Thanh Tây lăng
Thanh Tây lăng (tiếng Trung: 清西陵; bính âm: Qīng Xī líng; tiếng Mãn: ᠸᠠᡵᡤᡳ
ᡝᡵᡤᡳ
ᠮᡠᠩᡤᠠᠨ, Möllendorff: wargi ergi munggan) là một quần thể lăng mộ triều đại nhà Thanh nằm cách 140 km (87 mi) về phía tây nam Bắc Kinh, thuộc Huyện Dịch, Hà Bắc. Đây có khu lăng tẩm kết hợp của bốn lăng mộ Hoàng gia, là nơi chôn cất 78 thành viên Hoàng tộc. Thanh Tây lăng là nơi chôn cất 5 vị Hoàng đế của triều đại nhà Thanh gồm: Ung Chính, Gia Khánh, Đạo Quang, Quang Tự, Phổ Nghi cùng các vị Hoàng hậu, Phi tần, Hoàng tử và Công chúa, cũng như quan lại Hoàng gia khác.
| Di sản thế giới UNESCO | |
|---|---|
 Thanh Tây lăng | |
| Vị trí | Huyện Dịch, Hà Bắc, Trung Quốc |
| Một phần của | Lăng tẩm hoàng gia Minh-Thanh |
| Tiêu chuẩn | (i)(ii)(iii)(iv)(vi) |
| Tham khảo | 1004ter-003 |
| Công nhận | 2000 (Kỳ họp 24) |
| Mở rộng | 2003, 2004 |
| Diện tích | 1.842 ha (4.550 mẫu Anh) |
| Vùng đệm | 4.758 ha (11.760 mẫu Anh) |
| Tọa độ | 39°22′06″B 115°20′43″Đ / 39,368395°B 115,345159°Đ |
  Vị trí của Thanh Tây lăng tại Hà Bắc | |
Lịch sửSửa đổi
Thanh Tây lăng bắt đầu từ thời Ung Chính, người phá vỡ truyền thống không muốn chôn vào Thanh Đông lăng. Một số người suy đoán rằng là do Ung Chính Đế lên ngôi bất chính khi chiếm đoạt ngai vàng bằng cách hãm hại huynh đệ của ông, nên việc Ung Chính Đế chọn cho mình một khu mộ tách biệt là vì cảm thấy tội lỗi với tổ tiên và đặc biệt là với cha mình là Khang Hi.
Khi Càn Long đăng cơ đến khi quyết định chọn chỗ lăng mộ của mình, ông đã quyết định lại về Thanh Đông lăng, và ra chiếu chỉ các Hoàng đế đời sau nên an táng xen kẽ giữa Thanh Đông lăng và Thanh Tây lăng, mặc dù quy luật này sau đó cũng không nhất quán. Lăng mộ đầu tiên tại đây là Thanh Thái lăng được hoàn thành vào năm 1737. Người cuối cùng được chôn cất tại đây là Quang Tự vào năm 1913 tại Thanh Sùng lăng.
Lăng mộ chínhSửa đổi
- Thanh Thái lăng (tiếng Trung: 泰陵; bính âm: Tàilíng; nghĩa đen: "Lăng mộ hòa bình"; Mãn: elhe munggan), là nơi chôn cất của Hoàng đế thứ 5 của nhà Thanh Ung Chính.
- Thanh Xương lăng (tiếng Trung: 昌陵; bính âm: Chānglíng; nghĩa đen: "Lăng mộ đáng chú ý"; Mãn: colgoroko munggan), là nơi chôn cất của Hoàng đế thứ 7 của nhà Thanh Gia Khánh.
- Thanh Mộ lăng (tiếng Trung: 慕陵; bính âm: Mùlíng; nghĩa đen: "Lăng mộ am hiểu"; Mãn: gūnihangga munggan), là nơi chôn cất của Hoàng đế thứ 8 của nhà Thanh Đạo Quang.
- Thanh Sùng lăng (tiếng Trung: 崇陵; bính âm: Chónglíng; nghĩa đen: "Lăng mộ hùng vĩ"; Mãn: wesihun munggan), là nơi chôn cất của Hoàng đế thứ 11 của nhà Thanh Quang Tự.
Hoàng đế cuối cùng của nhà Thanh là Phổ Nghi được chôn cất tại nghĩa trang công cộng phía sau lăng mộ của Hoàng đế Quang Tự. Mặc dù không chính thức là một phần của Thanh Tây lăng nhưng nếu bao gồm cả Phổ Nghi thì số lượng Hoàng đế nhà Thanh được chôn cất tại Thanh Tây lăng là 5 vị, tương đương với số lượng ở Thanh Đông lăng.