Wikipedia

Rita Moreno

Rita Moreno (sinh ngày 11 tháng 12 năm 1931) là một nữ diễn viên, nữ ca sĩ người Puerto Rico. Bà là phụ nữ nói tiếng Tây Ban Nha đầu tiên và duy nhất, đồng thời là một trong số 10 nghệ sĩ biểu diễn đã đoạt các giải Oscar, giải Emmy, giải Grammy và giải Tony. Bà cũng là người Puerto Rico thứ nhì đã đoạt giải Oscar tính cho đến nay.[1]

Rita Moreno
Rita Moreno năm 2011
Tên khai sinhRosita Dolores Alverío
Sinh11 tháng 12, 1931 (92 tuổi)
Humacao, Puerto Rico
Hôn nhânLeonard Gordon (1965-nay)

Thời niên thiếu sửa

Moreno có tên khai sinh là Rosita Dolores Alverío, sinh ngày 11 tháng 12 năm 1931 tại Humacao, Puerto Rico, mẹ là Rosa María, một thợ may và cha là Paco Alverío, một nông dân.[2] Năm 5 tuổi Moreno cùng với mẹ di chuyển tới thành phố New York, và lấy tên họ theo tên họ cha dượng là Edward Moreno.[2] Khi 11 tuổi, Moreno đã cho mượn giọng cho các phiên bản phim nói tiếng Tây Ban Nha của các phim Mỹ.

Khi 13 tuổi, Moreno đóng vai "Angelina" trong vở Skydrift ở sân khấu Broadway, gây ra sự chú ý của các người săn tìm tài năng mới của Hollywood. Năm 1952 Moreno đóng vai Zelda Zanners, một vai nhỏ trong phim Singin' in the Rain, một phụ nữ mồi chài đàn ông. Năm 1956 Moreno đóng vai Tuptim, một vai phụ trong phim ca nhạc The King and I, tuy nhiên bà không ưa phần lớn công việc của mình trong thời gian này.[3]

West Side Story sửa

Năm 1961, Moreno giành được vai Anita trong phim West Side Story của Robert Wise chuyển thể từ nhạc kịch mới nhất của Leonard Bernstein và Stephen Sondheim do Chita Rivera diễn trên sân khấu Broadway. Moreno đoạt giải Oscar cho nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất cho vai diễn này.[4] Moreno tiếp tục trở nên nữ diễn viên đầu tiên (và cũng là người nói tiếng Tây Ban Nha đầu tiên) đoạt giải Emmy (1977), giải Grammy(1972), giải Oscar cho nữ diễn viên xuất sắc nhất (1962) và giải Tony (1975). Năm 1985, bà đoạt giải Sarah Siddons cho việc làm của bà ở Sân khấu Chicago.[4]

Các vai diễn khác sửa

Ngoài sự xuất hiện trong các phim Singin' in the Rain, The King and I, Summer and Smoke (1961), West Side Story, The Night of the Following Day (1968) và Carnal Knowledge năm 1971, Moreno còn xuất hiện trong loạt phim thiếu nhi The Electric Company trên PBS trong thập niên 1970, đáng chú ý nhất là vai Millie the Helper. Trên thực tế, chính Moreno là người hét lời mở màn show diễn, "HEY, YOU GUYS!" Bà cũng đóng vai cô bé nghịch ngợm hư đốn Pandora, và vai "Otto", viên giám đốc rất hay cáu kỉnh. Moreno xuất hiện trong loạt tạp diễn gia đình The Muppet Show, làm diễn viên khách trong loạt phim truyền hình như The Rockford Files, The Love Boat, The Cosby Show, George Lopez, The Golden Girls và Miami Vice. Bà cũng là diễn viên thường xuyên trong phiên bản hài kịch tình huống chóng tàn dựa trên phim Nine to Five trong đầu thập niên 1980.[3] Ngoài ra bà còn diễn trong chương trình giáo dục truyền hình Sesame Street.

Sân khấu Broadway và truyền hình sửa

Các vai diễn của Moreno trên Sân khấu Broadway gồm các vở The Last of the Red Hot Lovers, Gantry, The Ritz, do đó bà đoạt giải Tony năm 1975 cho nữ diễn viên xuất sắc nhất, và trong phiên bản nữ của The Odd Couple.[3] Năm 1993 bà được mời trình diễn trong buổi lễ nhậm chức của tổng thống Bill Clinton và cuối tháng đó bà được mời trình diễn ở Nhà Trắng.[1] Trong giữa thập niên 1990, Moreno cho mượn giọng nói cho vai Carmen Sandiego trong show hoạt hình Where on Earth is Carmen Sandiego? của Công ty truyền thông FOX

Cuối thập niên 1990, bà được sự hâm mộ của thế hệ khán giả mới, khi bà diễn vai dì phước Pete, một nữ tu sĩ được huấn luyện thành nhà tâm lý học trong loạt phim được ưa chuộng Oz của kênh truyền hình HBO. Bà xuất hiện như diễn viên khách trong loạt phim truyền hình The Nanny.[5]

Diễn xuất trong thế kỷ 21 sửa

Moreno vẫn tiếp tục hoạt động trong lãnh vực sân khấu và màn ảnh. Năm 2006, bà diễn vai Amanda Wingfield trong vở The Glass Menagerie (của Tennessee Williams) được đoàn hát Berkeley Repertory Theatre phục hồi. Bà cũng xuất hiện trong vai người mẹ hấp hối của thám tử Goren trong loạt phim truyền hình Law and Order: Criminal Intent, đồng thời cũng có vai thường xuyên trong loạt phim truyền hình Cane, do các ngôi sao Jimmy Smits và Hector Elizondo thủ diễn.[6]

Gia đình sửa

Ngày 18 tháng 6 năm 1965, Moreno kết hôn với Leonard Gordon. Họ có một người con gái, Fernanda Luisa (Gordon) Fisher[4], và 2 cháu ngoại.

Các giải thưởng sửa

 
Huân chương Tự do Tổng thống năm 2004

Các giải thưởng và sự công nhận thành tích của Moreno:

Phim mục sửa

Phim sửa

Năm Phim Vai diễn Ghi chú
1950 So Young So Bad Dolores Guererro Vai Rosita Moreno
The Toast of New Orleans Tina
Pagan Love Song Terru
1952 The Ring Lucy Gomez
Singin' in the Rain Zelda Zanders
The Fabulous Señorita Manuela Rodríguez
Cattle Town Queli
1953 Fort Vengeance Bridget Fitzgibbon
Ma and Pa Kettle on Vacation Soubrette Không ghi tên
Latin Lovers Christina
El Alaméin Jara
1954 Jivaro Maroa
The Yellow Tomahawk Honey Bear
Garden of Evil Cantina Singer
1955 Untamed Julia
Seven Cities of Gold Ula
1956 The Lieutenant Wore Skirts Sandra Roberts
The King and I Tuptim
The Vagabond King Huguette
1957 The Deerslayer Hetty Hutter
1960 This Rebel Breed Lola Montalvo
1961 West Side Story Anita Giải Oscar cho nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất
Giải Quả cầu vàng
Summer and Smoke Rosa Zacharias
1963 Cry of Battle Sisa
1968 The Night of the Following Day Vi
1969 Popi Lupe
Marlowe Dolores Gonzáles
1971 Carnal Knowledge Louise
1976 The Ritz Googie Gomez Đề cử - Giải BAFTA
Đề cử - Giải Quả cầu vàng
1977 Voodoo Passion
1978 The Boss' Son Esther Rose
1980 Happy Birthday, Gemini Lucille Pompi
1981 The Four Seasons Claudia Zimmer
1991 Age Isn't Everything Rita
1993 Italian Movie Isabella
1994 I Like It Like That Rosaria Linares
1995 Carmen Miranda: Bananas Is My Business Bản thân Phim tài liệu
Angus Madame Rulenska
1998 Slums of Beverly Hills Belle Abromowitz Đề cử - giải ALMA
1999 Carlo's Wake Angela Torello
The Puerto Ricans: Our American Story Bản thân Phim tài liệu
2000 Blue Moon Maggie
2001 Piñero Miguel's Mother
2003 Casa de los Babys Señora Muñoz
Beyond Borders: John Sayles in Mexico Bản thân Phim tài liệu
2004 King of the Corner Inez
2006 Play It By Ear Ruth

Truyền hình sửa

Năm Tên Vai Ghi chú
1958 Father Knows Best
 Chanthini, một sinh viên trao đổi
từ Ấn Độ 		Tập: Fair Exchange (24.11.1958)[8]
1971 – 1977 The Electric Company Carmela
Otto The Director
Pandora the Little Girl, Millie the Helper 		780 tập
1974 Dominic's Dream Anita Bente
Out to Lunch Various Đề cử - giải Emmy
1976 The Muppet Show Bản thân Tập #1.5 - giải Emmy
1978 The Rockford Files Rita Capkovic 3 tập
giải Emmy – cho tập "The Paper Palace"
Đề cử - giải Emmy – cho tập "Rosendahl and Gilda Stern are Dead".
1979 Anatomy of a Seduction Nina
The Muppets Go Hollywood Bản thân/Chủ nhà Special[9]
1981 Evita Perón Renata Riguel
1982 – 1983 9 to 5 Violet Newstead Đề cử - giải Emmy; Đề cử - giải Quả cầu vàng
1982 Working Waitress
Portrait of a Showgirl Rosella DeLeon Đề cử - giải Emmy
1989 – 1990 B.L. Stryker Kimberly Baskin 2 tập
1994 The Nanny Miss Wickervich/Mrs. Stone Tập - The Gym Teacher
1994 – 1998 Where on Earth Is Carmen Sandiego? Carmen Sandiego Lồng tiếng
1994 – 1995 The Cosby Mysteries Angie Corea 2 tập
1995 The Wharf Rat Mom
1997 – 2003 Oz Sister Peter Marie Reimondo 44 tập
ALMA Award - 1998, 1999, 2002
Đề cử - giải ALMA - 2000, 2001
1998 The Spree Irma Kelly
1999 Resurrection Mimi
2004 Copshop Mary Alice
2005 Law & Order: Special Victims Unit Mildred Quintana Tập - "Night"
Law & Order: Trial by Jury Mildred Quintana Tập - "Day"
2006 – 2007 Law & Order: Criminal Intent Frances Goren 3 tập: "Endgame"
"The War at Home"
"Brother's Keeper"
2007 The George Lopez Show Luisa Diaz Tập - "George Testi-Lies for Benny"
Ugly Betty Aunt Mirta Tập - "A Tree Grows in Guadalajara"
Cane Amalia Duque 13 tập
2021 Maya và ba chiến binh huyền thoại Ah Puch Lồng tiếng

Tham khảo sửa

  1. ^ a b “Speakers on healthcare”. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2009. Đã bỏ qua tham số không rõ |= (trợ giúp)
  2. ^ a b http://www.filmreference.com/film/49/Rita-Moreno.html Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “filmr” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  3. ^ a b c Rita Moreno trên IMDb
  4. ^ a b c “Rita Moreno fan site”. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2009. Đã bỏ qua tham số không rõ |= (trợ giúp)
  5. ^ All American Speakers
  6. ^ Rita Moreno: 1931 —: Actress, Singer, Dancer - Demonstrated Versatile Talents
  7. ^ Moreno inducted into California Hall of Fame Lưu trữ 2008-09-28 tại Wayback Machine, California Museum, Accessed 2007
  8. ^ “Father Knows Best, episode "Fair Exchange" (24 Nov 1958) at Internet Movie Database”.
  9. ^ “The Muppets Go Hollywood (1979) at Internet Movie Database”.

Liên kết ngoài sửa

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Rita_Moreno&oldid=67899689”