Yangon

Yangon hay Ngưỡng Quang (tiếng Miến Điện: ရန်ကုန်, MLCTS rankun mrui, phát âm [jàɴɡòʊɴ mjo̰]) trước đây gọi là Rangoon là thành phố lớn nhất Myanmar (trước đây là Miến Điện) với dân số 4.082.000 (2005). Thành phố nằm ở ngã ba sông Yangon và sông Bago, cách Vịnh Martaban 30 km. Tọa độ của Yangon là 16°48' vĩ bắc, 96°09' độ kinh đông (16.8, 96.15), theo múi giờ UTC/GMT +6:30 h.

Yangon ရန်ကုန် Rangoon
—  Thành phố  —
Theo chiều kim đồng hồ từ trên xuống: Chùa Shwedagon, hàng ngang gồm central Yangon, colonial-era buildings along Strand Road, the Karaweik at Kandawgyi Lake, Sule Pagoda, Yangon High Court
Hiệu kỳ Biểu trưng
Yangon Vị trí của Yangon ở Myanmar
Tọa độ: 16°48′B 96°09′Đ
Quốc gia	Myanmar
Vùng	Vùng Yangon
Định cư	k 1028–1043
Diện tích
• Tổng cộng	231,18 mi2 (598,75 km2)
Dân số (2014)
• Tổng cộng	4,728,524
• Dân tộc	người Miến Điện, Chin, Rakhine, Môn, Kayin, người Myanma gốc Hoa, người Myanma gốc Ấn, người Anh-Miến
• Tôn giáo	Phật giáo, Ki-tô giáo, Ấn Độ giáo, Hồi giáo
Múi giờ	MST (UTC+6:30)
Mã điện thoại	1, 80, 99
Thành phố kết nghĩa	Hải Khẩu
Trang web	www.yangoncity.com.mm

Tháng 11 năm 2005, Hội đồng hành chính quân sự Myanmar đã quyết định dời đô từ Yangon về Naypyidaw thuộc tỉnh Mandalay. Naypyidaw chính thức trở thành thủ đô mới của Myanmar từ ngày 26 tháng 3 năm 2006.

So với các thành phố lớn ở Đông Nam Á, Yangon tương đối kém phát triển. Việc bùng nổ xây dựng phần lớn là do đầu tư nước ngoài từ Trung Quốc và Singapore. Nhiều cao ốc thương mại và nhà ở đã được xây dựng ở trung tâm thành phố. Yangon có nhiều tòa nhà thời thuộc địa nhất Đông Á hiện nay. Các văn phòng chính phủ ở trong các tòa nhà được xây thời thuộc địa (ví dụ: Tòa án Tối cao Myanma, Tòa thị chính, Chợ Bogyoke và Bệnh việc đa khoa đang được đưa vào kế hoạch gia cố nâng cấp. New Towns (မ္ရုိ့သစ္) và các khu ngoại ô khác như thị trấn Thaketa vẫn tiếp tục nghèo khổ.

Yangon là kết hợp của hai từ: Yan (những kẻ thù) và koun (chạy thoát). Yangon là một thành viên của Hệ thống các thành phố lớn châu Á 21.

Lịch sử

Central Yangon

Hành chính

Tòa nhà thành phố Yangon

Các đơn vị hành chính

Thành phố Yangon được chia làm 32 thị trấn. Thị trấn vệ tinh không được tính vào các đơn vị hành chính loại này.

Quận phía Tây (Trung tâm)

• Thị trấn Ahlone
• Thị trấn Bahan
• Thị trấn Dagon
• Thị trấn Kyauktada
• Thị trấn Kyeemyintdine
• Thị trấn Lanmadaw
• Thị trấn Latha
• Thị trấn Pabedan
• Thị trấn Sanchaung
• Thị trấn Seikkan

Quận phía Đông

• Thị trấn Dagon Seikkan
• Thị trấn Đông Dagon
• Thị trấn Bắc Dagon
• Thị trấn Bắc Okkalapa
• Thị trấn Nam Dagon
• Thị trấn Nam Okkalapa
• Thị trấn Thingangyun
• Thị trấn Botahtaung

Quận phía Bắc

• Thị trấn Hlaing
• Thị trấn Hlaingthaya
• Thị trấn Insein
• Thị trấn Kamayut
• Thị trấn Mayangone
• Thị trấn Mingaladone
• Thị trấn Pazundaung
• Thị trấn Shwepyitha

Quận phía Nam

• Thị trấn Dala
• Thị trấn Dawbon
• Thị trấn Mingalataungnyunt
• Thị trấn Thaketa
• Thị trấn Tamwe
• Thị trấn Yankin
• Thị trấn Seikkyi Kanaungto

Khí hậu

Yangon có khí hậu nhiệt đới gió mùa. Theo hệ thống phân loại khí hậu Köppen.

Dữ liệu khí hậu của Yangon (1961—1990)
Tháng	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Năm
Cao kỉ lục °C (°F)	37.8	38.3	39.4	41.1	40.6	36.7	33.9	33.9	34.4	35.0	35.0	35.6	41,1
Trung bình cao °C (°F)	32.2	34.5	36.0	37.0	33.4	30.2	29.7	29.6	30.4	31.5	32.0	31.5	32,3
Trung bình ngày, °C (°F)	25.1	26.9	28.8	30.7	29.2	27.4	26.9	26.9	27.3	27.9	27.2	25.3	27,5
Trung bình thấp, °C (°F)	17.9	19.3	21.6	24.3	25.0	24.5	24.1	24.1	24.2	24.2	22.4	19.0	22,6
Thấp kỉ lục, °C (°F)	12.8	13.3	16.1	20.0	20.6	21.7	21.1	20.0	22.2	21.7	16.1	12.8	12,8
Lượng mưa, mm (inch)	5 (0.2)	2 (0.08)	7 (0.28)	15 (0.59)	303 (11.93)	547 (21.54)	559 (22.01)	602 (23.7)	368 (14.49)	206 (8.11)	60 (2.36)	7 (0.28)	2.681 (105,55)
% độ ẩm	62	66	69	66	73	85	86	87	85	78	71	65	74
Số ngày mưa TB	0.2	0.2	0.4	1.6	12.6	25.3	26.2	26.1	19.5	12.2	4.8	0.2	129,3
Số giờ nắng trung bình hàng tháng	300	272	290	292	181	80	77	92	97	203	280	288	2.452
Nguồn #1: Tổ chức Khí tượng Thế giới, Sistema de Clasificación Bioclimática Mundial (extremes)
Nguồn #2: Danish Meteorological Institute (sun and relative humidity)

Văn hóa

Ngôn ngữ chính thức là tiếng Myanmar. Tiếng Anh cũng được những người lớn tuổi hoặc có học sử dụng rộng rãi ở nội ô. Yangon có trường đại học lâu đời nhất Myanma (thành lập năm 1920). Hai trong bốn học viên y khoa đặt ở thành phố này.

Các địa điểm văn hóa

• Chùa Shwedagon
• Chùa Sule
• Nhà thờ lớn Saint Mary
• Đại học Yangon
• Bia tưởng niệm chiến tranh của quân đồng minh
• Alan Pya Paya (trước kia là Chùa Signal)
• Chaukhtatgyi Paya
• Kyaukdawgyi Paya
• Kandawgyi Lake (formerly Great Lakes)
• Inya Lake (formerly Victoria Lakes)
• Mahabandoola Park (formerly Fitche Square)
• Yangon Zoological Gardens
• Chợ Bogyoke Market (Chợ Scott)
• National Race Village
• Chùa Botahtaung

Kinh tế

Yangon là trung tâm kinh tế của Myanmar. Phần lớn xuất nhập khẩu đến từ Yangon. Năm 2004, chính phủ đã cho phép Công ty phát triển khu chế xuất Shanghai Jingqiao (Thượng Hải Kim Kiều) triển khai kế hoạch lập Đặc khu kinh tế lớn nhất Myanmar ở Thanlying Township gần cảng Thilawa. Quy hoạch đã được hoàn thành năm 2006 nhưng vẫn chưa được phê duyệt.

Giao thông

Sân bay quốc tế Yangon cách trung tâm thành phố 19 km. Xe bus luôn chật cứng khách. Hệ thống đường sắt tỏa lên các tỉnh phía bắc Myanmar. Chính phủ thường xuyên hạn chế nhập khẩu xe hơi. Do đó, thị trường chợ đen cung cấp xe mới và xe đã qua sử dụng từ Thái Lan và Trung Quốc. Xăng dầu cũng được phân phối theo tiêu chuẩn và cũng có chợ đen cấp xăng dầu. Việc đi xe máy trong thành phố là bất hợp pháp.

Hình ảnh

• 

  Khu phố Yangon, quay mặt về tháp Sule và sông Hlaing

• 

  Yangon về đêm

• 

  Tháp Sule vào ban đêm

• 

  Cung điện Karaweik trên hồ Kandawgyi

• 

  Những căn hộ trong khu phố

• 

  Tháp Shwedagon, một địa danh ở Yangon

• 

  Hình Phật Ngahtatgyi

Tham khảo

• The Popular Encyclopedia or Conversation Lexicon. Blackie & Son, 1890.

Liên kết ngoài

• Satellite picture by Google Maps
• Yangon City Hall website
• YCDC website