Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Biển Aral”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TuHan-Bot (thảo luận | đóng góp)
n Bot: et:Araali meri là một bài viết chất lượng tốt
Meotrangden (thảo luận | đóng góp)
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 25:
|cities = ([[Aral]])
}}
'''Biển Aral''' ([[tiếng Kazakh]]: Арал Теңізі (''Aral Tengizi''), [[tiếng Uzbek]]: Orol dengizi, [[tiếng Nga]]: Аральскοе мοре (''Aral'skoye more''), {{lang-tg|}}Баҳри Арал ''Bakhri Aral''; {{lang-fa|}}دریای خوارزم ''Daryâ-ye Khârazm'') là một vùng bồn địa trũng gồm một vài hồ nước mặn nằm ở [[Trung Á]] mà trước kia liên kết thành một biển kín (không thông thủy với các biển hay đại dương khác); phía bắc là [[Kazakhstan]] và phía nam là khu tự trị Karakalpakstan của [[Uzbekistan]]. Aral có thể gọi là hồ vì nó không thông với biển khác, tuy vậy hồ duy trì được nồng độ muối khá cao, tương đương với nồng độ của đại dương. Đến tháng 8 năm 2009, biển Aral hầu hếtnhư đã bị bốc hơi hết. Tên gọi Aral có thể dịch thành "biển của các hòn đảo", chỉ tới trên 1.534 đảo một thời từng nhô lên trên mặt nước của nó; trong [[tiếng Turk cổ]] "aral" là ''đảo'' và ''bụi cây''.<ref>''Old Turkic Dictionary'', Leningrad, Science, 1969, tr.50</ref>.
 
Từ thập niên 1960, biển Aral bắt đầu thu hẹp bởi các sông tiếp nước cho nó là [[Amu Darya]] và [[Syr Darya]] bị chuyển hướng cho mục đích tưới tiêu. Ngày nay, Aral bị ô nhiễm nặng nề, chủ yếu là hậu quả các vụ thử [[vũ khí]], các dự án [[công nghiệp]] và [[phân bón hóa học]] dư thừa từ trước và sau khi [[Liên Xô]] sụp đổ.
 
Vấn đề sinh thái chủ yếu của biển Aral là nguồn nước tiếp cho nó bị sử dụng vào mục đích tưới tiêu. Từ 40 năm nay, biển Aral không ngừng co rúthẹp, từ một biển kín lớn thứ 4 thế giới, nó sẽ bốc hơi hoàn toàn trong vòng 10 năm. Điều này gây ra thảm họa sinh thái và kinh tế cho khu vực và chính môi trường biển.
 
== Lịch sử ==