Cung Trường Sanh
Trong quần thể di tích cố đô Huế, Cung Trường Sanh hay Cung Trường Sinh (chữ Hán: 長生宮, phiên âm: Trường Sanh cung), còn có tên gọi khác là Cung Trường Ninh (長寧宮), được xây dựng phía Tây Bắc Hoàng thành Huế với vai trò ban đầu là hoa viên, nơi các vua triều Nguyễn mời mẹ mình đến thăm thú ngoạn cảnh. Về sau cung được chuyển thành nơi ăn ở sinh hoạt của một số bà Hoàng thái hậu và Thái hoàng thái hậu.
| Cung Trường Sanh | |
|---|---|
 Cung Trường Sanh | |
 cung Trường Sanh | |
| Tên | |
| Tên khác | cung Trường Sinh, Cung Trường Ninh |
| Vị trí địa lý | |
| Vị trí | Hoàng thành Huế |
| Lịch sử | |
| Xây dựng | 1821 |
| Đời vua | Minh Mạng |
| Tình trạng | Đang trưng bày |
| Chức năng | |
| Chức năng | Nơi sống và sinh hoạt của Hoàng thái hậu, Thái hoàng thái hậu nhà Nguyễn |
Trong thời kỳ rực rỡ nhất, kiến trúc cảnh quan của Cung Trường Sanh được vua Thiệu Trị xếp vào hàng thứ bảy và được vịnh thơ trong Thần kinh nhị thập cảnh[1] liệt kê 20 thắng cảnh của kinh đô Huế[2].
Lịch sử sửa
Cung Trường Sanh được khởi công xây dựng vào năm Minh Mạng thứ nhất (1821)[2], ở phía Tây Bắc Hoàng thành, sau cung Diên Thọ. Trong giai đoạn đầu khi mới xây dựng, Cung mang tên Cung Trường Ninh, mang dáng dấp của một hoa viên. Kiến trúc ban đầu của cung có hình chữ Tam (三) gồm một điện chính ở giữa, một điện phía trước và một lầu phía sau trong hệ thống với một số công trình phụ khác xung quanh.
Đến năm Thiệu Trị thứ 6 (1846), cung Trường Ninh được trùng tu lớn, với sự nâng cấp quy mô và kiểu dáng kiến trúc[2]. Kiến trúc chính của cung giai đoạn này xếp theo hình chữ Vương (王) với hệ thống hành lang tạo nét sổ (丨) giữa chữ, nối kết các cung điện với nhau. Hệ thống cung bao gồm điện Thọ Khang đặt chính giữa, tòa Ngũ Đại Đồng Đường phía trước và lầu Vạn Phúc đứng sau cùng. Ngoài ra, phía trước nhà Ngũ Đại Đồng Đường có Phường Môn, phía sau lầu Vạn Phúc có xếp mấy ngọn đá giả sơn mang tên núi Bảo Sơn, núi Kình Ngư, núi Hổ Tôn v.v. Vòng quanh Cung còn có lạch nước Đào Nguyên nhân tạo nối qua hồ Nội Kim Thủy ở phía Bắc. Ngang qua con lạch bắc những cây cầu sơn màu đỏ để tiện đi lại.
Năm 1923, vua Khải Định tiếp tục cho tu bổ cung, đổi tên thành cung Trường Sanh đồng thời dựng thêm hai tòa nhà để xe ở phía trước, gần cổng vào cung.
Công năng sửa
Trong giai đoạn đầu, Cung Trường Ninh đóng vai trò một hoa viên nơi các chúa Nguyễn mời mẹ đến thăm thú, du ngoạn. Cuối đời Nguyễn, nơi đây trở thành nơi ăn chốn ở, sinh hoạt của các bà hoàng như bà Lệ Thiên Anh (vợ vua Tự Đức), bà Từ Minh (vợ vua Dục Đức), bà Tiên Cung (vợ vua Đồng Khánh) v.v.
Dự án khôi phục sửa
Năm 1990, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế dời các hộ dân đã ở trong phạm vi phế tích Cung Trường Sanh ra ngoài khu vực.
Ngày 5 tháng 1 năm 2005, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế đã khởi công dự án tu bổ, phục hồi khu di tích Cung Trường Sanh, với tổng kinh phí gần 30 tỷ đồng. Dự án hoàn thành vào năm 2007 với việc tu bổ 4 gian nhà trong cung, phục hồi lạch Đào Nguyên, các hòn non bộ, hồ Tân Nguyệt, vườn cảnh, tường thành, cổng hoàng cung, đồng thời lát gạch Bát Tràng trong sân của toàn cung.
Chú thích sửa
- ^ “Về 20 thắng cảnh của đất Thần kinh xưa”. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 1 năm 2011. Truy cập ngày 25 tháng 5 năm 2008.
- ^ a b c Cung Trường Sanh[liên kết hỏng]