Timothy Francis Leary (22 tháng 10 năm 1920 – 31 tháng 5 năm 1996) là một nhà tâm lý học và tác giả người Mỹ nổi tiếng vì sự ủng hộ mạnh mẽ của ông đối với chất thức thần.[2] Các đánh giá về Leary bị phân cực, từ nhà tiên tri táo bạo đến kẻ đáng khinh công khai. Theo nhà thơ Allen Ginsberg, ông là "anh hùng của ý thức Mỹ", và nhà văn Tom Robbins gọi ông là "nhà du hành thần kinh dũng cảm".[3] Trong những năm 1960 và 1970, Leary đã bị bắt 36 lần.[4] Tổng thống Richard Nixon mô tả ông là "người đàn ông nguy hiểm nhất nước Mỹ".[5]

Timothy Leary
Leary năm 1970
SinhTimothy Francis Leary
(1920-10-22)22 tháng 10, 1920
Springfield, Massachusetts, Hoa Kỳ
Mất31 tháng 5, 1996(1996-05-31) (75 tuổi)
Beverly Hills, California, Hoa Kỳ
Học vị
Nghề nghiệp
  • Nhà tâm lý học
  • nhà hoạt động
  • tác giả
Nổi tiếng vì
Phối ngẫu
  • Marianne Busch
    (cưới 1944⁠–⁠1955)
  • Mary Della Cioppa
    (cưới 1956⁠–⁠1957)
  • Nena von Schlebrügge
    (cưới 1964⁠–⁠1965)
  • Rosemary Woodruff
    (cưới 1967⁠–⁠1976)
  • Barbara Chase
    (cưới 1978⁠–⁠1992)
    [A]
Con cái3
Sự nghiệp khoa học
Ngành
Nơi công tác

Là một nhà tâm lý học lâm sàng tại Đại học Harvard, Leary đã thành lập Dự án Psilocybin Harvard sau trải nghiệm khải thị về nấm ma thuật mà ông có được ở Mexico vào năm 1960. Ông lãnh đạo Dự án từ năm 1960 đến năm 1962, thử nghiệm tác dụng điều trị của lysergic acid diethylamide (LSD) và psilocybin, khi đó là hợp pháp ở Hoa Kỳ, trong Thí nghiệm Nhà tù ConcordThí nghiệm Nhà nguyện Marsh. Các giảng viên khác của Harvard đã đặt câu hỏi về tính hợp pháp và đạo đức khoa học trong nghiên cứu của ông vì ông đã tự mình sử dụng chất gây ảo giác cùng với các đối tượng của mình và bị cáo buộc đã gây áp lực để sinh viên tham gia.[6][7][8] Harvard sa thải Leary và đồng nghiệp Richard Alpert (sau này gọi là Ram Dass) vào tháng 5 năm 1963.[9] Nhiều người chỉ biết đến chất thức thần sau vụ bê bối ở Harvard.[10]

Leary tin rằng LSD có tiềm năng sử dụng trong điều trị tâm thần. Ông đã phát triển mô hình tám mạch của ý thức trong cuốn sách Exo-Psychology xuất bản năm 1977 và giảng bài, thỉnh thoảng tự gọi mình là "triết gia biểu diễn".[11] Ông cũng phát triển triết lý mở rộng tâm trí và sự thật cá nhân thông qua LSD.[12][13] Sau khi rời Harvard, ông tiếp tục công khai quảng bá chất thức thần và trở thành một nhân vật nổi tiếng trong văn hóa phản kháng của thập niên 1960. Ông đã phổ biến những câu cửa miệng quảng bá triết lý của mình, chẳng hạn như "turn on, tune in, drop out", "set and setting" và "think for yourself and question authority". Ông cũng viết và phát biểu thường xuyên về siêu nhân học, sự di cư vào không gian của con người, sự gia tăng trí thông minh và kéo dài sự sống (SMI²LE).[14]

Tác phẩm sửa

Sách sửa

Sách và tác phẩm được Leary viết gồm:[15][16]

  • Interpersonal Diagnosis of Personality (1957)
  • The Psychedelic Experience (1964)
  • Turn On, Tune In, Drop Out (1966/1999)
  • The Politics of Ecstasy (1968)
  • High Priest (1968)
  • Neurologic (1973)
  • What Does Woman Want? (1976)
  • Neuropolitique (1977)
  • Flashbacks (1983)
  • Chaos & Cyber Culture (1994)
  • The Delicious Grace of Moving One's Hand (1999)
  • Your Brain is God (2001)

Ghi chú sửa

  1. ^ Barbara Chase, vợ thứ năm của Timothy Leary, là chị em gái với Tanya Roberts.[1]

Tham khảo sửa

  1. ^ Gates, Anita (5 tháng 1 năm 2021). “Tanya Roberts, a Charlie's Angel and a Bond Girl, Is Dead at 65”. The New York Times. ISSN 0362-4331. Bản gốc lưu trữ 28 Tháng mười hai năm 2021. Truy cập 5 Tháng Một năm 2021.
  2. ^ “Timothy Leary”. psychology.fas.harvard.edu (bằng tiếng Anh). Truy cập 2 Tháng hai năm 2020.
  3. ^ Leary (1998), tr. back cover.
  4. ^ Higgs (2006), tr. 233.
  5. ^ Mansnerus, Laura (1 tháng 6 năm 1996). “Timothy Leary, Pied Piper of Psychedelic 60s, Dies at 75”. The New York Times. Obituary. Truy cập 11 tháng Bảy năm 2008.
  6. ^ Kansra, Nikita; Shih, Cynthia W. (21 tháng 5 năm 2012). “Harvard LSD Research Draws National Attention”. The Harvard Crimson. Lưu trữ bản gốc 20 Tháng Ba năm 2018. Truy cập 15 Tháng Ba năm 2018.
  7. ^ Department of Psychology. “Timothy Leary (1920–1996)”. Harvard University. Lưu trữ bản gốc 5 Tháng tư năm 2018. Truy cập 16 Tháng hai năm 2018.
  8. ^ Weil (1963).
  9. ^ Stevens (1983), tr. 273–274.
  10. ^ Junker, Howard (5 tháng 7 năm 1965). “LSD: 'The Contact High'. The Nation. Lưu trữ bản gốc 24 tháng Chín năm 2017. Truy cập 31 tháng Năm năm 2017.
  11. ^ Greenfield (2006), tr. 537.
  12. ^ Isralowitz, Richard (14 tháng 5 năm 2004). Drug Use: A Reference Handbook. ABC-CLIO. tr. 183. ISBN 978-1576077085. Truy cập 1 Tháng tư năm 2016. Leary explored the cultural and philosophical implications of psychedelic drugs
  13. ^ Donaldson, Robert H. (2015). Modern America: A Documentary History of the Nation Since 1945. Routledge. tr. 128. ISBN 978-0765615374. Truy cập 1 Tháng tư năm 2016. Leary not only used and distributed the drug, he founded a sort of LSD philosophy of use that involved aspects of mind expansion and the revelation of personal truth through 'dropping acid'.
  14. ^ Gillespie, Nick (15 tháng 6 năm 2006). “Psychedelic, Man”. The Washington Post. Lưu trữ bản gốc 31 Tháng Ba năm 2017. Truy cập 16 tháng Chín năm 2017.
  15. ^ “Timothy Leary - Google Search”. www.google.com. Truy cập 13 Tháng tư năm 2023.
  16. ^ “Books by Timothy Leary (Author of The Psychedelic Experience)”. www.goodreads.com. Truy cập 13 Tháng tư năm 2023.

Tác phẩm được chú thích sửa

Đọc thêm sửa

  • Fallowell, Duncan (1994). “Timothy Leary, Wonderland Park, Los Angeles”. 20th Century Characters. London: Vintage Books.
  • Minutaglio, Bill; Davis, Steven L. (2018). The Most Dangerous Man in America: Timothy Leary, Richard Nixon and the Hunt for the Fugitive King of LSD. Grand Central. ISBN 978-1455563586.

Liên kết ngoài sửa