Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mustafa Kemal Atatürk”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
→‎Liên kết ngoài: AlphamaEditor, Add categories, part of Category Project Executed time: 00:00:02.2701298 using AWB
n sửa chính tả 3, replaced: Đệ Nhất Thế chiến → Chiến tranh thế giới thứ nhất, Thế chiến thứ nhất → Chiến tranh thế giới thứ nhất (4) using AWB
Dòng 28:
| năm tại ngũ = 1893-1927
| cấp bậc = [[Thống chế]]
| tham chiến = '''[[ThếChiến chiếntranh thế giới thứ nhất]]''' <br> [[Chiến tranh Hy Lạp-Thổ Nhĩ Kỳ (1920-1922)]]
}}
'''Mustafa Kemal Atatürk''' ({{IPA-tr|musˈtafa ceˈmal ataˈtyɾk}}; (1881 – 10 tháng 11 năm 1938) là một sĩ quan quân đội, nhà [[cách mạng]], và là [[quốc phụ]] cũng như vị [[Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ|Tổng thống đầu tiên]] của [[Thổ Nhĩ Kỳ|Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ]].
 
Atatürk được biết đến với tài nghệ thống soái siêu việt trong cuộc [[Chiến tranh thế giới thứ nhất|Chiến tranh thế giới lần thứ nhất]]<ref>Zürcher, ''Turkey: a modern history'', 142</ref>. Sau khi [[Đế quốc Ottoman]] thất bại trong Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, ông đã lãnh đạo [[Phong trào Dân tộc Thổ Nhĩ Kỳ]] đấu tranh [[Chiến tranh giành độc lập Thổ Nhĩ Kỳ|giành lại độc lập cho đất nước]]. Sau khi thành lập chính phủ lâm thời tại [[Ankara]], ông đã đánh bại lực lượng [[Lực lượng Đồng Minh trong ĐệChiến Nhấttranh Thếthế chiếngiới thứ nhất|Đồng Minh]]. Cuộc kháng chiến này đã thành công và dẫn đến kết quả là nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ ra đời. Sau [[chiến tranh Atatürk]] đã tiến hành một công cuộc cải cách chính trị, kinh tế và văn hóa nhằm biến cựu [[Đế quốc Ottoman]] thành một nhà nước [[hiện đại]] và [[Chủ nghĩa thế tục ở Thổ Nhĩ Kỳ|thế tục]]. Những nguyên tắc của cuộc [[Cải cách Atatürk]], mà từ đó đất nước [[Thổ Nhĩ Kỳ]] hiện đại ra đời, được biết đến với cái tên [[Chủ nghĩa Kemal]].
 
== Những danh hiệu ==
Dòng 53:
Đến năm [[1913]], ông được bổ nhiệm đến [[Sofia]] với sứ mệnh tùy viên quân sự, nhưng thực chất là nhằm lôi ông tránh xa những mưu đồ chính trị.
 
Mustafa Kemal được nâng đến hàm trung tá năm [[1914]] khi [[Chiến tranh thế giới thứ nhất|Thế chiến thứ nhất]] nổ ra và nắm quyền chỉ huy Trung đoàn 19, thuộc Quân đoàn 5 bố trí ở [[bán đảo Dardanelles]]. Tư lệnh tối cao là [[Nguyên soái|Thống chế]] [[Otto Liman von Sanders]].
 
Khi Hội đồng Chiến tranh Anh quyết định sử dụng hạm đội liên hợp [[Anh]]-[[Pháp]], mục đích là pháo kích và chiếm các pháo đài của [[Thổ Nhĩ Kỳ]] dọc [[bán đảo Gallipoli]], sau đó sẽ tiến đến chiếm kinh đô [[Constantinopolis]] buộc [[Đế quốc Ottoman|Đế chế Ottoman]] phải đầu hàng và, cuối cùng, mở đường biển tiếp viện cho [[Nga]].
Dòng 59:
Khoảng 19-25 tháng 2, trong một cuộc đụng độ giữa các lực lượng trú phòng Thổ và quân trinh sát [[Anh]], một trung sĩ 20 tuổi tên Mehmet (sau này có tên đầy đủ là Mehmet Hasanoğlu), khi súng trường của anh bị kẹt, đã lấy đá để tấn công quân địch. Mustafa Kemal lập tức nắm lấy cơ hội này và phổ biến câu truyện cho toàn quân nhằm nâng cao sĩ khí, đồng thời ra đời tên gọi "Mehmetçik" cho đến ngày nay vẫn sử dụng khi chỉ binh lính Thổ.
 
Sau các cuộc tấn công đơn độc bằng lực lượng hải quân lần lượt thất bại, quân [[Khối Đồng Minh thời Chiến tranh thế giới thứ hai|Đồng Minh]] quyết định tiến hành cuộc đổ bộ lớn nhất trong ThếChiến chiếntranh thế giới thứ nhất. Vị trí của Mustafa Kemal nằm ngay giữa trung tâm của cuộc tấn công, đối mặt với quân [[ANZACS]] (''Australian and [[New Zealand]] Army Corps''), một lực lượng không những áp đảo về số lượng và vũ trang mà còn được sự hỗ trợ của chiến thuyền từ biển. Trong đợt 1 của chiến dịch tính từ ngày 25 tháng 4 năm [[1915]], nhiều cuộc chiến đẫm máu diễn ra nhằm dành đỉnh Chanuk Bair được biết đến là "Cuộc đua giành cao điểm". Đây là một trong những mục tiêu quan trọng nhất quyết định thành công hay thất bại của cả hai phe tham chiến. Đến đợt 2 bắt đầu từ ngày 6 tháng 5, do tình hình chiến sự căng thẳng, Mustafa Kemal hầu như chỉ cách chiến tuyền đầu chưa đầy 300 mét. Ông chỉ huy trong suốt cuộc đổ bộ ở vịnh Anzac, và nhiều trận đánh quan trọng khác như [[trận đồi Scimitar]], [[trận Chanuk Bair]], [[trận Sari Bair]]. Mustafa nói với binh sĩ:
:''Tôi không ra lệnh cho anh em tấn công, tôi ra lệnh cho anh em phải chết. Trong lúc chúng ta ngã xuống, những binh sĩ và chỉ huy khác sẽ đến thay thế.''
 
Dòng 207:
[[Thể loại:Anh hùng dân tộc Thổ Nhĩ Kỳ]]
[[Thể loại:Người được sân bay đặt theo tên]]
[[Thể loại:Quân nhân Ottoman trong ThếChiến chiếntranh thế giới thứ nhất]]
[[Thể loại:Bài cơ bản dài]]
[[Thể loại:Bắc đẩu bội tinh]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Mustafa_Kemal_Atatürk”