Nam tước d'Holbach

Paul-Henri Thiry, Nam tước d'Holbach (8 tháng 12 năm 1723 - 21 tháng 1 năm 1789) là một tác giả, nhà triết học, người soạn bách khoa toàn thư người Pháp gốc Đức và là một nhân vật xuất chúng trong Phong trào Khai sáng ở Pháp.

Paul-Henri Thiry, Baron d'Holbach
Bức chân dung bởi Alexander Roslin
Sinh	Paul Heinrich Dietrich 8 tháng 12 năm 1723 Edesheim gần Landau, Palatinate
Mất	21 tháng 1 năm 1789(1789-01-21) (65 tuổi) Paris, Pháp
Thời kỳ	Triết học thế kỷ 18
Vùng	Triết học phương Tây
Trường phái	Chủ nghĩa duy vật Pháp
Đối tượng chính	Chủ nghĩa vô thần, chủ nghĩa tất định, Chủ nghĩa duy vật
Ảnh hưởng bởi Bolingbroke, Pierre Bayle, Hobbes
Ảnh hưởng tới Danton, Darwin, Desmoulins, Kant, Marat, Marx, Freud, Nietzsche, Onfray, Weishaupt

Cuộc đời

Do uy tín về mặt khoa học, d'Holbach được bầu làm thành viên danh dự của Viện hàn lâm Khoa học Nga. Ông là một người sống rất sung túc, tiếp đãi bạn bè trọng hậu, như mạnh thường quân. Người đời thường gọi ông là "ông chủ quán của các nhà triết học".

Tư tưởng

Tổng quan

Thế giới quan của Holbach được dưng nên từ nền tảng vật chất. Trong tác phẩm Hệ thống tự nhiên hay là quy luật của thế giới vật lý và của thế giới tinh thần, Holbach đã chỉ ra rằng thế giới này không gì khác hơn đó là thế giới vật chất. Ông viết rằng:

“ Thế giới, đó là sự kết hợp kỳ diệu của tất cả những vật đang tồn tại, bất cứ chỗ nào chúng ta cũng chỉ thấy vật chất và chuyển động; trước mặt chúng ta toàn thế giới chỉ là một sợi dây chuyền vô tận và liên tục của nguyên nhân và kết quả... Các chất muôn hình muôn vẻ của thế giới được kết hợp với nhau theo hằng hà sa số kiều và không ngừng chuyển động cho nhau và nhận của nhau sự chuyển động. Những thuộc tính khác nhau của các chất ấy, những sự kết hợp khác nhau giữa chúng và những cách thức hoạt động khác nhau do những sự kết hợp ấy tạo ra một cách tất nhiên, đó là bản chất của mọi vật đang tồn tại và sự khác nhau của các bản chất ấy quyết định trật tự khác nhau hay hệ thống khác nhau của các chất ấy. Toàn bộ những bản chất ấy hợp thành thế giới tự nhiên ”

Trong quá trình nghiên cứu về vật chất, d'Holbach đã nhận thấy "cho tới nay vẫn chưa có một định nghĩa nào thỏa đáng về vật chất" và có lẽ trong các nhà triết học duy vật thời kỳ cận đại thì định nghĩa vật chất của Holbach có thể xem là có tính chất khái quát nhất. Ông viết:

“ (Vật chất là) tất cả những cái tác động bằng cách nào đó vào các giác quan của chúng ta, còn các đặc tính mà chúng ta gán cho các chất khác nhau thì dựa trên những cảm giác khác nhau hay những biến đổi khác nhau do chúng gây ra trong chúng ta ”

Vật chất, theo Holbach, không do ai sinh ra cũng không bị tiêu diệt. Vật chất là vô cùng vô tận và có những quy luật khách quan của chính nó. Nó có những đặc tính như trọng lực, quán tính, không thể phân chia, hình dáng,... và nó tồn tại bằng vận động. Vận động và vật chất tồn tại vĩnh viễn. {cquote|Nếu người ta hỏi chúng ta vật chất ở đâu mà ra thì chúng ta sẽ trả lời là bao giờ cũng có vật chất. Nếu người ta hỏi rằng tại sao vật chất lại vận động thì chúng ta sẽ trả lời là vật chất vận động mãi mãi vì vận động là kết quả tất yếu của sự tồn tại bản chất của vật chất|||}} {cquote|Vận động là phương thức tồn tại xuất phát một cách tất nhiên, từ bản chất của vật chất|||}}

Sự siêu hình

Giống như các nhà duy vật Pháp, d'Holbach chưa vượt qua được khỏi giới hạn của chủ nghĩa cơ học. Ông đã quy các hình thức vận động phong phú của vật chất về vận động cơ giới. Cho dù ông đã cho vận động bao gồm cả sự di chuyển của các phân tử trong vật thể thì đó cũng chỉ là quan niệm của chủ nghĩa cơ học. Căn cứ của ông trong việc phân loại vận động thành vận động đơn giản và vận động phức tạp là rất ngây thơ vì chỉ căn cứ vào số lượng nguyên nhân tác thành vận động. Theo đó, vận động đơn giản là do một nguyên nhân gây ra, vận động phức tạp là do nhiều nguyên nhân gây ra.

Holbach không thấy tính biện chứng trong sự phát triển của giới tự nhiên (và tất nhiên càng không thể nhận thấy ở trong đời sống xã hội). Tự nhiên bao gồm vô cơ, hữu cơ và con người, vận trù tuyệt đối theo ba quy luật tất định:

1. Quy luật nhân quả.
2. Quy luật quán tính.
3. Quy luật hấp dẫn xô đẩy.

Cái thống trị trong thế giới này là cái tất nhiên. Holbach phủ nhận sự tồn tại của ngẫu nhiên. Ngẫu nhiên là cái tất nhiên khi chưa gọi được nguyên nhân. "Ngẫu nhiên - danh từ vô nghĩa".