Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chu Hữu Khuê”

'''Chu Hữu Khuê''' ({{zh|c=朱友珪|p=Zhū Yǒuguī}}, 888?- 27 tháng 3 năm 913<ref name=ZZTJ268/><ref name=AS/>), tiểu tự '''Diêu Hỉ''' (遙喜) là một vị hoàng đế có thời gian trị vì ngắn ngủi của triều [[nhà Hậu Lương|Hậu Lương]] thời [[Ngũ Đại Thập Quốc]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Ông trở thành hoàng đế sau khi hành thích phụvua hoàng-cha [[Hậu Lương Thái Tổ]] (Chu Toàn Trung). Vài tháng sau, đối mặt với cuộc nổi dậy của hoàngem đệ-trai là Quân vương [[Chu Hữu Trinh]] và chỉ huy thị vệ [[Viên Tượng Tiên]], ông quyết định tự sát.

Chu Hữu Khuê là tamcon thứ tử3 của Chu Toàn Trung, đạianh huynhlớn khác mẹ Chu Hữu Dụ (朱友裕) dị mẫu, còn nhịanh huynhhai [[Chu Hữu Văn]] (朱友文) thì là nghĩacon tửnuôi của phụ thâncha.<ref name=ZZTJ268/> Khi ông sinh ra, phụ thân ông đang là Tuyên Vũ<ref group="chú">宣武, trị sở nay thuộc [[Khai Phong]], [[Hà Nam (Trung Quốc)|Hà Nam]]</ref> tiết độ sứ. Vào những năm Quang Khải (885-888) thời [[Đường Hy Tông]], Chu Toàn Trung suất quân, đi qua Bạc châu<ref group="chú">亳州, nay thuộc [[Bạc Châu]], [[An Huy]]</ref> triệu mẫu thân của Chu Hữu Khuê (là doanh kĩ) đến hầu. Sau một tháng, khi Chu Toàn Trung chuẩn bị dời đi, bà thông báo rằng mình mang thai. Khi đó, Chu Toàn Trung tôn trọng, sủng ái và lo sợ chính thất [[Trương thị (Chu Toàn Trung)|Trương thị]], vì vậy Chu Toàn Trung không mang người doanh kĩ đến Biện châu (trị sở của Tuyên Vũ) mà cho ở tại một phủ đệ ở Bạc châu. Sau đó, khi sinh được con trai, bà sai người đến báo tin cho Chu Toàn Trung. Chu Toàn Trung rất vui mừng, toạiđặt danhtên "Diêu Hỉ" cho đứa trẻ.<ref name=HFD12>''[[Cựu Ngũ Đại sử]]'', [[:zh:s:舊五代史/卷12|quyển 12]].</ref> (Ghi chép về Chu Toàn Trung trong ''[[Cựu Ngũ Đại sử]]'' chỉ đề cập đến một chiến dịch mà người này phải đi qua Bạc châu, diễn ra vào cuối năm 887;<ref>''Cựu Ngũ Đại sử'', [[:zh:s:舊五代史/卷1|quyển 1]].</ref> Tứ tử của Chu Toàn Trung là [[Chu Hữu Trinh]] do Trương thị sinh ra, có sinh nhật là 20 tháng 10 năm 888.<ref name=AS/><ref>''Cựu Ngũ Đại sử'', [[:zh:s:舊五代史/卷8|quyển 8]].</ref>) Chu Toàn Trung sau đó đón Chu Hữu Khuê đến Biện châu, không rõ mẫu thân có đi cùng với ông không.<ref name=HFD12/>

Năm 907, Chu Toàn Trung buộc [[Đường Ai Đế]] phải [[thiện nhượng]] cho mình, kết thúc [[nhà Đường|triều Đường]] và mở ra triều Hậu Lương, Chu Toàn Trung nay trở thành Hậu Lương Thái Tổ. Hậu Lương Thái Tổ phong vương cho đạianh huynhlớn Chu Toàn Dục (朱全昱) cũng như các hoàng tử của mình, Chu Hữu Khuê được phong là Dĩnh vương.<ref name=ZZTJ266>''Tư trị thông giám'', [[:zh:s:資治通鑑/卷266|quyển 266]].</ref> (Do Chu Hữu Dục qua đời từ trước đó, Chu Hữu Khuê nay là người con đẻ lớn tuổi nhất của Hoàng đế.). Năm 910, Hậu Lương Thái Tổ bổ nhiệm Dĩnh vương là ''Tả hữu Khống Hạc đô chỉ huy sứ'', ''kiểm hiệu tư đồ'', kiêm quản ''tứ phiên tướng quân''. Năm 911, Chu Hữu Khuê đảm nhậm chức ''Chư quân đô ngu hậu''.<ref name=HFD12/>

Trong khi đó, theo mô tả thì sau khi Trương thị qua đời, Hậu Lương Thái Tổ ngày càng trở nên dâm loạn, và khi các hoàng tử đi xa để làm nhiệm vụ quân sự, Hậu Lương Thái Tổ liền triệu các con dâu vào cung để ''thị tẩm'' (hầu ngủ). Thê của Chu Hữu Văn là Vương thị được mô tả là đặc biệt xinh đẹp, được Hậu Lương Thái Tổ sủng ái, điều này góp phần khiến cho Hậu Lương Thái Tổ ngày càng tin tưởng Chu Hữu Văn- khi đó đang trấn thủ đông đô Đại Lương (tức Biện châu), dự định cho Chu Hữu Văn kế vị. Chu Hữu Khuê đặc biệt ghen tị với sự yêu mến mà phụvua hoàngcha thể hiện với Chu Hữu Văn. Ông cũng hết ảo tưởng với phụvua hoàngcha sau khi bị phụvua hoàngcha phạt đánh công khai trong một dịp sau khi ông phạm một số lỗi.<ref name=ZZTJ268/>

Vào mùa hè năm 912, trở về Lạc Dương sau khi thân chinh kình địch [[Tấn (Ngũ Đại)|Tấn]], Hậu Lương Thái Tổ lâm bệnh nặng, ông khiển Vương đến Đại Lương để triệu Chu Hữu Văn hồivề kinh, có ý giao lại hoàng vị cho nghĩacon tửnuôi này. ThêVợ của Chu Hữu Khuê là [[Trương hoàng hậu (Chu Hữu Khuê)|Trương thị]] cũng có mặt trong cung và biết được chuyện này, bà mật báo cho Chu Hữu Khuê: "Đại gia đem 'truyền quốc bảo' giao cho Vương thị mang đến Đông đô. Ta sớm chết chắc rồi!" Hơn nữa, vào ngày 17 tháng 7,<ref name=AS/> Hậu Lương Thái Tổ cũng sai đại phu [[Kính Tường]] (敬翔) ban chỉ bổ nhiệm Chu Hữu Khuê là Lai châu<ref group="chú">萊州, nay thuộc [[Yên Đài]], [[Sơn Đông]]</ref> thứ sử, lệnh cho ông đi nhậm chức ngay lập tức. Điều này khiến Chu Hữu Khuê nghĩ rằng mình sau đó sẽ có lệnh giết chết ông, theo như truyền thống khi đó là lưu đày một quan lại trước khi xử tử.<ref name=ZZTJ268/>

Vào ngày 18 tháng 7,<ref name=AS/> Chu Hữu Khuê bí mật gặp ''Thị vệ chư quân sứ'' Hàn Kình (韓勍), người này cũng lo sợ trước việc Hậu Lương Thái Tổ thường xuyên cho hành quyết các quan lại và tướng lĩnh cao cấp, và do đó chấp thuận cùng lập mưu với Chu Hữu Khuê. Đêm hôm đó, họ đem quân tiến vào hoàng cung và hành thích Hậu Lương Thái Tổ, Chu Hữu Khuê đích thân đương đầu với phụvua hoàngcha, và sau đó lệnh cho bộc phu là Phùng Đình Ngạc (馮廷諤) đâm Hoàng đế đến chết. Chu Hữu Khuê không công bố về việc phụvua hoàngcha qua đời, khiển cung phụng quan Đinh Chiêu Phổ (丁昭溥) đem chiếu chỉ giả đến Đông đô, lệnh cho Chu Hữu Trinh giết Chu Hữu Văn, Chu Hữu Trinh làm theo thánh chỉ. Sau đó, Chu Hữu Khuê đổ tội hành thích cho Chu Hữu Văn, rồi tứclên ngôi hoàng đế vị.<ref name=ZZTJ268/>

Một thời gian ngắn sau khi ông tứclên vịngôi, tướng [[Dương Sư Hậu]] (楊師厚) trong lúc trấn thủ Ngụy châu<ref group="chú">魏州, nay thuộc [[Hàm Đan]], [[Hà Bắc (Trung Quốc)|Hà Bắc]]</ref> đề đề phòng Tấn xâm nhập, liền dùng cơ hội này để đoạt lấy Thiên Hùng quân<ref group="chú">天雄, trị sở tại Ngụy châu</ref>, Chu Hữu Khuê không dám thách thức Dương Sư Hậu và đành phải bổ nhiệm Dương Sư Hậu là Thiên Hùng tiết độ sứ, chuyển Thiên Hùng tiết độ sứ [[La Chu Hàn]] (羅周翰) đến Tuyên Nghĩa<ref group="chú">宣義, trị sở nay thuộc [[An Dương (địa cấp thị)|An Dương]], Hà Nam</ref>. Sau đó, Chu Hữu Khuê triệu Dương Sư Hậu đến gặp, cố gắng khiến Dương Sư Hậu ủng hộ mình (do Dương Sư Hậu được binh sĩ Hậu Lương tôn trọng), sau đó ông cho Dương Sư Hậu trở về Thiên Hùng.<ref name=ZZTJ268/>