Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Free Basics”

'''Internet.io''' là một chương trình hợp tác giữa mạng xã hội &nbsp;[[Facebook]] và sáu công ty ([[Tập đoàn Samsung|Samsung]], [[Ericsson]], MediaTek, [[Opera Software|Opera]] Software, [[Nokia]] và [[Qualcomm]]) với mục đích đưa một số dịch vụ Internet chọn lọc tiếp cận dễ dàng tới các nước kém phát triển, bằng cách tăng cường hiệu quả, và tạo điều kiện cho sự phát triển của các mô hình kinh doanh mới dựa trên Internet.<ref name="about">{{cite web|url=http://www.internet.org|title=Internet.org: About|accessdate=January 8, 2014}}</ref><ref name="launch-techcrunch">{{cite web|url=https://techcrunch.com/2013/08/20/facebook-internet-org/|title=Facebook And 6 Phone Companies Launch Internet.org To Bring Affordable Access To Everyone|last=Constine|first=Josh|date=August 20, 2013|accessdate=January 8, 2014}}</ref> Các [[Ứng dụng trên thiết bị di động|ứng dụng]] cung cấp những dịch vụ này đã được đổi tên thành '''Free Basics''' &nbsp;vào tháng chín năm 2015.<ref>{{Cite web|url=http://www.fastcompany.com/3051576/fast-feed/facebook-rebrands-internetorg-app-as-free-basics|title=Facebook Rebrands Internet.Org App As "Free Basics"|website=Fast Company|language=en-US|accessdate=2015-11-23}}</ref> &nbsp;Tính đến &nbsp;tháng mười năm 2016, 40 triệu người đang sử dụng internet.org.<ref>{{cite web|url=https://techcrunch.com/2016/11/02/omnipresent/|title=Facebook has connected 40M people with Internet.org - TechCrunch|first=Josh|last=Constine|publisher=}}</ref>

Nó đã bị chỉ trích vì vi phạm [[Tính trung lập Internet|tính trung lập]] &nbsp;của Internet, và bởi những dịch vụ Internet được lựa chọn, vì sự phân biệt đối xử đối với các công ty không nằm trong danh sách, bao gồm các đối thủ của Facebook.<ref>{{cite web|url=http://www.huffingtonpost.in/2015/04/15/internetorg-withdrawal_n_7071532.html|title=Blow To Internet.org As Indian Internet Companies Begin To Withdraw|publisher=''[[Huffington Post]]''|date=April 15, 2015|accessdate=April 20, 2015}}

</ref><ref>{{cite web|url=https://techcrunch.com/2015/04/20/internet-dot-org-indonesia/|title=Under Fire In India, Facebook’s Internet.org Launches In Indonesia - TechCrunch|first=Jon|last=Russell|publisher=}}</ref> Tháng hai năm 2016, các nhà quản lý cấm dịch vụ Free Basics ở [[Ấn Độ]] &nbsp;dựa trên "Quy định Cấm Phân biệt đối xử về Phí cho dịch vụ dữ liệu".<ref name=":0">{{cite news|title=India blocks Facebook Free Basics internet scheme|url=http://www.bbc.com/news/technology-35522899|publisher=BBC|date=8 February 2016}}</ref>  &nbsp;[[Cơ quan quản lý Viễn thông Ấn Độ (TRAI)]] cáo buộc Facebook không vượt qua bốn câu hỏi trong phiếu điều tra của các nhà quản lý cũng như ngăn chặn truy cập vào email phản hồi của TRAI về chương trình Free Basics. Vào ngày 11 tháng 2 năm 2016 Facebook chấm dứt cung cấp nền tảng Free Basics tại Ấn Độ.

[[Tập tin:Wikipedia_en_Free_Basics_México.jpg|phải|nhỏ|Điện thoại di động với gói cước miễn phiphí Free Basics hiển thị trang chủ Wikipedia tiếng Tây Ban Nha ở Mexico]]

Internet.org đã ra đời vào ngày 20 tháng 8, 2013.<ref name="launch-venturebeat">{{cite web|url=https://venturebeat.com/2013/08/20/mark-zuckerberg-launches-internet-org-to-connect-the-next-5-billion/|title=Mark Zuckerberg and Malay Bhayani launches Internet.org to connect ‘the next 5 billion’|last=Farr|first=Christina|date=August 20, 2013|accessdate=January 8, 2014|publisher=''[[VentureBeat]]''}}</ref><ref name="zuckerberg-whitepaper">{{cite web|url=http://mashable.com/2013/08/21/mark-zuckerberg-internet-org/|title=Zuckerberg Wants to Bring the Whole Planet Internet Access|last=Schroeder|first=Stan|date=August 21, 2013|accessdate=January 8, 2014|publisher=''[[Mashable]]''}}</ref> Tại thời điểm khởi động, nhà sáng lập và CEO của Facebook [[Mark Zuckerberg]] &nbsp;phát hành một báo cáo dài mười trang mà ông đã viết, xây dựng trên tầm nhìn khẳng định rằng kết nối là một "quyền con người".<ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/isconnectivityahumanright/isconnectivityahumanright.pdf|title=Is Connectivity a Human Right?|last=Zuckerberg|first=Mark|authorlink=Mark Zuckerberg|date=August 20, 2013|accessdate=January 8, 2014}}</ref> Trong báo cáo, ông viết rằng Internet.org là bước kế tiếp của các sáng kiến trong quá khứ của Facebook, như [[Facebook Zero]], để cải thiện truy cập Internet cho mọi người trên thế giới.

Trong ''[[TechCrunch Disupt]]'' &nbsp;vào ngày 11 tháng &nbsp; 9, 2013 Zuckerberg đưa thêm nhiều thông tin về tầm nhìn của ông.<ref>{{cite web|url=https://techcrunch.com/2013/09/11/everybody-wants-to-be-connected-thats-why-were-here/|title=Zuckerberg’s Manifest Destiny: Connecting The 5 Billion People Without Internet|last=Constine|first=Josh|date=September 11, 2013|accessdate=January 8, 2014}}</ref> &nbsp;Blog của &nbsp;[[TechCrunch]] &nbsp;so sánh Internet.org với [[dự án Loon]] của Google. Zuckerberg cũng phát hành một video vào ngày 30 tháng 9 năm 2013 giải thích mục đích Internet.org làm cho việc tiếp cận Internet trở nên dễ dàng hơn 100 lần.<ref>{{cite web|url=http://news.cnet.com/8301-1023_3-57605378-93/zuckerberg-lets-make-the-internet-100x-more-affordable/|title=Zuckerberg: Let's make the Internet 100x more affordable: Working with his Internet.org partners, Facebook's CEO outlines what needs to be done to drop the cost of Web access worldwide.|last=Kerr|first=Dara|date=September 30, 2013|publisher=[[CNet]]|accessdate=January 8, 2014}}</ref>

Vào ngày 24 tháng hai năm 2014, ngay trước bài phát biểu của Zuckerberg ở [[Triển lãm di động toàn cầu]] ở [[Barcelona]], Internet.org công bố một số dự án mới: một chương trình đối tác giáo dục tên là SocialEDU với [[Nokia]] và mạng viễn thông địa phương [[ AirTel]], [[edX]], và chính quyền của &nbsp;[[Rwanda]]; &nbsp;một dự án với [[Unilever]] &nbsp;ở Ấn độ; và một phòng phát triển mới của Internet.org với [[Ericsson]] trong [[Menlo Park, California|công Viên Menlo]].<ref>{{cite web|url=https://techcrunch.com/2014/02/24/facebook-led-internet-org-partners-with-nokia-on-socialedu-in-rwanda-unilever-in-india-ericsson-on-new-lab-to-connect-developing-economies/|title=Facebook-Led Internet.org Partners With Nokia On SocialEDU In Rwanda, Unilever In India, Ericsson On New Lab To Connect Developing Economies|last=Lunden|first=Ingrid|date=February 24, 2014|publisher=''[[TechCrunch]]''|accessdate=February 25, 2014}}</ref> Trong bài thuyết trình, Mark nói rằng việc &nbsp;[[Facebook]] &nbsp;mua lại các ứng dụng nhắn tin [[WhatsApp]] &nbsp;với giá 19 tỷ USD gần đây có liên quan chặt chẽ đền tầm nhìn của Internet.org.<ref name="techcrunch-whatsapp-io">{{cite web|url=https://techcrunch.com/2014/02/24/whatsapp-is-actually-worth-more-than-19b-says-facebooks-zuckerberg/|title=WhatsApp Is Actually Worth More Than $19B, Says Facebook’s Zuckerberg, And It Was Internet.org That Sealed The Deal|last=Lunden|first=Ingrid|date=February 24, 2014|publisher=''[[TechCrunch]]''|accessdate=February 24, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.techradar.com/news/internet/web/mark-zuckerberg-whatsapp-is-worth-more-than-19-billion-1227925|title=Mark Zuckerberg: WhatsApp is worth more than $19 billion|last=Fitzsimmons|first=Michelle|date=February 24, 2014|publisher=''[[Techradar]]''|accessdate=February 24, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/business/technology/zuckerberg-talks-whatsapp-internet-access-for-all/2014/02/24/5c54226c-9d84-11e3-878c-65222df220eb_story.html|title=Zuckerberg takes long view with WhatsApp, Internet|date=February 24, 2014|publisher=[[Associated Press]]|accessdate=February 25, 2014}}</ref>

Tháng năm 2015, Facebook công bố Internet.org Platform, một chương trình mở cho các nhà phát triển dễ dàng tạo dịch vụ tích hợp với Internet.org. Các trang web tham gia phải đạt ba tiêu chí: (1) Khám phá toàn bộ internet (cung cấp cho người dùng một chút hương vị của Internet rộng hơn và qua đó giúp họ nhận ra tầm quan trọng của Internet), (2) Dùng dữ liệu hiệu quả (để kinh tế cho các mạng viễn thông miễn phí truy cập đến trang web) (3) Thông số kỹ thuật: Tối ưu cho việc duyệt web trên nhiều thiết bị bao gồm cả điện thoại thông minh và các thiết bị di động thấp cấp, và không phụ thuộc vào [[JavaScript]] hoặc [[HTTPS]].<ref name="platform-announce">{{cite web|url=https://newsroom.fb.com/news/2015/05/announcing-the-internet-org-platform/|title=Announcing the Internet.org Platform|date=May 4, 2015|publisher=[[Facebook]]|accessdate=May 9, 2015}}</ref> &nbsp;Các nhà &nbsp;bình luận cho rằng đây là phản ứng với mối lo ngại liên quan đến tính[[Tính trung lập Internet| &nbsp;trung lập]] &nbsp;Internet.<ref name="platform-announce-tc">{{cite web|url=https://techcrunch.com/2015/05/04/facebooks-internet-org-project-is-now-a-platform/|title=Facebook Opens Internet.Org To All Developers In Response To Net Neutrality Concerns|date=May 4, 2015|publisher=''[[TechCrunch]]''|accessdate=May 9, 2015}}</ref>

Vào ngày 27 tháng 3 năm 2014, Facebook công bố một phòng thí nghiệm kết nối thuộc sáng kiến Internet.org với mục tiêu đưa truy cập Internet đến tất cả mọi người bằng [[máy bay không người lái]], mua lại từ công ty Ascenta.<ref>{{cite web|url=http://internet.org/press/announcing-the-connectivity-lab-at-facebook|title=Announcing the Connectivity Lab at Facebook|date=March 27, 2014|publisher=Internet.org|accessdate=April 5, 2014}}</ref><ref name="tc-connectivity">{{cite web|url=https://techcrunch.com/2014/03/27/facebook-drones/|title=Facebook Will Deliver Internet Via Drones With "Connectivity Lab" Project Powered By Acqhires From Ascenta|last=Constine|first=Josh|date=March 27, 2014|publisher=''[[TechCrunch]]''|accessdate=April 5, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=https://techcrunch.com/2014/03/27/facebook-joins-google-in-the-hunt-for-the-future/|title=Facebook Joins Google In The Hunt For The Future|last=Constine|first=Josh|date=March 27, 2014|publisher=''[[TechCrunch]]''|accessdate=April 5, 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.wired.com/2014/03/facebook-drones/|title=Facebook Will Build Drones and Satellites to Beam Internet Around the World|last=Metz|first=Cade|date=March 27, 2014|publisher=''[[Wired Magazine]]''|accessdate=April 5, 2014}}</ref> &nbsp;Phòng thí nghiệm kết nối cũng công bố rằng bên cạnh việc sử dụng máy bay không người lái, các vệ tinh ở [[Quỹ đạo Trái Đất tầm thấp]] và vệ tinh địa tĩnh cũng là một phần của dự án, nhằm cung cấp kết nối Internet tới các vùng khác. Tất cả ba hệ thống sẽ dựa trên [[nguyên lý truyền dữ liệu quang học]] (FSO), theo đó, tín hiệu được gửi đi theo từng cụm của ánh sáng hồng ngoại<ref>{{cite web|url=http://internet.org/press/announcing-the-connectivity-lab-at-facebook|title=Announcing the Connectivity Lab at Facebook – English|date=27 March 2014|publisher=}}</ref>

Tại [[Triển lãm di động toàn cầu]] &nbsp;tháng ba nămăm 2015, Mark Zuckerberg nói rằng Internet.org "sẵn sàng để làm việc" với dự án Loon (dự án của Google sử dụng khinh khí cầu tầm cao để cung cấp truy cập Internet rẻ hơn tới người dùng) nhưng nhấn mạnh rằng theo quan điểm của ông, công việc chủ yếu là hợp tác với những công ty viễn thông hiện thời để cải thiện kết nối và giảm chi phí cho mọi người đã ở trong phạm vi của một mạng di động, mà ông ước tính hơn 80% dân số.<ref>{{cite web|url=https://techcrunch.com/2015/03/02/and-connectivity-for-all/|title=Zuck Says "Sure", Facebook Would Love To Work With Google On Global Internet Access|last=Constine|first=Josh|date=March 2, 2015|publisher=''[[TechCrunch]]''|accessdate=April 20, 2015}}</ref><ref name="zuck-disses-loon">{{cite web|url=http://www.smh.com.au/technology/mark-zuckerberg-shuns-googles-project-loon-to-focus-on-real-work-20150303-13t9ii.html|title=Mark Zuckerberg shuns Google's Project Loon to focus on 'real work'|last=Ramli|first=David|date=March 3, 2015|publisher=''[[Sydney Morning Herald]]''|accessdate=April 20, 2015}}</ref>

Tháng mười năm 2015, Facebook và Eutelsat dành toàn bộ dung lượng của băng tần Ka-band (36 điểm với tổng băng thông 18 Gbit/s) cho vệ tinh dự kiến &nbsp;[[Amos-6]] &nbsp;để cung cấp truy cập cho một số vùng của châu Phi<ref>{{cite web|url=http://money.cnn.com/2015/10/05/technology/facebook-africa-satellites/index.html|title=Facebook to beam free internet to Africa with satellites|first=Heather|last=Kelly|date=5 October 2015|website=CNNMoney}}</ref><ref name="spacenews20151006">{{cite web|url=http://spacenews.com/facebook-eutelsat-to-pay-spacecom-95m-for-ka-band-lease/|title=Facebook, Eutelsat To Pay Spacecom $95M for Ka-band Lease|date=6 October 2015|publisher=Spacenews|accessdate=10 October 2015|author=Peter B. de Selding}}</ref> Amos-6 dự định được đưa ra trên [[Falcon 9 Flight 29|chuyến Bay 29]] của một tên lửa &nbsp;[[SpaceX]] &nbsp;[[Falcon 9 Full Thrust|Falcon 9]] đến quỹ đạo địa tĩnh vào ngày 3 tháng chín năm 2016. Tuy nhiên, vào ngày 1 tháng năm 2016, trong quá trình chuẩn bị kiểm tra trước khi phóng, một sự cố trên bệ phóng bắt lửa gây thiệt hại cho tên lửa và hàng mang theo, Amos-6. Không có ai bị thương.<ref name="Malik">{{cite news|access-date=1 September 2016|url=http://www.space.com/33929-spacex-falcon-9-rocket-explodes-on-launch-pad.html|title=Launchpad Explosion Destroys SpaceX Falcon 9 Rocket, Satellite in Florida|date=1 September 2016|last=Malik|first=Tariq|newspaper=[[Space.com]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160902140256/http://www.space.com/33929-spacex-falcon-9-rocket-explodes-on-launch-pad.html|archivedate=2 September 2016|deadurl=no}}</ref>

Trong năm 2015, Mark Zuckerberg đã viết một bài báo cho ''Hindustan Times'' &nbsp;nói rằng Internet.org và tính trung lập internet có thể cùng tồn tại và Internet.org sẽ không bao giờ phân biệt giữa dịch vụ.<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/technology-topstories/facebook-ceo-mark-zuckerberg-to-ht-net-neutrality-and-universal-connectivity-must-co-exist/article1-1337766.aspx|title=Mark Zuckerberg to HT: Net neutrality and universal connectivity must co-exist|last=Zuckerberg|first=Mark|authorlink=Mark Zuckerberg|date=April 17, 2015|publisher=''[[Hindustan Times]]''|accessdate=April 20, 2015}}</ref> &nbsp;Tuyên bố của ông gặp phản đối từ rất nhiều bài phản hồi trong đó có một bài báo đăng trên &nbsp;''Hidustan Times''.<ref name="tech.firstpost.com">{{Cite web|url=http://tech.firstpost.com/news-analysis/internet-org-is-just-a-facebook-proxy-targeting-indias-poor-263778.html|title=Internet.org is just a Facebook proxy targeting India’s poor|last=Murthy|first=Mahesh|date=April 17, 2015|publisher=FirstPost|accessdate=April 20, 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/technology-topstories/mr-zuckerberg-facebook-is-not-and-should-not-be-the-internet/article1-1337944.aspx|title=Dear Mark Zuckerberg, Facebook is not, and should not be the internet|date=April 17, 2015|publisher=''[[Hindustan Times]]''|author=SaveTheInternet.in coalition|accessdate=April 20, 2015}}</ref> Tháng năm 2015, Internet.org Platform, mở cửa cho bất kỳ nhà phát triển đạt được yêu cầu, đã được công bố. Một số nhà bình luận xem thông báo này như một phản hồi đối với các mối quan ngại về net neutrality đã được bày tỏ. &nbsp;Văn phòng thủ tướng Ấn Độ &nbsp;đã bày tỏ sự không hài lòng với phản ứng và cách xử lý của Facebook đối với điều tra của TRAI, gọi Free Basics Campaign là một cuộc thăm dò ý kiến dàn dựng.<ref>{{cite web|url=http://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/pmo-displeased-with-facebooks-reaction-to-trais-consultation-paper/articleshow/50842057.cms|title=PMO displeased with Facebook's reaction to Trai's consultation paper|date=February 4, 2016|publisher=''[[The Economic Times]]''|author=Anandita Singh Mankotia|accessdate=February 4, 2016}}</ref>

Vào tháng tư năm 2015, một số startup Ấn Độ rút khỏi internet.org để bảo vệ [[Tính trung lập Internet]].<ref name="nn-verge">{{cite web|url=https://www.theverge.com/2015/4/15/8423075/indian-startups-leave-facebook-internet-org-net-neutrality|title=Indian startups are pulling out of Facebook's Internet.org to protect net neutrality. A groundswell of concern over providing certain apps free of charge|last=Popper|first=Ben|date=April 15, 2015|publisher=''[[The Verge]]''|accessdate=April 20, 2015}}</ref><ref name="nn-bi">{{cite web|url=http://www.businessinsider.com/indian-tech-companies-are-pulling-out-of-facebooks-internetorg-campaign-over-net-neutrality-violations-2015-4|title=Indian tech companies are pulling out of Facebook's Internet.org campaign over net neutrality violations|last=Weinberger|first=Matt|date=April 15, 2015|publisher=''[[Business Insider]]''|accessdate=April 20, 2015}}</ref><ref name="nn-hngn">{{cite web|url=http://www.hngn.com/articles/85109/20150416/internet-org-india-companies-pulling-out-facebooks-non-profit-service.htm|title=Internet.org and India: Companies Pulling Out Of Facebook's Non-profit Service Amid Net Neutrality Concerns A number of Indian internet providers have pulled out of Internet.org's free internet initiative, claiming they're doing it for Net Neutrality reasons.|last=Hutton|first=Christopher|date=April 16, 2015|publisher=hngn.com|accessdate=April 20, 2015}}</ref> Cơ quan quản lý viễn thông của Ấn độ (TRAI) vào tháng giêng năm 2016 chỉ trích Facebook vì quảng cáo sai sự thật và &nbsp;[[Astroturfing]]. TRAI cáo buộc Facebook không vượt qua bốn câu hỏi trong phiếu điều tra cũng như ngăn chặn truy cập vào email phản hồi của TRAI về chương trình Free Basics.<ref name=":2">{{cite web|url=http://indianexpress.com/article/technology/social/trai-slams-facebook-letter-on-free-basics-campaign-wholly-misplaced/|title=Facebook ‘I support Free Basics’ campaign is wholly misplaced, says TRAI|date=21 January 2016|publisher=Indian Express|accessdate=21 January 2016|author=Tech Desk}}</ref><ref name=":3">{{cite web|url=https://www.theregister.co.uk/2016/01/21/facebook_india_free_basics_net_neutrality_dispute_escalates/|title=India just about accuses Facebook of faking Free Basics fandom|date=21 January 2016|publisher=The Register|accessdate=21 January 2016|author=Simon Sharwood}}</ref> Tháng hai năm 2016, TRAI cấm Dịcở Ấn độ dựa trên "Cấm Phân biệt đối xử Thuế cho dữ Liệu dịch Vụ Quy định 2016" thông báo. Vào ngày 11 tháng 2 năm 2016 Facebook chấm dứt cung cấp nền tảng Free Basics tại Ấn Độ.<ref name=":4">{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tech/tech-news/Facebook-withdraws-the-controversial-Free-Basics-platform-from-India/articleshow/50947427.cms|title=Facebook withdraws the controversial 'Free Basics' platform from India|date=11 February 2016|publisher=Times of India}}</ref>

Một bài báo được đăng trên ''Datamation'' &nbsp;tháng 8 năm 2013 thảo luận Internet.org với các sáng kiến trong quá khứ của Facebook và Google như [[Facebook Zero]], Google &nbsp;Free Zone, và Project Loon.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.datamation.com/mobile-wireless/facebook-and-google-we-need-a-bigger-internet.html|title=Facebook and Google: "We're Going to Need a Bigger Internet"|date=August 21, 2013|accessdate=January 15, 2014|publisher=Datamation|last=Elgan|first=Mike}}</ref> Internet.org và Project Loon được mô tả giống như cuộc chạy đua vũ trụ đối với Internet.<ref name="drone-vs-loon">{{Chú thích web|url=http://www.pocket-lint.com/news/131699-the-internet-space-race-is-on-google-loon-vs-facebook-drones-vs-spacex-satellites|title=The internet space race is on: Google Loon vs Facebook drones vs SpaceX satellites|date=March 27, 2015|accessdate=April 20, 2015|publisher=Pocket Lint|last=Edwards|first=Luke}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://venturebeat.com/2015/03/05/in-the-race-between-google-and-facebook-over-global-connectivity-everyone-is-winning/|title=In the race between Google and Facebook over global connectivity, everyone is winning|date=March 5, 2015|accessdate=April 20, 2015|publisher=''[[VentureBeat]]''|last=O'Brien|first=Chris}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://www.computerworld.com/article/2855979/why-google-and-facebook-need-balloons-drones-and-rockets.html|title=Why Google and Facebook need balloons, drones and rockets|date=December 6, 2014|accessdate=April 20, 2014|publisher=''[[ComputerWorld]]''|last=Elgan|first=Mike}}</ref> Bên cạnh đó, có những ý kiến tranh luận về kỹ thuật với tính khả thi và giá trị của việc dùng khinh khí cầu (được Project Loon đề cao) với [[Mark Zuckerberg]] ủng hộ máy bay không người lái.<ref>{{Chú thích web|url=https://gigaom.com/2014/03/28/drones-vs-balloons-zuckerberg-explains-why-wings-are-better-for-the-internet-than-helium/|title=Drones vs. balloons: Zuckerberg explains why wings are better for the internet than helium|date=March 28, 2014|accessdate=April 20, 2015|publisher=''[[GigaOm]]''}}</ref>

Trong năm 2015, các nghiên cứu đánh giá cách thức Facebook định hình cách sử dụng &nbsp;''Công nghệ thông tin và viễn thông'' (ICT)<ref>{{Chú thích web|url=http://www.ictworks.org/2014/08/29/is-facebook-zero-the-future-of-public-internet-access/|title=Is Facebook Zero the Future of Public Internet Access|date=Aug 29, 2014|publisher=ICT Works|last=Andersen|first=Maria}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://www.ictworks.org/about/|title=ICT Works|quote=Resource for sharing and expanding knowledge on appropriate information and communication technologies (ICT) and the implementation processes that can make them sustainable in rural and underserved communities across the developing world}}</ref> &nbsp;tại các nước đang phát triển cho thấy 11% người Indonesia sử dụng Facebook cũng nói rằng họ không sử Internet. 65% người Nigeria và 61% người Indonesia đồng ý với tuyên bố rằng "Facebook là Internet" so với chỉ có 5% tại Hoa Kỳ.<ref>{{Chú thích web|url=http://qz.com/333313/milliions-of-facebook-users-have-no-idea-theyre-using-the-internet/|title=Millions of Facebook users have no idea they’re using the internet|date=9 Feb 2015|author=Leo Mirani|last=Leo Mirani}}Đã định rõ hơn một tham số trong <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">&#x7C;author=</code> và <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">&#x7C;last=</code> ([[:en:Help:CS1 errors#redundant_parameters|trợ giúp]]); Đã định rõ hơn một tham số trong <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">&#x7C;author=</code> và <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">&#x7C;last=</code> ([[:en:Help:CS1 errors#redundant_parameters|trợ giúp]])</ref>

== Tài liệu thamTham khảo ==