Thác Ialy
Thác Ialy, hay Jrai-li[1] hoặc Yali, (phát âm:/za li/[2]) là thác trên Krông B'Lah [3] ở ranh giới huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum và huyện Chư Păh tỉnh Gia Lai, Việt Nam [4][note 1].
Hiện tại thác đã được ngăn lại để xây dựng Nhà máy Thủy điện Ialy.
Vị trí
sửaThác Ialy trên Krông B'Lah (hay Đăk Bla) ở ranh giới xã Ya Ly huyện Sa Thầy tỉnh Kon Tum và xã Ia Mơ Nông huyện Chư Păh tỉnh Gia Lai [3]. Thác Ialy từng là một trong những thác nước lớn nhất Việt Nam. Vào thập niên 1950 thác đo được 42 m [1].
Mặc dù có nhiều cách ghi tên khác nhau, nhưng cách gọi thông dụng là Yaly. Nó được lý giải bởi truyền thuyết truyền khẩu về mối tình bi kịch của đôi trai gái người Jrai là chàng Rốc và nàng H’Li. Yali nghĩa là "nước mắt nàng H’Li" đã chết vì khóc thương người yêu không trở về, dòng nước mắt của nàng chảy thành thác.[5]
Chỉ dẫn
sửa- ^ Trong tiếng các dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Môn-Khmer ở Tây Nguyên và trong tiếng Việt cổ (trước thế kỷ 16, xem Chữ Nôm) thì "krông" có nghĩa là sông; "đăk" có nghĩa là nước, sông, suối.
Tham khảo
sửa- ^ a b Phan Xuân Hòa. Việt Nam gấm vóc. Paris: Institut de l'Asie du Sud-Est, 1960. tr 144
- ^ Trong hệ thống ngôn ngữ Jrai - khác với tiếng Việt cả "i" và "y" là hai hình thức chữ viết của cùng một nguyên âm /i/ - tiếng Jrai có 23 phụ âm, trong đó "y"/z/ là phụ âm mặt lưỡi, có khả năng đứng đầu âm tiết, còn "i"/i/ là một nguyên âm hẹp trong 11 nguyên âm.
- ^ a b Bản đồ tỷ lệ 1:50.000 tờ D-48-48- C&D. Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam, 2004. Tên sông lấy theo Bản đồ này
- ^ Tập bản đồ hành chính Việt Nam. Nhà xuất bản Tài nguyên – Môi trường và Bản đồ Việt Nam. Hà Nội, 2013.
- ^ “La Gi là 'la di', Cư Kuin là 'chư quynh'”.