Daphne Anne Caruana Galizia (nhũ danh Vella; ngày 26 tháng 8 năm 1964 – ngày 16 tháng 10 năm 2017) là một nhà báo và blogger người Malta. Bà được biết đến với vai trò nhà báo điều tra và tiết lộ những thông tin nhạy cảm gây tranh cãi, bao gồm các tường thuật và cáo buộc liên quan đến Tài liệu Panama. Bà qua đời trong một cuộc đặt bom xe vào tháng 10 năm 2017[1]

Daphne Anne Caruana Galizia
SinhDaphne Anne Vella
(1964-08-26)26 tháng 8 năm 1964
Sliema, Malta
Mất16 tháng 10 năm 2017(2017-10-16) (53 tuổi)
Gần Bidnija, l/o Mosta, Malta
Nguyên nhân mấtXe bị đặt bom
Quốc tịchMalta
Trường lớpĐại học Malta
Nghề nghiệpNhà báo
Năm hoạt động1987–2017
Phối ngẫuPeter Caruana Galizia
Con cái3
Trang webdaphnecaruanagalizia.com

Tiểu sử sửa

Caruana Galizia sinh ra là Daphne Anne Vella vào ngày 26 tháng 8 năm 1964 tại Sliema, con của Michael Alfred Vella và Rose Marie Vella nhũ danh Mamo.[2] Cô theo học tại tu viện St. Dorothy ở Mdina và trường Cao đẳng St. Aloysius ở Birkirkara, trước khi vào Đại học Malta và tốt nghiệp cử nhân về khảo cổ năm 1997.[3]

Cô kết hôn với Peter Caruana Galizia năm 1985 và họ cùng nhau có ba người con trai: Matthew Mark John, Andrew Michael Louis và Paul Anthony Edward [3] Matthew là một thành viên của Liên đoàn nhà báo điều tra quốc tế.[4] Họ cùng chung sống ở Bidnija, một ngôi làng nằm trong địa phận của Mosta.[2]

Sự nghiệp sửa

Caruana Galizia bắt đầu làm phóng viên năm 1987. Vào đầu những năm 1990, cô là một nhà bình luận thường kỳ với The Sunday Times of Malta và là biên tập viên của The Malta Independent. Sau đó cô trở thành biên tập viên của Taste & Flair magazine, nhưng vẫn là một nhà bình luận cho The Malta Independent và The Sunday Times of Malta vào chủ nhật [3]. Ngoài ra bà còn có một blog mang tên Running Commentary, bao gồm các tường thuật điều tra và bình luận về một số người, một số trong đó được gán cho là các cuộc tấn công cá nhân. Blog này là một trong những trang web phổ biến nhất ở Malta.

Blog của Caruana Galizia gây nhiều tranh cãi đến nỗi nó dẫn đến một số cuộc chiến pháp lý. Trong năm 2010, bà chỉ trích Magistrate Consuelo Scerri Herrera trong blog của mình, người mà sau đó thưa bà ra tòa về tội phỉ báng.[5] Vụ kiện đã bị hủy bỏ vào tháng 11 năm 2011.[6]

Ngày 8 tháng 3 năm 2013, bà bị bắt vì không giữ im lặng chính trị vào ngày trước cuộc tổng tuyển cử năm 2013, sau khi cho đăng những đoạn phim nhạo báng lãnh đạo phe đối lập hồi đó là Joseph Muscat. Bà bị cảnh sát thẩm vấn nhưng được trả tự do sau một vài giờ.[2][7]

Tài liệu Panama sửa

Thông qua quan hệ của con trai với ICIJ, Caruana Galizia biết Bộ trưởng Konrad Mizzi và Tham mưu trưởng Keith Schembri có dính líu với các công ty ở Panama trước khi Tài liệu Panama bị rò rỉ vào tháng 4 năm 2016.[8] Vào ngày 22 tháng 2, bà ám chỉ trên Running Commentary rằng, Mizzi có liên hệ với Panama và New Zealand. Điều này bắt buộc bộ trưởng tiết lộ sự tồn tại của Rotorua Trust, một trust của gia đình có đăng ký tại New Zealand, hai ngày sau đó. Vào ngày 25 tháng 2, Caruana Galizia tiết lộ rằng Schembri cũng sở hữu một trust ở New Zealand mà có một công ty Panama.[9]

Sự rò rỉ tháng 4 năm 2016 xác nhận rằng Mizzi sở hữu công ty Hearnville ở Panama, và Mizzi và Schembri cũng đã mở một công ty khác Tillgate Inc. Các công ty này cũng thuộc sở hữu của Orion Trust New Zealand Limited, những người được ủy thác cũng thuộc cùng trusts của Mizzi và Schembri ở New Zealand, Rotorua và Haast.[8]

Là người đầu tiên đưa tin về sự liên quan của Mizzi và Schembri ở Panama,[10] Galizia sau đó được Politico gọi là một trong "28 người đang định hình, lây chuyển và khuấy động châu Âu."[11] Politico mô tả bà như một " WikiLeaks của chỉ một người đàn bà, vận động chống lại sự không minh bạch và tham nhũng ở Malta ".[12]

Năm 2017, bà cáo buộc Egrant, một công ty khác của Panama, thuộc sở hữu của Michelle Muscat, vợ của Thủ tướng Joseph Muscat. Những cáo buộc này dẫn đến việc Muscat phải tổ chức cuộc tổng tuyển cử vào tháng 6 năm 2017, tuy nhiên Đảng Lao động của Muscat vẫn tiếp tục nắm chính quyền. Sau cuộc bầu cử, Caruana Galizia cũng là một nhà phê bình khắc nghiệt của nhà lãnh đạo phe đối lập đảng quốc gia mới lập Adrian Delia [10].

Ám sát sửa

Quang cảnh hiện trường vụ nổ trên đường trên đỉnh đồi. Một biểu ngữ kêu gọi sự thật và công lý.
Quang cảnh nơi xảy ra vụ nổ từ nơi chiếc ô tô lao xuống ruộng.
Khu tưởng niệm nơi xảy ra vụ lật xe.

Vào khoảng 3 giờ tối ngày 16 tháng 10 năm 2017, Daphne Caruana Galizia chết gần nhà bà ở Bidnija trong chiếc thuê Peugeot 108 khi một quả bom đặt ở xe phát nổ. Vụ nổ lớn chiếc xe văng rải rác trong một vài mảnh qua các cánh đồng gần đó. Bà chết ở ghế lái xe vào thời điểm đó. Những phần còn lại của bà được tìm thấy bởi con trai Matthew, cách nơi nổ mìn 80 mét,[4] sau khi nghe tiếng nổ từ nhà của họ [13]. Anh ta viết trên Facebook: "Tôi nhìn xuống và có những bộ phận cơ thể của mẹ tôi xung quanh tôi" [4]. Cái chết của bà đánh dấu vụ đánh bom xe thứ 6 tại Malta trong vòng hai năm.[4] Cả năm vụ trước cảnh sát đều không tìm ra được thủ phạm.[14]

Caruana Galizia tường thuật, đã nộp một bản báo cáo cảnh sát nói rằng, bà ta đang bị đe dọa khoảng hai tuần trước khi qua đời..[15] Bị chặn trong các cuộc bầu cử, nhà của bà không bị cảnh sát canh chừng kể từ năm 2010.[4] Kẻ thủ phạm hiện vẫn chưa được biết.[16] Bài đăng cuối cùng trên blog của bà trước khi lên xe viết, "Có những kẻ lừa đảo bây giờ ở khắp mọi nơi bạn nhìn. Tình hình rất là tuyệt vọng ".[4] Theo Matthew, con trai bà, bà ra xe là để đi trả tiền mướn xe, vì tài khoản nhà băng bà bị đóng băng, để những người kiện bà với tội phỉ báng có thể nhận tiền bồi thường.[17]

Phản ứng sửa

 
Bia mộ của Caruana Galizia trong mộ gia đình tại Nghĩa trang Santa Maria Addolorata ở Paola, khu chôn cất lớn nhất Malta.

Các vụ đánh bom xe được tường thuật ở cả hai phương tiện truyền thông, địa phương cũng như quốc tế. Tên của Caruana Galizia bắt đầu xuất hiện trên Twitter trên toàn thế giới,[18] và một số người Malta đã bày tỏ sự thương tiếc của họ bằng cách làm đen hình ảnh của họ trên Facebook. Các hashtag # JeSuisDaphne, lập lại từ Je suis Charlie, cũng xuất hiện.[19]

Báo The Malta Independent viết: "Đối với nhiều người, xem blog của bà là việc đầu tiên họ đã làm mỗi ngày, và cũng là việc cuối cùng. Bây giờ chỉ có sự trống vắng. Một sự im lặng sâu sắc. "[4]

Hàng ngàn người tham dự buổi lễ cầu nguyện ban đêm tại quê nhà Caruana Galizia, Sliema vào đêm 16 tháng 10.[19] Một buổi cầu nguyện khác được tổ chức tại Ủy ban Cao cấp Malta ở London.[20]

Người sáng lập WikiLeaks, Julian Assange, thông báo rằng ông sẽ trả một phần thưởng 20.000 Euro "để lấy thông tin dẫn đến sự kết tội của những kẻ giết người của Caruana Galizia." [21] Một chiến dịch crowdfunding đã được khởi xướng với mục đích quyên góp 1 triệu Euro để trao cho phần thưởng về thông tin dẫn đến "việc truy tố thành công sát nhân và người hoặc những người đã ra lệnh ám sát" [22].

Cuộc điều tra sửa

Các nhóm điều tra pháp y và các nhà điều tra cảnh sát đã đến hiện trường tội phạm ngay sau vụ nổ. Người đứng đầu cuộc điều tra của Bộ Nội vụ là Thẩm phán Consuelo Scerri Herrera, người đã từng đấu tranh trong một vụ xử án với Caruana Galizia trong năm 2010 – 2011. Gia đình Caruana Galizia đã thành công thách thức vai trò của mình trong cuộc điều tra, cho biết họ không có tin tưởng đối với ông thẩm phán. Scerri Herrera từ bỏ cuộc điều tra 17 giờ sau đó và được thay thế bởi thẩm phán Anthony Vella.

Thủ tướng Muscat tuyên bố rằng Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã được yêu cầu giúp cảnh sát điều tra vụ tấn công đặt bom xe [23]. Một đội điều tra pháp y cảnh sát từ Hà Lan cũng sẽ hỗ trợ.[24] Ngoài ra chính phủ Malta hứa thưởng 1 triệu Euro cho ai hướng dẫn tìm ra thủ phạm.[14]

Tình trạng Malta sửa

Malta trở thành thành viên châu Âu vào năm 2004. Theo báo SZ, trong vài năm gần đây, nền kinh tế của hòn đảo đã tăng trưởng ở mức trên trung bình cũng bởi vì Malta thu hút một số doanh nhân có những hoạt động đáng ngờ từ khắp nơi trên thế giới. Nó trở thành một nơi chơi đùa của những người Mafiosi, lực lượng chiến đấu Libya, các nhà quản lý từ châu Âu đang tìm kiếm mức thuế thấp nhất cho thu nhập cao của họ, cho các tỷ phú giàu có từ Nga, vùng Vịnh và từ Trung Quốc, những người đã mua hộ chiếu Malta để hưởng lợi từ những điều kiện sinh hoạt thuận lợi (trong số này có nữ doanh nghiệp trúng cử đại biểu quốc hội Việt Nam khóa XIV Nguyễn Thị Nguyệt Hường). Chỉ trong năm qua 900 người đã làm điều đó, với giá khoảng 650 ngàn Euro một hộ chiếu.[25]

Cựu giám đốc cơ quan chống tham nhũng Vương quốc Anh, Jonathan Benton, nói trên đài TV BBC, đây là một „quốc gia Mafia", đảo này có vấn đề rửa tiền ngày càng gia tăng.[14]

Tham khảo sửa

  1. ^ Garside, Juliette (ngày 16 tháng 10 năm 2017). “Malta car bomb kills Panama Papers journalist”. The Guardian. London. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2017.
  2. ^ a b c Caruana Galizia, Daphne (ngày 9 tháng 3 năm 2013). “Arrested at 9.30pm for posting three videos mocking Joseph Muscat at 7.30pm: THE GOLDEN YEARS OF LABOUR+POLICE HELL”. Running Commentary. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 2 năm 2017.
  3. ^ a b c Schiavone, Michael J. (2009). Dictionary of Maltese Biographies Vol. 1 A-F. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza. tr. 503–504. ISBN 9789993291329.
  4. ^ a b c d e f g “The death of a crusading journalist rocks Malta”. The Economist. ngày 18 tháng 10 năm 2017.
  5. ^ Johnston, Waylon (ngày 12 tháng 2 năm 2010). “Daphne Caruana Galizia expected to face charges of defamation”. Times of Malta. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 4 năm 2017. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  6. ^ “Magistrate Scerri Herrera withdraws court case against Caruana Galizia”. Times of Malta. ngày 23 tháng 11 năm 2011. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 4 năm 2017. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  7. ^ “Caruana Galizia questioned by police for breaching 'political silence'. Times of Malta. ngày 8 tháng 3 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 4 năm 2017.
  8. ^ a b Vella, Matthew (ngày 4 tháng 4 năm 2016). “EXPLAINER – From Panamagate to Panama Papers”. Malta Today. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  9. ^ Xuereb, Matthew (ngày 28 tháng 2 năm 2016). “Konrad Mizzi has no regrets over acquisition of company in Panama; PM's chief also has Panama company, say reports”. Times of Malta. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  10. ^ a b Leone Ganado, Philip (ngày 16 tháng 10 năm 2017). “Daphne Caruana Galizia... Malta's most controversial journalist”. Times of Malta. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 10 năm 2017.
  11. ^ “Daphne Caruana Galizia named by 'Politico' as among 28 people 'shaping Europe'. The Malta Independent. ngày 7 tháng 12 năm 2016. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 4 năm 2017. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  12. ^ “Daphne Caruana Galizia”. Politico. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 4 năm 2017. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  13. ^ Sansone, Kurt; Cocks, Paul (ngày 16 tháng 10 năm 2017). “Journalist Daphne Caruana Galizia murdered in Bidnija car bomb”. Malta Today. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2017.
  14. ^ a b c “Regierung gerät nach Journalisten-Mord unter Druck”. MaltaToday (bằng tiếng Đức). ngày 22 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2017.
  15. ^ “Daphne Caruana Galizia killed in Bidnija car blast”. Times of Malta. ngày 16 tháng 10 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  16. ^ “Malta blogger Daphne Caruana Galizia dies in car bomb attack”. BBC News (bằng tiếng Anh). ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2017.
  17. ^ “Tod einer unermüdlichen Journalistin”. SZ. ngày 17 tháng 10 năm 2017.
  18. ^ “Shock, outrage and concern: reactions to Caruana Galizia's murder pour in”. Times of Malta. ngày 16 tháng 10 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  19. ^ a b “Thousands mourn Caruana Galizia at Sliema vigil”. Times of Malta. ngày 16 tháng 10 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  20. ^ “Velja f'Londra wara l-qtil ta' Daphne Caruana Galizia”. NET News (bằng tiếng Maltese). ngày 16 tháng 10 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  21. ^ “Julian Assange offers €20k reward for information on Caruana Galizia murder”. Malta Today (bằng tiếng Anh). ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 18 tháng 10 năm 2017.
  22. ^ “Crowd-funded Caruana Galizia murder information fund being set up”. Times of Malta. ngày 18 tháng 10 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 18 tháng 10 năm 2017.
  23. ^ “FBI asked to help investigate Caruana Galizia murder – Muscat”. Times of Malta. ngày 16 tháng 10 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl=|archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate=|archive-date= (trợ giúp)
  24. ^ Cocks, Paul (ngày 17 tháng 10 năm 2017). “Dutch police assisting in Caruana Galizia murder investigation, FBI in Malta on Thursday”. MaltaToday (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 17 tháng 10 năm 2017.
  25. ^ “Wie Malta zum Tummelplatz für Kriminelle wurde”. SZ. ngày 20 tháng 10 năm 2017.

Liên kết ngoài sửa