém Chu Bao.<ref name="TQC 43"/> Cao Định bị tiêu diệt, tàn quân bỏ chạy, Thái thú Việt Tây [[Cung Lộc]] đến tiền nhiệm.<ref name="HDQC 4"/> Gia Cát Lượng lấy [[Vương Sĩ]] làm Thái thú Ích Châu, phái đến quận chiêu dụ Ung Khải.<ref name="TQC 45"/> Không lâu sau, Ung Khải ở Ích Châu bị bộ hạ của Cao Định giết chết.<ref name="TQC 43"/> Vương Sĩ, Cung Lộc, Lã Khải cũng bị quân của Cao Định giết hại. Mạnh Hoạch thu thập tàn quân tiếp tục chống lại quân Hán.<ref name="TQC 43"/><ref name="TTTG 70"/><ref name="TQC 45"/><ref name="HDQC 4"/>
▲[[Tôn Quyền]] lấy [[Lưu Xiển]] làm Thứ sử Ích Châu, phong Ung Khải làm Thái thú [[Vĩnh Xương (quận)|Vĩnh Xương]]. Công tào [[Lã Khải]] và Phủ thừa [[Vương Kháng]] dẫn dắt dân chúng Vĩnh Xương chống trả quyết liệt. Ung Khải phái sứ giả đem hịch đến gọi hàng, bị Lã Khải phản bác đuổi đi. Ung Khải bèn phái thuộc hạ là [[Mạnh Hoạch]] đi dụ dỗ người man nổi loạn. Thái thú [[Tang Kha]] là [[Chu Bao]] giết hại Tòng sự [[Thường Kỳ]], Di vương ở [[Việt Tây (quận)|Việt Tây]] là [[Cao Định]] giết hại Thái thú [[Tiêu Hoàng]] để hưởng ứng Ung Khải.<ref name="TQC 43"/><ref>{{Harvnb|Bùi Thông|p=312}}</ref>
== Trong văn hóa ==
{{Mở rộng}}
== Tham khảo ==
* [[Trần Thọ (sử gia)|Trần Thọ]], [[Bùi Tùng Chi]] chú, ''[[Tam quốc chí]]''.
** [[Bùi Thông]] (dịch), [[Phạm Thành Long]] (hiệu đính), ''Tam quốc chí - Tập VI: Thục thư'', Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội, 2017. ISBN 9786049542442
** [[Bùi Thông]] (dịch), [[Phạm Thành Long]] (hiệu đính), ''Tam quốc chí - Tập VII: Ngô thư'', Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội, 2017. ISBN 9786049542459
* [[Tư Mã Quang]], ''[[Tư trị thông giám]]''.
* [[La Quán Trung]], ''[[Tam quốc diễn nghĩa]]''.
| |||