|
Nhà sinh lý học người Pháp là [[Claude Bernard]] vào khoảng năm [[1846]] đã lần đầu tiên nghiên cứu kỹ lưỡng các thuộc tính độc hại của cacbon monoxit. Ông cho các con [[chó]] hít thở khí này và nhận ra rằng máu của chúng tại tất cả các mạch máu là ''đỏ hơn''.
== Hóa học ==
== TỰ TÌM HIỂU ==
Cấu trúc của phân tử CO được mô tả tốt nhất dựa theo thuyết [[quỹ đạo phân tử]]. Độ dài của [[liên kết hóa học]] (0,111 [[nanômét|nm]]) chỉ ra rằng nó có đặc trưng liên kết ba một phần. Phân tử có [[momen lưỡng cực]] nhỏ (0,112 Debye hay 3,74x10<sup>−31</sup> C.m) và thông thường được biểu diễn bằng 3 cấu trúc cộng hưởng:
[[Tập tin:Carbon monoxide mesomeric.svg|400px]]
Lưu ý rằng [[quy tắc octet]] (quy tắc bộ tám) bị vi phạm đối với nguyên tử cacbon trong hai cấu trúc thể hiện bên phải.
Nó thể hiện tính khử trong một số phản ứng với các oxit kim loại có độ hoạt động hóa học yếu ở nhiệt độ cao, chẳng hạn [[đồng(II) oxit|oxit đồng (II)]], theo phản ứng sau:
: CO + CuO → CO<sub>2</sub> + Cu
[[Kim loại]] [[niken]] tạo ra hợp chất dễ bay hơi với CO, được biết đến với tên gọi [[têtracacbonyl niken|niken cacbonyl]]. Cacbonyl bị phân hủy rất nhanh ngược trở lại thành kim loại và khí CO, và nó được sử dụng làm nền tảng cho việc làm tinh khiết niken.
Nhiều kim loại khác cũng có thể tạo ra các [[phức chất]] cacbonyl chứa các liên kết cộng hóa trị với cacbon monoxit, các chất này có thể tạo ra bằng một loạt các phương pháp khác nhau, ví dụ đun sôi [[rutheni]] triclorua với [[triphenyl photphin]] trong mêthoxyêtanol (hay DMF) thì có thể thu được phức chất [RuHCl(CO)(PPh<sub>3</sub>)<sub>3</sub>]. [[Têtracacbonyl niken|Niken cacbonyl]] là đặc biệt do nó có thể được tạo ra bằng tổ hợp trực tiếp cacbon monoxit và [[niken]] kim loại ở nhiệt độ phòng.
Trong niken cacbonyl và các cacbonyl khác, cặp [[electron|điện tử]] trên nguyên tử cacbon được liên kết với kim loại. Trong trường hợp này cacbon monoxit được nói đến như là nhóm '''cacbonyl'''.
Cacbon monoxit và [[metanol]] có phản ứng với nhau có [[chất xúc tác]] gốc [[rodi]] để tạo ra [[axit axetic]] trong [[quy trình Monsanto]], nó là phương pháp được sử dụng nhiều nhất để sản xuất axit axêtic công nghiệp.
== Cacbon monoxit trong khí quyển ==
[[Tập tin:Mopitt first year carbon monoxide.jpg|nhỏ|240px|Cacbon monoxit toàn cầu năm [[2000]] trong [[MOPITT]].]]
| 