Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngữ hệ Phi-Á”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n sửa chính tả 3, replaced: Châu Phi → châu Phi (2) using AWB
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 14:
|map=[[Tập tin:Afroasiatic languages-en.svg|300px|right]]
}}
'''Hệ ngôn ngữ Phi-Á''', còn được gọi là '''Hamito-Semit''' ('''Chamito-Semit'''),<ref name="Nanjira">Daniel Don Nanjira, ''[https://books.google.com/books?id=LZuxGsXVPoMC&pg=PA52#v=onepage&q&f=false African Foreign Policy and Diplomacy: From Antiquity to the 21st Century]'', (ABC-CLIO: 2010).</ref> là một [[hệ ngôn ngữ]] lớn, gồm khoảng 300 ngôn ngữ và phương ngữ, theo ước tính năm 2009 của [[Ethnologue]].<ref name="ethnologue.com">[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=52-16 Ethnologue family tree for Afroasiatic languages]</ref> Ngôn ngữ thuộc hệ này đặc biệt chiếm ưu thế tại [[Trung Đông]], [[Bắc Phi]], [[Sừng châu Phi]], và một phần của [[Sahel]].
'''Hệ ngôn ngữ Phi-Á''' là một [[hệ ngôn ngữ]] bao gồm khoảng 375 ngôn ngữ đang tồn tại<ref>[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=52-16 Ethnologue family tree for Afroasiatic languages]</ref> và hơn 350 triệu người nói khắp Bắc Phi, [[Sừng châu Phi]] và Tây Nam Á cũng như một số khu vực ở [[Sahel]], và [[Đông Phi]]. Ngôn ngữ được nói nhiều nhất trong họ này là [[tiếng Ả Rập]] với 230 triệu người sử dụng (tất cả các phương ngữ).<ref>[http://books.google.com/books?id=PxJrB_OKn04C&printsec=frontcover#PPA27,M1 Languages of the World]</ref> Bên cạnh các ngôn ngữ đang được sử dụng, nhóm ngôn ngữ Phi-Á còn bao gồm vài ngôn ngữ cổ như [[tiếng Ai Cập cổ]], [[tiếng Hebrew cổ]] và [[tiếng Akkad]].
 
Hệ ngôn ngữ Phi-Á có hơn 350 triệu người nói, lớn thứ tư trong tất cả các hệ ngôn ngữ.<ref>[http://www.ethnologue.com/statistics/family Summary by language family]</ref> Hệ được chia làm sáu nhánh: [[nhóm ngôn ngữ Berber|Berber]], [[nhóm ngôn ngữ Chad|Chad]], [[nhóm ngôn ngữ Cushit|Cushit]], [[tiếng Ai Cập|Ai Cập]], [[nhóm ngôn ngữ Omot|Omot]] và [[nhóm ngôn ngữ Semit|Semit]].
 
Ngôn ngữ Phi-Á phổ biến nhất là [[tiếng Ả Rập]], gồm tiếng Ả Rập văn chương và các [[các dạng của tiếng Ả Rập|dạng]] tiếng Ả Rập khác, khác nhau theo vùng. Có chừng 200 tới 230 triệu người bản ngữ tập trung tại Trung Đông, Bắc Phi, Sừng châu Phi, và Malta.<ref>[https://books.google.com/books?id=PxJrB_OKn04C&printsec=frontcover#PPA27,M1 Languages of the World]</ref> [[Central Atlas Tamazight|Tamazight]] và các dạng còn lại của nhánh Berber được sử dụng tại [[Morocco]], [[Algeria]], [[Libya]], [[Tunisia]], bắc [[Mali]], và bắc [[Niger]] bởi chừng 25 tới 35 triệu người.
 
Những ngôn ngữ Phi-Á được nói rộng rãi khác là:
 
* [[Tiếng Hausa|Hausa]], ngôn ngữ nổi trội ở miền bắc [[Nigeria]] và miền Niger, được nói như ngôn ngữ thứ nhất bởi 25 triệu và được dùng như một ''[[lingua franca]]'' bởi 20 triệu người khác dọc Tây Phi và [[Sahel]]<ref name="ethnologue-hau">[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=hau Ethnologue - Hausa]</ref>
* [[Tiếng Oromo|Oromo]] tại [[Ethiopia]] và [[Kenya]], với tổng cộng chừng 33 triệu người nói
* [[Tiếng Amhara|Amhara]] tại [[Ethiopia]], với hơn 25 triệu người bản ngữ cộng với 1 triệu người khác sử dụng nó như ngôn ngữ thứ hai
* [[Tiếng Somali|Somali]], được nói bởi 15,5 triệu người ở [[Đại Somalia]]
* [[Tiếng Hebrew hiện đại|Hebrew Hiện đại]], được nói bởi 9 triệu người trên toàn cầu. <ref>{{cite book|first=Nurit|last=Dekel|title=Colloquial Israeli Hebrew: A Corpus-based Survey|url=https://books.google.com/books?id=Mj_oBQAAQBAJ|date=2014|publisher=De Gruyter|isbn=978-3-11-037725-5|ref=harv}}</ref>
== Đọc thêm ==
* Barnett, William and John Hoopes (editors). 1995. ''The Emergence of Pottery.'' Washington, DC: Smithsonian Institution Press. ISBN 1-56098-517-8
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Ngữ_hệ_Phi-Á”