Thành viên:Nguyễn Quang Hiển 1984/Nháp 1

Cù Hoàng Tại (瞿黄在) hay còn có tên khác Cù Hoàng Tài(瞿黄財), (1765-1836) người làng Ân Phú phủ Đức Quang trấn Nghệ An(nay là xã Ân phú Huyện Vũ Quang,Tỉnh Hà Tĩnh).

Thân thế

Cù Hoàng Tại vốn là 1 danh nho nổi tiếng đương thời,sinh ra trong thời biến loạn liên miên,nhà Lê Trung Hưng đã tới hồi mạt vận tuy có tài nhưng ông không đi thi dưới thời đại cũ mà chờ đến khi Gia Long hoàng đế lên ngôi mới lều chõng đi thi khi đã gần 30 tuổi.

Sự nghiệp

Thời Gia Long

Năm giáp tuất (1804) tức Gia Long năm thứ ba ông đỗ thái học và được bổ làm chánh bát phẩm,huấn đạo phủ Đức Quang (nay là 2 huyện Đức Thọ,Vũ Quang tỉnh Hà Tĩnh),rồi sau lại được thăng lên chánh lục phẩm làm tri phủ Đức Quang năm 1812. Từ năm 1817-1821 Cù Hoàng Tại được thăng lên tòng ngũ phẩm,phó đốc học rồi chánh ngũ phẩm,đốc học tổng Định An hay Định Yên (nay là Nam Định, Hưng Yên), thuộc Bắc kỳ.

Thời Minh Mạng

Năm 1827 vua Minh Mạng cải cách quan chế sau lần ấy ông được điều về làm tuần phủ Bình trị (Nay là tỉnh Quảng Trị rồi đến năm Minh Mạng thứ 12 (1831) Được bổ làm chánh nhị phẩm,tổng đốc tổng An Tĩnh (Nay là Nghệ An,Hà Tĩnh).

Gia quyến

Cù Hoàng Tại là con cháu đời thứ tư họ Cù Hoàng tại Ân Phú, 1 dòng tộc có gốc gác là tôn thất nhà Lê,ông có con trai là Cù Hoàng Địch là chánh ngũ phẩm,Đốc học tổng An Tĩnh dưới thời Tự Đức.

Miếu thờ

Ông Tại và con là ông Cù Hoàng Địch hiện được phối thờ ở nhà thờ tổ họ Cù Hoàng tại địa phương.

Di sản

Các sắc phong của ba đời vua nhà Nguyễn Gia Long,Minh Mạng,Thiệu Trị ban cho ông vẫn được con cháu đời sau lưu giữ và thờ tự trang trọng tại nhà thờ họ Cù Hoàng ở quê nhà.